Toptailieu biên soạn và giới thiệu giải sách bài tập Lịch sử 10 Bài 4: Sử học với một số lĩnh vực, ngành nghề hiện đại sách Kết nối tri thức hay nhất, chi tiết sẽ giúp học sinh dễ dàng làm các bài tập từ đó nâng cao kiến thức và biết cách vận dụng phương pháp giải vào các bài tập trong SBT Lịch sử 10 Bài 4.

SBT Lịch sử 10 Kết nối tri thức Bài 4: Sử học với một số lĩnh vực, ngành nghề hiện đại

SBT Lịch sử 10 trang 18 Tập 1

Bài 1 trang 18 sách bài tập Lịch sử 10: “Di sản văn hoá là hệ thống các giá trị vật chất và tinh thần do một cộng đồng người sáng tạo và tích luỹ trong một quá trình lịch sử lâu dài được lưu truyền từ thế hệ trước cho thế hệ sau”. Như vậy, di sản văn hoá không gồm loại nào sau đây?

A. Những sản phẩm được tạo ra trong cuộc sống hiện tại.

B. Di sản văn hoá vật thể.

C. Di sản văn hoá phi vật thể.

D. Di sản thiên nhiên hoặc di sản hỗn hợp.

Lời giải

Đáp án đúng là: A

Bài 2 trang 18 sách bài tập Lịch sử 10: Trong hoạt động bảo tồn di sản cần phải đảm bảo một số yêu cầu như: tính nguyên trạng, giữ được yếu tố gốc cấu thành di tích”, đảm bảo tính xác thực”, “giá trị nổi bật” và dựa trên cơ sở các cứ liệu và phương pháp khoa học,... Các yêu cầu đó thể hiện điểm chung cốt lõi là gì?

A. Cần giữ được tính nguyên trạng của di sản.

B. Cần đảm bảo những giá trị lịch sử của di sản trên cơ sở khoa học.

C. Bảo tồn trên cơ sở phát triển phù hợp với thời đại mới.

D. Phải nhằm mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội.

Lời giải

Đáp án đúng là: B

SBT Lịch sử 10 trang 19 Tập 1

Bài 3 trang 19 sách bài tập Lịch sử 10: Ý nào dưới đây không đúng về điểm chung trong nội dung phản ánh của các hình 1, 2, 3 (Lịch Sử 10, tr. 27)?

A. Đều là những di sản nổi tiếng của thế giới hoặc của Việt Nam.

B. Đều là những di sản vật thể, vật chất.

C. Các di sản đều mang những giá trị lịch sử - văn hoá lâu đời.

D. Đều thuộc loại hình di sản văn hoá - lịch sử tiêu biểu.

Lời giải

Đáp án đúng là: D

Bài 4 trang 19 sách bài tập Lịch sử 10: Trong bảo tồn và phát huy giá trị của di sản, yêu cầu quan trọng nhất đặt ra là gì?

A. Phải phục vụ nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội.

B. Phải đảm bảo giá trị thẩm mĩ của di sản.

C. Phải đảm bảo giá trị lịch sử, văn hoá, khoa học, vì sự phát triển bền vững.

D. Đáp ứng yêu cầu quảng bá hình ảnh về đất nước và con người Việt Nam.

Lời giải

Đáp án đúng là: C

Bài 5 trang 19 sách bài tập Lịch sử 10: Trong bảo tồn giá trị của di sản, sử học đóng vai trò như thế nào?

A. Thành tựu nghiên cứu của sử học về di sản sẽ cung cấp cơ sở khoa học cho việc bảo tồn.

B. Giúp cho việc bảo tồn di sản đạt hiệu quả cao, ít tốn kém.

C. Việc bảo tồn di sản sẽ đáp ứng nhu cầu của cuộc sống hiện đại.

D. Đáp ứng thị hiếu của khách du lịch, nâng cao hiệu quả khai thác của di sản

Lời giải

Đáp án đúng là: A

Bài 6 trang 19 sách bài tập Lịch sử 10: Điểm khác của công nghiệp văn hoá so với các ngành công nghiệp khác là gì?

A. Sản phẩm tạo ra có tính hàng hoá, có giá trị kinh tế vượt trội.

B. Đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội của quốc gia.

C. Các sản phẩm được tạo ra trên cơ sở khai thác và phát huy giá trị của di sản văn hoá.

D. Có sự đóng góp quan trọng của máy móc và công nghệ hiện đại.

Lời giải

Đáp án đúng là: C

Bài 7 trang 19 sách bài tập Lịch sử 10: Lĩnh vực/loại hình nào sau đây không thuộc công nghiệp văn hoá?

