Các dung dịch muối hiđrosunfat như NaHSO₄; NH₄HSO₄; Ba(HSO₄)₂;… là loại muối axit, chúng thường xuyên xuất hiện trong các bài tập phân biệt hay nhận biết các dung dịch mất nhãn. Ta có thể dùng thuốc thử nào để nhận ra các dụng dich muối  hiđrosunfat? Bài viết dưới đây sẽ giúp các em tìm hiểu vấn đề này.

Cách nhận biết dung dịch muối hiđrosunfat

I. Cách nhận biết muối hiđrosunfat

- Để nhận biết muối hiđrosunfat  HSO₄^-  ta sử dụng dung dịch bari hiđroxit (Ba(OH)₂).

Phản ứng sẽ cho kết tủa trắng không tan trong nước và axit mạnh.

+ Tổng quát:   HSO₄^- + Ba²⁺ + OH^-  →  BaSO_{4(↓ trắng)}+ H₂O

+ Hiện tượng: Xuất hiện kết tủa trắng

+ Một số phương trình hóa học minh họa:

2NaHSO₄+ Ba(OH)₂ → BaSO_{4(↓ trắng)}+ Na₂SO₄ + 2H₂O

Ba(HSO₄)₂+ Ba(OH)₂ → 2BaSO_{4(↓ trắng)}+ 2H₂O

II. Mở rộng

- Có thể nhận biết dung dịch muối hiđrosunfat bằng quỳ tím

 Ion  HSO₄^-  có khả năng phân li ra H⁺ là môi trường axit nên làm quỳ tím hóa đỏ.

 HSO₄^-   → H⁺ + SO₄^2-

- Không dùng Ba(OH)₂ để nhận biết muối sunfat và hiđrosunfat vì đều cho kết tủa trắng

2KHSO₄+ Ba(OH)₂ → BaSO_{4(↓ trắng)}+ K₂SO₄ + 2H₂O

Na₂SO₄ + Ba(OH)₂ → BaSO_{4(↓ trắng)}  + 2NaOH

Có thể nhận biết hai loại muối này bằng BaCl₂. 

III. Bài tập nhận biết muối hiđrosunfat

Câu 1: Để nhận biết các dung dịch: NaHSO₄, NH₄Cl, NH₄HSO₄ có thể dùng thuốc thử nào sau đây?

A. BaCl₂

B. BaNO₃  

C. Quỳ tím

D. Ba(OH)₂

Hướng dẫn giải

Đáp án D

- Trích mỗi dung dịch một ít vào các ống nghiệm làm mẫu thử.

- Nhỏ dung dịch Ba(OH)₂ lần lượt vào các mẫu thử,

+ Xuất hiện kết tủa trắng:NaHSO₄

2NaHSO₄+ Ba(OH)₂ → BaSO_{4(↓ trắng)}+ Na₂SO₄ + 2H₂O

+ Có khí mùi khai bay ra: NH₄Cl

2NH₄Cl + Ba(OH)₂ → BaCl₂ + 2NH₃↑ + 2H₂O

+ Xuất hiện kết tủa trắng đồng thời có khí mùi khai bay ra: NH₄HSO₄

NH₄HSO₄  + Ba(OH)₂ → BaSO_{4(↓ trắng)} + NH₃↑ +2H₂O

Câu 2: Chỉ dùng thêm một thuốc thử nào sau đây có thể nhận biết được các dung dịch: NH₄HSO₄, Ba(OH)₂, BaCl₂, HCl, NaCl, H₂SO₄

A. Quỳ tím

B. H₂O

C. AgNO₃

D. BaCl₂

Hướng dẫn giải

Đáp án A

- Trích mỗi dung dịch một ít vào các ống nghiệm làm mẫu thử.

- Cho quỳ tím lần lượt vào các mẫu thử, ta chia các mẫu thử được thành 3 nhóm:

+ Nhóm mẫu thử làm quỳ tím hóa đỏ là: NH4HSO4, HCl và H2SO4 (nhóm 1)

+ Nhóm mẫu thử không làm đổi màu quỳ tím là: BaCl₂ và NaCl (nhóm 2)

+ Nhóm mẫu thử làm quỳ tím hóa xanh là: Ba(OH)₂.

- Tiếp theo ta sẽ sử dụng dung dịch Ba(OH)₂ vừa nhận biết được ở trên làm thuốc thử để nhận biết các thuốc thử nhóm . Cho dung dịch Ba(OH)₂ vào các mẫu thử thuộc nhóm 1

+ Mẫu thử phản ứng với dung dịch Ba(OH)₂ giải phóng khí mùi khai và xuất hiện kết tủa trắng là NH₄HSO₄

NH₄HSO₄ + Ba(OH)₂ →BaSO_{4(↓ trắng)}+ NH₃↑ +2H₂O

+ Mẫu thử phản ứng với dung dịch Ba(OH)₂ xuất hiện kết tủa trắng là H₂SO₄

Ba(OH)₂ + H₂SO₄ → BaSO_{4(↓ trắng)} + 2H₂O

+ Mẫu thử còn lại (không hiện tượng) là dung dịch HCl:

Ba(OH)₂ + 2HCl → BaCl₂ + 2H₂O

-  Tiếp theo ta sử dụng dung dịch H₂SO₄ vừa nhận biết được ở trên làm thuốc thử để nhận biết các mẫu thử thuộc nhóm 2. Cho dung dịch H₂SO₄ lần lượt vào các mẫu thử thuộc nhóm 2 

+ Mẫu thử phản ứng với dung dịch H₂SO₄ làm xuất hiện kết tủa trắng là BaCl₂

BaCl₂ + H₂SO₄ → BaSO_{4(↓ trắng)} + 2HCl

+ Mẫu thử còn lại (không hiện tương) là NaCl