Nhôm oxit có công thức là Al₂O₃ còn được gọi là alumin (bắt nguồn từ tiếng Pháp). Nó còn được biết đến với tên là alumina trong ngành khai khoáng, gốm sứ và khoa học vật liệu. Bài viết dưới đây, sẽ giúp các em nắm được cách nhận biết Al₂O₃ khi làm dạng bài tập nhận biết.

Cách nhận biết Al₂O₃

I. Cách nhận biết Al₂O₃

- Al₂O₃ là chất rắn dạng bột hoặc hạt màu trắng và không tan nước nhưng tan được dung dịch kiềm.

- Cách nhận biết: Có thể dùng dung dịch axit (như HCl, H₂SO₄ …) hoặc dung dịch kiềm (như NaOH, KOH, Ba(OH)₂ …).

- Hiện tượng: Al₂O₃ tan được trong cả dung dịch axit và dung dịch kiềm.

- Phương trình hóa học minh họa:

Al₂O₃ + 6HCl → 2AlCl₃ + 3H₂O

2NaOH + Al₂O₃ → 2NaAlO₂ + H₂O

- Giải thích: Al₂O₃ là oxit lưỡng tính nên vừa tác dụng với dung dịch axit và kiềm.

II. Mở rộng

- Al₂O₃ là thành phần chính của quặng boxit. 

- Trong tự nhiên, nhôm oxit tồn tại dưới dạng ngậm nước và dạng khan.

+ Dạng oxit ngậm nước là thành phần chủ yếu của quặng boxit (Al₂O₃.2H₂O) dùng để sản xuất nhôm.

+ Dạng oxit khan, có cấu tạo tinh thể là đá quý. Dạng này ít phổ biến và thường gặp là:

      Corindon ở dạng tinh thể trong suốt, không màu, rất rắn, được dùng để chế tạo đá mài, giấy nhám,…

      Trong tinh thể Al₂O₃, nếu một số ion Al³⁺ được thay bằng ion Cr³⁺ ta có hồng ngọc dùng làm đồ trang sức, chân kính đồng hồ và dùng trong kĩ thuật laze.

       Tinh thể Al₂O₃ có lẫn tạp chất Fe²⁺, Fe³⁺ và Ti⁴⁺  ta có saphia dùng làm đồ trang sức.

       Bột nhôm oxit dùng trong công nghiệp sản xuất chất xúc tác cho tổng hợp hữu cơ.

III. Bài tập nhận biết Al₂O₃

Bài 1: Có ba oxit màu trắng: MgO, Al₂O₃, Na₂O. Có thể nhận biết các chất đó bằng thuốc thử:

A. Chỉ dùng axit

B. Chỉ dùng phenolphtalein

C. Dùng nước

D. Chỉ dùng quỳ tím.

Hướng dẫn giải:

Đáp án C

- Lấy mẫu thử và đánh số tương ứng.

- Hòa tan 3 chất rắn vào nước, hiện tượng:

+ Chất rắn tan trong nước tạo thành dung dịch: Na₂O

Na₂O + H₂O → 2NaOH

+ Chất rắn không tan trong nước: Al₂O₃, MgO.

- Cho các mẫu thử còn lại lần lượt vào dung NaOH ở trên, hiện tượng:

+ Chất rắn tan: Al₂O₃

Al₂O₃ + 2NaOH → 2NaAlO₂  + H₂O

+ Không hiện tượng: MgO

Bài 2: Chỉ dùng nước hãy trình bày phương pháp nhận biết các chất rắn sau: BaO, BaCO₃, Al₂O₃?

Hướng dẫn giải:

- Lấy mẫu thử và đánh số tương ứng.

- Hòa tan 3 chất rắn vào nước, hiện tượng:

+ Chất rắn tan trong nước tạo thành dung dịch: BaO

BaO + H₂O → Ba(OH)₂

+ Chất rắn không tan: BaCO₃ và Al₂O₃

- Dùng chính dung dịch Ba(OH)₂ ở trên nhỏ vào các ống nghiệm còn lại:

+ Chất rắn tan: Al₂O₃

Al₂O₃ + Ba(OH)₂ → Ba(AlO₂)₂ + H₂O

+ Chất rắn không tan: BaCO₃