A. Điện ảnh.

B. Thời trang.

C. Xuất bản.

D. Du lịch khám phá.

Lời giải

Đáp án đúng là: D

Bài 8 trang 19 sách bài tập Lịch sử 10: Vai trò của sử học trong sự phát triển công nghiệp văn hoá là gì?

A. Cung cấp tri thức, ý tưởng, cảm hứng sáng tạo cho công nghiệp văn hoá

B. Cung cấp nguồn nhân lực cho công nghiệp văn hoá.

C. Cung cấp nguồn tài chính cho công nghiệp văn hoá

D. Cung cấp nguồn đề tài cho công nghiệp văn hoá.

Lời giải

Đáp án đúng là: A

SBT Lịch sử 10 trang 20 Tập 1

Bài 9 trang 20 sách bài tập Lịch sử 10: Lĩnh vực nào dưới đây thuộc công nghiệp văn hoá?

A. Du lịch mạo hiểm.

B. Du lịch văn hoá.

C. Ngành du lịch nói chung.

D. Du lịch khám phá.

Lời giải

Đáp án đúng là: B

Bài 10 trang 20 sách bài tập Lịch sử 10: Điểm chung trong nội dung phản ánh của các tư liệu 2, 3, 4 (Lịch Sử 10, tr. 31) là gì?

A. Vai trò của lịch sử - văn hoá trong sự phát triển của ngành du lịch.

B. Nguồn tài nguyên của du lịch văn hoá.

C. Vai trò của du lịch trong phát triển kinh tế - xã hội.

D. Sự hấp dẫn của di sản văn hoá đối với khách du lịch.

Lời giải

Đáp án đúng là: A

Bài 11 trang 20 sách bài tập Lịch sử 10: Ý nào không đúng về vai trò của công tác bảo tồn và phát huy giá trị của di sản văn hoá, di sản thiên nhiên?

A. Là cách duy nhất để quảng bá hình ảnh, thương hiệu quốc gia đối với du khách quốc tế.

B. Góp phần khắc phục những tác động tiêu cực của tự nhiên và con người đối với di sản vật thể và di sản thiên nhiên.

C. Góp phần tái tạo, gìn giữ và lưu truyền di sản văn hoá phi vật thể cho thế hệ sau.

D. Góp phần làm tăng giá trị khoa học, bảo vệ đa dạng sinh học vì sự phát triển bền vững của di sản thiên nhiên.

Lời giải

Đáp án đúng là: A

Bài 12 trang 20 sách bài tập Lịch sử 10: Ý nào không phù hợp về vai trò của công nghiệp văn hoá đối với sử học, cũng như việc quảng bá tri thức, truyền thống lịch sử - văn hoá?

A. Thông qua công nghiệp văn hoá, những giá trị về lịch sử - văn hoá truyền thống của dân tộc được quảng bá, lan toả dưới nhiều hình thức sinh động, hấp dẫn.

B. Công nghiệp văn hoá góp phần củng cố, bảo tồn và trao truyền cho thế hệ sau những giá trị và truyền thống lịch sử - văn hoá.

C. Công nghiệp văn hoá giúp cho những thành tựu nghiên cứu của sử học gắn liền với cuộc sống, phục vụ cuộc sống.

D. Công nghiệp văn hoá đóng góp nguồn lực vật chất lớn nhất để tái đầu tư nghiên cứu lịch sử cũng như bảo tồn và phát huy giá trị của các công trình lịch sử - văn hoá.

Lời giải 

Đáp án đúng là: D

SBT Lịch sử 10 trang 21 Tập 1

Bài 2.1 trang 21 sách bài tập Lịch sử 10: Điền những thông tin phù hợp vào bảng theo gợi ý sau về vai trò của sử học đối với công nghiệp văn hoá.

Lời giải

Bài 2.2 trang 21 sách bài tập Lịch sử 10: Từ kết quả của Bài tập phần 2.1, hãy suy luận về vai trò của sử học đối với một số lĩnh vực khác của công nghiệp văn hoá theo bảng sau

Lời giải

SBT Lịch sử 10 trang 22 Tập 1

Bài 2.3 trang 22 sách bài tập Lịch sử 10: Giả sử em có định hướng nghề nghiệp là một hoặc một số lĩnh vực nêu trên của công nghiệp văn hoá. Hãy đề xuất một số ý tưởng trong học tập lịch sử để trang bị cho mình những hiểu biết, tri thức môn học nhằm phục vụ cho nghề nghiệp trong tương lai.

