Bài tập nhận biết, phân biệt glucozơ là bài tập thường xuất hiện trong chương trình hóa học phổ thông đặc biệt là trong đề thi THPT Quốc gia. Có những cách nào để nhận biết, phân biệt glucozơ. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn làm tốt dạng bài tập này.

Cách nhận biết glucozơ

I. Cách nhận biết glucozơ

Ta có thể dựa vào những tính chất hóa học đặc trưng để nhận biết glucozơ

1. Nhận biết glucozơ bằng Cu(OH)₂. Phản ứng tạo phức màu xanh lam đặc trưng

2C₆H₁₂O₆ + Cu(OH)₂ → (C₆H₁₁O₆)₂Cu + 2H₂O

2. Nhận biết glucozơ bằng Cu(OH)2/OH-  đun nóng cho Cu2O kết tủa đỏ gạch.

CH₂OH(CHOH)₄CHO + 2Cu(OH)₂ + NaOH  CH₂OH(CHOH)₄COONa + Cu₂O_{↓(đỏ gạch) +} 3H₂O

3. Nhận biết glucozơ bằngdung dịch AgNO₃/NH₃ đun nóng. Phản ứng tạo Ag kết tủa.

CH₂OH(CHOH)₄CHO + 2AgNO₃ + 3NH₃ + H₂O  CH₂OH(CHOH)₄COONH₄ + 2Ag↓ + 2NH₄NO₃

4. Nhận biết glucozơ bằng dung dịch brom. Glucozơ làm mất màu dung dịch brom.

CH₂OH(CHOH)₄CHO + Br₂ → CH₂OH(CHOH)₄COOH + 2HBr

II. Mở rộng: 

- Không thể phân biệt glucozơ và fructozơ bằng các thuốc thử có môi trường kiềm. Vì trong môi trường kiềm thì fructozơ chuyển hóa thành glucozơ theo cân bằng: Fructozơ Glucozơ.

- Để phân biệt glucozơ và fructozơ ta thử với dung dịch brom. Glucozơ làm mất màu nước brom còn fructozơ thì không.

III. Bài tập nhận biết glucozơ

Bài 1: Nhận biết sự có mặt của đường glucozơ trong nước tiểu, người ta có thể dùng thuốc thử nào trong các thuốc thử sau đây?

A. Giấy đo pH.

B. Dung dịch AgNO₃/NH₃, t^o

C. Giấm.

D. Nước vôi trong.

Hướng dẫn giải

Đáp án B

Nhận biết sự có mặt của đường glucozơ trong nước tiểu, người ta có thể dùng dung dịch AgNO₃/NH₃ đun nóng.

Glucozơ phản ứng với dung dịch AgNO₃/NH₃ đun nóng sẽ cho một lớp bạc sáng như gương bám trên thành ống nghiệm.

CH2OH(CHOH)4CHO + 2AgNO3 + 3NH3 + H2O   CH2OH(CHOH)4COONH4 + 2Ag↓ + 2NH4NO3

Bài 2: Cho 3 dung dịch: glucozơ, axit axetic, glixerol. Để phân biệt 3 dung dịch trên chỉ cần dùng 2 hóa chất là:

A. Quỳ tím và Na

B. Dung dịch Na₂CO₃ và Na

C. Dung dịch NaHCO₃ và dung dịch AgNO₃

D. AgNO₃/ NH₃ và quỳ tím.

Hướng dẫn giải

Đáp án D

Trích mẫu thử của các dung dịch ra ống nghiệm và đánh số thứ tự.

Dùng AgNO₃/ NH_3, đun nóng ta nhận biết được glucozơ. Phản ứng tạo một lớp bạc sáng như gương bám trên thành ống nghiệm.

CH2OH(CHOH)4CHO + 2AgNO3 + 3NH3 + H2O  CH2OH(CHOH)4COONH4 + 2Ag↓ + 2NH4NO3

Dùng quỳ tím để nhận biết hai dung dịch còn lại. Axit axetic là quỳ tím hóa đỏ còn glixerol không làm đổi màu quỳ tím.

Chú ý: C sai vì AgNO₃ thiếu môi trường NH₃

Bài 3: Để phân biệt dung dịch glucozơ và fructozơ có thể dùng

A. Na

B. dung dịch AgNO₃ trong NH₃

C. Cu(OH)₂

D. nước Br₂

Hướng dẫn giải

Đáp án D

- Trích mẫu thử của hai dung dịch ra hai ống nghiệm và đánh số.

- Nhỏ vài giọt dung dịch brom vào từng mẫu thử.

+ Mẫu thử làm mất màu dung dịch brom là glucozơ.

CH₂OH(CHOH)₄CHO + Br₂ → CH₂OH(CHOH)₄COOH + 2HBr

+ Mẫu thử không có hiện tượng gì là fructozơ.