Một trong các đồng phân của glucozơ có nhiều ứng dụng là fructozơ. Làm thế nào để nhận ra fructozơ trong các bài tập nhận biết? Bài viết dưới đây sẽ giúp các em trả lời câu hỏi này.

Cách nhận biết fructozơ

I. Cách nhận biết fructozơ

Ta có thể dựa vào những tính chất hóa học đặc trưng để nhận biết fructozơ:

1. Nhận biết fructozơ bằng Cu(OH)₂. Phản ứng tạo phức màu xanh lam đặc trưng

2C₆H₁₂O₆ + Cu(OH)₂ → (C₆H₁₁O₆)₂Cu + 2H₂O

2. Nhận biết fructozơ bằng Cu(OH)₂/OH^-  đun nóng cho Cu₂O kết tủa đỏ gạch.

Mặc dù fructozơ không có nhóm chức anđehit nhưng trong môi trường kiềm fructozơ chuyển hóa thành glucozơ theo cân bằng: 

Fructozơ  Glucozơ.

CH₂OH(CHOH)₄CHO + 2Cu(OH)₂ + NaOH  CH₂OH(CHOH)₄COONa + Cu₂O_{↓(đỏ gạch) +} 3H₂O

3. Nhận biết fructozơ bằng dung dịch AgNO₃/NH₃ đun nóng. Phản ứng tạo Ag kết tủa.

CH₂OH(CHOH)₄CHO + 2AgNO₃ + 3NH₃ + H₂O  CH₂OH(CHOH)₄COONH₄ + 2Ag↓ + 2NH₄NO₃

Chú ý: Không dùng những cách trên để phân biệt glucozơ và fructozơ.

- Để phân biệt glucozơ và fructozơ ta thử với dung dịch brom. Glucozơ làm mất màu nước brom còn fructozơ thì không.

II. Bài tập nhận biết fructozơ

Bài 1: Trình bày cách nhận biết các hợp chất sau bằng phương pháp hóa học:

Fructozơ, glixerol, etanol.

Hướng dẫn giải

- Trích mẫu thử của các dung dịch ra ống nghiệm và đánh số thứ tự.

- Cho ba mẫu thử phản ứng với dung dịch AgNO₃/NH_3, đun nóng

+ Mẫu thử tạo kết tủa trắng bạc bám thành ống nghiệm là fructozơ

Fructozơ   Glucozơ.

CH₂OH(CHOH)₄CHO + 2AgNO₃ + 3NH₃ + H₂O CH₂OH(CHOH)₄COONH₄ + 2Ag↓ + 2NH₄NO₃

+ Mẫu thử không có hiện tượng gì là glixerol và etanol.

- Cho hai mẫu thử còn lại vào ống nghiệm có chứa sẵn Cu(OH)2

+ Mẫu thử hòa tan Cu(OH)₂tạo phức màu xanh lam là glixerol.

2C₃H₅(OH)₃ + Cu(OH)₂  → [C₃H₅(OH)₂O]₂Cu_{(xanh lam)} + 2H₂O

+ Không có hiện tượng gì là etanol.

Bài 2: Để phân biệt các dung dịch glucozơ, saccarozơ và fructozơ có thể dùng dãy chất nào sau đây làm thuốc thử?

A.Nước brom và AgNO₃/NH₃.        

B.HNO₃ và AgNO₃/NH₃.  

C.Cu(OH)₂/OH^- và AgNO₃/NH₃. 

D.AgNO₃/NH₃ và NaOH.

Hướng dẫn giải

Đáp án A

- Trích mẫu thử của các dung dịch ra ống nghiệm và đánh số thứ tự.

- Nhỏ vài giọt dung dịch brom vào từng mẫu thử.

+ Mẫu thử làm mất màu dung dịch brom là glucozơ.

CH₂OH(CHOH)₄CHO + Br₂ → CH₂OH(CHOH)₄COOH + 2HBr

+ Không có hiện tượng gì là saccarozơ và fructozơ.

- Cho hai mẫu thử còn lại phản ứng với dung dịch AgNO₃/NH_3, đun nóng.

+ Mẫu thử tạo kết tủa trắng bạc bám thành ống nghiệm là fructozơ

Fructozơ   Glucozơ.

CH₂OH(CHOH)₄CHO + 2AgNO₃ + 3NH₃ + H₂O   CH₂OH(CHOH)₄COONH₄ + 2Ag↓ + 2NH₄NO₃

+ Mẫu thử không tạo kết tủa là saccarozơ