Lời giải

- Định hướng nghề nghiệp trong tương lai: hướng dẫn viên du lịch

- Đề xuất ý tưởng học tập:

+ Tìm hiểu tiến trình phát triển chung của lịch sử dân tộc Việt Nam và lịch sử thế giới để làm nền tảng kiến thức phục vụ cho nghề nghiệp sau này.

+ Tập trung tìm hiểu kiến thức lịch sử - văn hóa gắn liền với các di tích lịch sử (địa điểm du lịch), ví dụ như: quần thể di tích cố đô Huế; khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long…

+ Nếu có điều kiện, có thể học tập, tìm hiểu kiến thức lịch sử thông qua các hoạt động tham quan trải nghiệm (ví dụ: tới thăm quan Thánh địa Mỹ Sơn; tham quan Khu di tích Thành cổ Quảng Trị…).

Lưu ý: Học sinh trình bày quan điểm cá nhân. Bài làm trên chỉ mang tính tham khảo.

Bài 3.1 trang 22 sách bài tập Lịch sử 10: Khai thác hình dưới đây và cho biết điều em tâm đắc nhất trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của Hát Xoan Phú Thọ - Di sản văn hoá phi vật thể đại diện của nhân loại được thể hiện thông qua chi tiết nào? Hãy giải thích Vì sao em chọn chi tiết đó?

Hình 3. Những nghệ nhân của các phường Xoan (Phú Thọ)

giao lưu Hát Xoan với sự tham gia của học sinh

Lời giải

+ Điều tâm đắc nhất: di sản hát Xoan đã đến gần với thế hệ trẻ

+ Giải thích: Hát Xoan đang được các nghệ nhân truyền dạy cho thế hệ trẻ để tiếp nối và bảo lưu giá trị của Hát Xoan, tiếp tục duy trì vàphát triển giá trị của di sản trong tương lai,...

Bài 3.2 trang 22 sách bài tập Lịch sử 10: Vận dụng kết quả ở trên, hãy phân tích một ví dụ mà em tâm đắc nhất (do em lựa chọn) về biện pháp bảo tồn và phát huy giá trị một di sản văn hoá vì sự phát triển bền vững.

Lời giải

Biện pháp bảo tồn và phát huy giá trị di sản hát Xoan (Phú Thọ)

+ Ngày 13/2/2012, tỉnh Phú Thọ xây dựng Chương trình hành động để bảo vệ Hát Xoan, tiếp đó xây dựng đề án Bảo tồn và phát huy giá trị di sản Hát Xoan (giai đoạn 2013 - 2020)được Chính phủ phê duyệt.

+ Hát Xoan được đưa vào giảng dạy chính khóa trong các trường phổ thông, thông qua các bộ môn âm nhạc; hoạt động ngoại khóa…

+ Trong cộng đồng dân cư, các câu lạc bộ hát Xoan được thành lập ở nhiều phường, xã

+ Các nghệ nhân hát Xoan thực hiện truyền dạy cho các học viên ở đủ mọi lứa tuổi…

Lưu ý: Học sinh trình bày quan điểm cá nhân. Bài làm trên chỉ mang tính tham khảo

Bài 4.1 trang 22 sách bài tập Lịch sử 10: Khai thác các tư liệu 2, 3, 4 (Lịch Sử 10, tr. 31) cho thấy giữa 3 tư liệu có điểm gì chung trong nội dung phản ánh?

Lời giải

- Điểm chung: Ba tư liệu đều đề cập đến vai trò của của lịch sử - văn hoá đối với sự phát triển của du lịch. Điều này thể hiện ở những chi tiết, như:

+ Đoạn tư liệu 2: tài nguyên du lịch văn hoá bao gồm di tích lịch sử - văn hoá, di tích lịch sử cách mạng, khảo cổ, kiến trúc, giá trị văn hoá truyền thống, lễ hội, văn nghệ dân gian và các giá trị văn hoá khác;

+ Tư liệu 3: Các khía cạnh văn hoá chiếm khoảng 40% trong giá trị du lịch ở châu Âu. Di sản độc đáo, bao gồm bảo tàng, nhà hát, di tích khảo cổ học và các thành phố lịch sử,...

