Muối gồm một hay nhiều cation kim loại (hoặc amoni) liên kết với một hay nhiều anion gốc axit. Khi dựa vào thành phần của muối thì  muối được phân làm hai loại là muối axit và muối trung hòa. Muối axit là muối mà trong gốc axit còn nguyên tử hiđro có thể phân li ra ion. Một số muối axit thường gặp như NaHSO₄, NaHCO₃, Ca(HCO₃)₂,… Bài viết dưới đây, sẽ đề cập đến vấn đề nhận biết muối axit thường gặp.

Cách nhận biết muối axit

I. Cách nhận biết một số muối axit hay gặp

- Nhận biết muối hiđrocacbonat (HCO₃^-): 

+ Dùng dung dịch axit loãng như HCl và H₂SO₄ …

Hiện tượng: Thấy có bọt khí .

Ví dụ: 

NaHCO₃ + HCl → NaCl + CO₂↑ + H₂O

+ Dùng dung dịch Ba(OH)₂ hoặc Ca(OH)₂

Hiện tượng: Xuất hiện kết tủa trắng

Ví dụ: 

KHCO₃ + Ba(OH)₂ → BaCO₃↓ + KOH + H₂O

+ Nếu là muối Ca(HCO₃)₂ và Ba(HCO₃)₂ … có thể đun nóng dung dịch muối. 

Hiện tượng: Thấy có bọt khí và có thêm kết tủa trắng 

Ví dụ: 

Ba(HCO₃)₂ BaCO₃↓ + CO₂ + H₂O

- Nhận biết muối hiđrosunfit: 

+ Dùng dung dịch axit loãng như HCl, H₂SO₄ loãng

Hiện tượng: Thấy có khí không màu, mùi hắc thoát ra.

Ví dụ: 

NaHSO₃ + HCl → NaCl + SO₂ ↑ + H₂O

+ Dùng dung dịch Ba(OH)₂ hoặc Ca(OH)₂

Hiện tượng: Xuất hiện kết tủa trắng

Ví dụ: 

KHSO₃ + Ba(OH)₂ → BaSO₃↓ + KOH + H₂O

- Nhận biết muối hiđrosunfat : thường dùng dung dịch Ba(OH)₂

Hiện tượng: Xuất hiện kết tủa trắng

Ví dụ: 

KHSO₄ + Ba(OH)₂ → BaSO₄↓ + KOH + H₂O

II. Mở rộng

Các muối axit gần như có đầy đủ tính chất của một muối và một axit. 

+ Phản ứng trung hòa

NaHCO₃ + NaOH → Na₂CO₃ + H₂O

+ Phản ứng với muối

2NaHSO₄ + Na₂CO₃ → 2Na₂SO₄ + CO₂ ↑+ H₂O

+ Phản ứng giữa hai muối axit

NaHSO₄ + NaHCO₃ → Na₂SO₄ + CO₂ ↑+ H₂O

+ Phản ứng giữa muối axit và axit

Ca(HCO₃)₂ + 2HCl → CaCl₂ + 2CO₂ ↑+ 2H₂O

III. Bài tập nhận biết muối axit

Bài 1: Muối nào sau đây là muối axit? 

A. NH₄NO₃.                

B. Na₃PO₄.                  

C. Ca(HCO₃)₂.            

D. CH₃COOK. 

Hướng dẫn giải:

Đáp án C

Muối Ca(HCO₃)₂ là muối axit vì trong gốc axit còn nguyên tử H có thể phân li ra ion.

Bài 2: Chỉ dùng thuốc thử nào dưới đây, có thể phân biết hai dung dịch NaHCO₃ và NaHSO₄?

A. Ba(OH)₂

B. NaOH

C. NaCl

D. BaCl₂

Hướng dẫn giải:

Đáp án D

Khi dùng chất nhận biết là BaCl₂

+ Xuất hiện kết tủa trắng: NaHSO₄

Phương trình hóa học:

NaHSO₄ + BaCl₂ → BaSO₄↓ + NaCl + HCl

+ Không hiện tượng: NaHCO₃

Bài 3: Không dùng thêm thuốc thử nào khác, hãy phân biệt các dung dịch sau, chứa trong lọ mất nhãn: NaHSO₄, KHCO₃, Na₂SO₃, Ba(HCO₃)₂

Hướng dẫn giải:

- Lấy mẫu các dung dịch, đánh số tương ứng và tiến hành đun nóng

+ Xuất hiện kết tủa trắng, có bọt khí: Ba(HCO₃)₂

Ba(HCO₃)₂ BaCO₃↓ + CO₂ ↑ + H₂O

+ Xuất hiện bọt khí: KHCO₃

2KHCO₃K₂CO₃ + CO₂ ↑ + H₂O

+ Không hiện tượng: NaHSO₄ và Na₂SO₃

- Cho Ba(HCO₃)₂ đã nhận biết được vào các chất còn lại

+ Xuất  hiện kết tủa trắng và có khí thoát ra: NaHSO₄

2NaHSO4 + Ba(HCO3)2 → BaSO4↓ + Na2SO4 + 2CO2 ↑+ 2H2O

+ Xuất hiện kết tủa trắng: Na₂SO₃

Ba(HCO₃)₂  + Na₂SO₃ → BaSO₃↓ + 2NaHCO₃