Bài viết Công thức bài toán tách nước của ancol hay nhất, chi tiết với bài tập minh họa có lời giải sẽ giúp học sinh nắm vững Công thức bài toán tách nước của ancol từ đó biết cách làm bài tập về bài toán tách nước của ancol.

Công thức bài toán tách nước của ancol hay nhất

Ancol là những hợp chất hữu cơ trong phân tử chưa nhóm –OH gắn trực tiếp với C no. Hợp chất ancol có phản ứng quan trọng là phản ứng tách nước. Vậy sản phẩm phản ứng là gì? Phương pháp nào giải dạng toán tách nước   của ancol nhanh và chính xác nhất? Bài viết dưới đây, sẽ cung cấp cho các em những lý thuyết và phương pháp giải dạng bài tách nước của ancol.

1. Công thức bài toán tách nước của ancol

Phản ứng tách nước của ancol có 2 kiểu như sau:

a) Tách nước từ 1 phân tử ancol tạo hiđrocacbon không no

- Điều kiện: xúc tác H₂SO₄ đặc, đun nóng  (170^oC).

- Phương trình:

- Khi giải bài tập có liên quan đến phản ứng tách nước của ancol cần nhớ:

m_Ancol = m_anken + + m_{Ancol dư}

n_{ancol phản ứng} = n_anken = n_nước

b) Tách nước từ 2 phân tử ancol tạo ete

- Phản ứng tách nước tạo ete của ancol thường chỉ áp dụng với ancol đơn chức. 

- Phản ứng xảy ra khi đun nóng ancol hoặc hỗn hợp ancol với H₂SO₄ đặc, đun nóng đến 140.

Phương trình tổng quát:

- Phương pháp giải: 

2. Bạn nên biết

a) Tách nước tạo anken

- Cách thức phản ứng: Nhóm -OH của ancol tách ra cùng với nguyên tử H của C liền kề tạo ra liên kết pi giữa 2 nguyên tử C đó.

- Hướng tạo sản phẩm chính tuân theo quy tắc Zai -xép: Nhóm -OH ưu tiên tách cùng nguyên tử H của C bậc cao hơn.

- Điều kiện của ancol tham gia phản ứng: Ancol có Hα (C liền cạnh C mang nhóm OH còn H)

- Nhiều ancol tách nước tạo ra một anken thì xảy ra các khả năng sau:

+ Có ancol không tách nước.

+ Các ancol là đồng phân của nhau.

b) Ancol tách nước tạo ete

- Nếu tách nước thu được các ete có số mol bằng nhau thì các ancol tham gia phản ứng cũng có số mol bằng nhau.

3. Mở rộng 

- Có thể dựa vào tỉ khối của sản phẩm so với ancol (d) để xác định hướng tách nước của ancol:

+ Nếu d < 1 → ancol tách nước tạo anken.

+ Nếu d > 1 → ancol tách nước tạo ete.

4. Bài tập minh họa

Câu 1: Cho các ancol sau:

Số ancol khi tham gia phản ứng tách nước tạo 1 anken duy nhất là

A. 3.                          

B. 4.                           

C. 5.                          

D. 6

Hướng dẫn giải

CH₃CH₂OH  CH₂ = CH₂ + H₂O

CH₃-CH(OH)-CH₃  CH₃-CH=CH₂ + H₂O

CH₃-CH₂-CH₂OH  CH₃-CH=CH₂ + H₂O

(CH₃)₂CH-CH₂OH  (CH₃)₂C=CH₂ + H₂O

(CH₃)C-OH  (CH₃)₂C=CH₂ + H₂O

(CH₃)₂CH-CH(OH)-CH₃ 

Đáp án C

Câu 2: Đun 132,8 gam hỗn hợp ba ancol no, đơn chức với H₂SO₄ đặc ở 140°C thu được 111,2 gam hỗn hợp các ete có số mol bằng nhau. Số mol mỗi ete là

A. 0,10 mol.               

B. 0,15 mol.               

C. 0,20 mol.               

D. 0,25 mol.

Hướng dẫn giải

Ancol  ete + nước

Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng: m_ancol = m_ete + m_nước

Đáp án C

Câu 3: Đun nóng 8,68 gam hỗn hợp X gốm các ancol no, đơn chức, mạch hở với H₂SO₄ đặc, thu được hỗn hợp Y gồm: ete (0,04 mol), anken và ancol dư. Đốt cháy hoàn toàn lượng anken và ete trong Y, thu được 0,34 mol CO₂. Nếu đốt cháy hết lượng ancol trong Y thì thu được 0,1 mol CO₂ và 0,13 mol H₂O. Phần trăm số mol ancol tham gia phản ứng tạo ete là

A. 21,43%.                       

B. 26,67%.                       

C. 31,25%.                       

D. 35,29%.

Hướng dẫn giải

Đặt công thức chung cho các ancol trong X là C_nH_2n+2O (x mol)

Đáp án A