+ Tư liệu 4: Hoàng thành Thăng Long... điểm thu hút nhiều khách du lịch trong và ngoài nước trong những năm qua.

Bài 4.2 trang 22 sách bài tập Lịch sử 10: Em có suy luận gì về vai trò của lịch sử - văn hoá đối với sự phát triển của du lịch? Hãy lấy dẫn chứng từ những tư liệu để làm căn cứ cho suy luận của em (theo gợi ý dưới đây).

Lời giải

SBT Lịch sử 10 trang 23 Tập 1

Bài tập 5 trang 23 sách bài tập Lịch sử 10: Hãy tìm hiểu và phân tích vai trò của du lịch đối với công tác bảo tồn và phát huy giá trị của Di sản văn hoá quần thể di tích Cố đô Huế (hoặc một di tích/di sản khác mà em quan tâm).

Hình 4. Quần thể di tích Cố đô Huế - Di sản văn hoá thế giới

Lời giải

- Vai trò của du lịch đối với công tác bảo tồn quần thể di tích Cố đô Huế:

+ Nhu cầu tham quan, tìm hiểu, trải nghiệm của du khách đã thôi thúc các cấp chính quyền và nhân dân Việt Nam biết quý trọng, tự hào, quan tâm hơn nữa đến việc gìn giữ, bảo tồn, phục dựng, phát huy những giá trị của di tích, di sản.

+ Một phần doanh thu từ du lịch đã được tái đầu tư vào việc bảo tồn, tôn tạo, tôn vinh, phục dựng và quản lí di tích, di sản. Các di sản văn hoá phi vật thể nhờ đó cũng được sưu tầm, nghiên cứu, phục dựng, truyền dạy và tổ chức trình diễn,...

- Ví dụ:

+ Để bảo tồn và phát huy giá trị của di sản Quần thể di tích Cố đô Huế, tháng 6/2010, chính phủ Việt Nam đã phê duyệt khoản đầu tư 2300 tỉ đồng với mục tiêu: hoàn thiện bảo tồn tổng thể quần thể di tích Cố đô Huế vào năm 2020.

+ Tỉnh Thừa Thiên Huế tập trung đa dạng hóa và nâng cao chất lượng các sản phẩm du lịch, dịch vụ mang tính đặc trưng. Trong đó, tập trung xây dựng bộ sản phẩm mang thương hiệu Huế: "Huế - Kinh đô lễ hội", "Huế - Kinh đô áo dài", "Huế - Kinh đô ẩm thực" của Việt Nam.

Lưu ý: Học sinh trình bày quan điểm cá nhân. Bài làm trên chỉ mang tính tham khảo.

SBT Lịch sử 10 trang 24 Tập 1

Bài tập 6 trang 24 sách bài tập Lịch sử 10: Tìm hiểu thực tế địa phương và lập bảng thống kê (theo bảng đề xuất dưới đây) về các di tích lịch sử tiêu biểu, di sản văn hoá, di sản thiên nhiên của địa phương em (tỉnh/thành phố) và nêu một số biện pháp mà địa phương em đã thực hiện để bảo tồn và phát huy giá trị của các công trình, di sản đó.

Lời giải

Bài tập 7 trang 24 sách bài tập Lịch sử 10: Xử lí tình huống: Giả sử có một công trình thuộc di sản văn hoá đã xuống cấp nghiêm trọng, cần được bảo tồn. Có hai quan điểm:

- Xây công trình tương tự với kiến trúc có quy mô lớn hơn và hiện đại hơn trên nên di tích cũ.

- Bảo tồn nguyên trạng di tích.

Nếu được giao nhiệm vụ tư vấn để bảo tồn di tích đó, ý kiến của em thế nào?

Lời giải

- Nếu được giao nhiệm vụ tư vấn để bào tồn di tích đó, em sẽ đề xuất việc: ưu tiên bảo tồn nguyên trạng di tích; tiến hành trùng tu, tôn tạo di tích với nguyên tắc: giữ nguyên kết cấu và hình thức ban đầu; hạn chế việc thay thế các chi tiết, vật liệu khác….

Bài 8.1 trang 24 sách bài tập Lịch sử 10: Theo em, lợi ích lâu dài và lợi ích trước mắt trong phát triển du lịch di sản là gì (kinh tế/văn hoá, lịch sử)?

