Các ancol đa chức có các nhóm OH liền kề có tính chất hóa học đặc trưng là hòa tan được kết tủa Cu(OH)₂ tạo phức có màu xanh làm đặc trưng. Dựa vào tính chất này ta có thể nhận biết được các ancol đã chức có nhóm OH liền kề. Để biết thêm chi tiết về cách nhận biết, hiện tượng, phương trình phản ứng các em hãy theo dõi bài viết dưới đây.

Cách nhận biết ancol đa chức có nhóm OH liền kề

I. Cách nhận biết ancol đa chức có nhóm OH liền kề

- Để nhận biết ancol đa chức có nhóm OH liền kề ta dùng đồng(II) hiđroxit.

Các ancol đa chức có nhóm OH liền kề sẽ hòa tan kết tủa Cu(OH)₂và tạo phức màu xanh lam đặc trưng.

- Ví dụ minh họa:

2C₃H₅(OH)₃ + Cu(OH)₂  → [C₃H₅(OH)₂O]₂Cu_{(xanh lam)} + 2H₂O

Chú ý: Để điều chế thuốc thử đồng(II) hiđroxit trong phòng thí nghiệm ta cho dung dịch CuSO₄ phản ứng với dung dịch NaOH.

CuSO₄ + 2NaOH → Cu(OH)₂↓_(xanh) + Na₂SO₄

II. Mở rộng

Một số ancol có nhóm OH liền kề hay gặp:

Glixerol (glixerin): CH₂(OH)-CH(OH)-CH₂(OH) hoặc C₃H₅(OH)₃

Etylenglicol: CH₂(OH)-CH₂(OH)₂ hoặc C₂H₄(OH)₂

III. Bài tập nhận biết ancol đa chức có nhóm OH liền kề

Bài 1: Có bốn lọ mất nhãn, riêng biệt chứa: glixerol, ancol etylic, glucozơ và axit axetic. Thuốc thử nào sau đây có thể dùng để phân biệt các dung dịch trong từng lọ trên?

A.Nước brom.     

B. [Ag(NH3)2]OH.

C.Na kim loại.

D.Cu(OH)₂ trong môi trường kiềm.

Hướng dẫn giải:

Đáp án D

Cho vào 4 ống nghiệm mỗi ống một lượng vừa đủ thuốc thử Cu(OH)₂/OH^- 

Nhỏ lần lượt từng dung dịch vào từng ống nghiệm đã chứa Cu(OH)₂/OH^-. Ta thấy:

+ Glixerol: Hòa tan kết tủa tạo phức màu xanh lam đặc trưng

2C3H5(OH)3 + Cu(OH)2  → [C3H5(OH)2O]2Cu(xanh lam) + 2H2O

+ Ancol etylic: Không phản ứng

+ Glucozơ: Hòa tan kết tủa tạo phức màu xanh lam đặc trưng ở điều kiện thường, khi đun nóng thì tạo kết tủa đỏ gạch.

Ở nhiệt độ thường: 2C₆H₁₂O₆ + Cu(OH)₂ → (C₆H₁₁O₆)₂Cu _{(xanh lam)} + 2H₂O

Khi đun nóng: HOCH₂[CHOH]₄CHO + 2Cu(OH)₂ + NaOH  HOCH₂[CHOH]₄COONa + Cu₂O↓ _{đỏ gạch} + 3H₂O

+ Axit axetic: Hòa tan kết tủa tạo dung dịch màu xanh lam

2CH₃COOH + Cu(OH)₂ → (CH₃COO)₂Cu + 2H₂O

Bài 2: Để nhận biết các chất etanol, propenol, etylen glicol, phenol có thể dùng các cặp chất

A.NaOH và Cu(OH)₂    

B.Nước Br₂ và Cu(OH)₂

C.Nước Br₂ và NaOH  

D.KMnO₄ và Cu(OH)₂

Hướng dẫn giải:

Đáp án B

Nhận biết: C₂H₅OH, CH₂=CH-CH₂OH, C₂H₄(OH)₂, C₆H₅OH

- Dùng nước Brom: 

+ CH₂=CH-CH₂OH: nước brom mất màu

CH₂=CH-CH₂OH + Br_{2(nâu đỏ)} → CH₂Br-CHBr-CH₂OH _{(không màu)}

+ C₆H₅OH: kết tủa trắng

C₆H₅OH + 3Br₂ → C₆H₂Br₃OH_{↓ trắng} + 3HBr

+ C₂H₅OH, C₂H₄(OH)₂ : Không hiện tượng

- Dùng Cu(OH)₂/OH^-:

+ C₂H₄(OH)₂ : tạo phức màu xanh lam

2C₂H₄(OH)₂ + Cu(OH)₂ → [C₂H₄(OH)O]₂Cu + 2H₂O

+ C₂H₅OH : Không hiện tượng