Lời giải

- Lợi ích lâu dài:

+ Mang lại nguồn lực kinh tế lâu dài, bền vững, góp phần: thúc đẩy sự phát triển của địa phương (nói riêng) và đất nước (nói chung); giải quyết vấn đề việc làm cho hàng triệu người lao động.

+ Các di sản văn hóa được bảo tồn và phát huy có hiệu quả.

+ Lịch Sử - văn hóa của cộng đồng, dân tộc được quảng bá sâu rộng.

- Lợi ích trước mắt: tạo sinh kế cho cộng đồng dân cư tại khu di sản.

Bài 8.2 trang 24 sách bài tập Lịch sử 10: Dựa vào kiến thức đã học và hiểu biết của bản thân, hãy viết một bài khoảng 200 từ thể hiện quan điểm của em về vấn đề được nêu.

Lời giải

(*) Bài viết tham khảo:

- Với bề dày truyền thống ngàn năm văn hiến, Việt Nam có một kho tàng vô cùng phong phú các di sản văn hóa vật thể và phi vật thể. Kho tàng đó là nguồn tài nguyên nhân văn quý giá để các thế hệ hôm nay kế thừa, khai thác, phát huy phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội.

- Việc cân đối, hài hòa giữa bảo tồn di sản với phát triển kinh tế - xã hội là khuynh hướng ứng xử với di sản lý tưởng nhất và được khuyến khích nhất. Khi gắn phát triển du lịch với công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản, chúng ta sẽ đạt được “mục tiêu kép” vừa bảo vệ được di sản, vừa đạt được mục tiêu kinh tế. Tuy nhiên, trên thực tế, đây cũng là một bài toán khó không dễ gì thực hiện và hiện nay chỉ có một số di sản đạt tới.

+ Hội An là một ví dụ tiêu biểu về sự kết hợp hài hòa giữa bảo tồn di sản văn hóa với phát triển kinh tế - xã hội. Các ngôi nhà cổ với những nét kiến trúc Nhật Bản và Trung Hoa đa phần được quan tâm trùng tu, tôn tạo, bảo vệ đúng quy cách; các đền, chùa, hội quán vẫn giữ được bản sắc riêng; những đêm Rằm phố cổ vừa giữ được không khí cổ xưa, vừa mang hơi thở cuộc sống mới…

+ Quần thể di tích cố đô Huế, sau một thời gian bị UNESCO đưa vào “danh sách đen”, đến nay đã trở thành nơi bảo tồn khá tốt các giá trị cảnh quan, kiến trúc, nghệ thuật cũng như các giá trị văn hóa phi vật thể gắn với vùng đất cố đô, với con người Huế. Những kỳ festival với sự góp mặt của các làng nghề thủ công truyền thống, ẩm thực, trang phục phối hợp cùng với các sự kiện văn hóa mới đã ngày càng khẳng định thương hiệu. Năm 2019, tổng lượng khách tham quan các di tích cố đô Huế đạt hơn 3,5 triệu lượt, tổng doanh thu bán vé đạt gần 388 tỷ đồng (tăng 1,6% so năm 2018), doanh thu dịch vụ đạt gần 19 tỷ đồng.

+ Tại Vịnh Hạ Long, sau khi bị UNESCOđưa vào danh sách khuyến nghị, chính quyền tỉnh Quảng Ninh đã có nhiều cố gắng cải thiện và đạt nhiều bước tiến trong việc kết hợp giữa khai thác cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp với những hình thức lễ hội mới như trình diễn đường phố, carnaval, ẩm thực đường phố… Năm 2019, Vịnh Hạ Long đã đón được 4,4 triệu khách, trong đó có 2,9 triệu khách quốc tế, doanh thu từ du lịch đạt 1.237 tỷ đồng.

- Nhằm xử lý mối quan hệ giữa bảo tồn di sản văn hóa với phát triển kinh tế - xã hội, có thể tập trung vào một số giải pháp như sau:

+ Một là, tăng cường tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa.

+ Hai là, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về di sản.

+ Ba là, phát huy vai trò của cộng đồng trong công cuộc bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa.

+ Bốn là, tận dụng vai trò của các nhà khoa học, chuyên gia, phản biện xã hội trong bảo tồn và phát huy di sản văn hóa.

- Một dân tộc muốn phát triển đi lên không thể không giữ gìn và phát huy các di sản văn hóa quý giá từ quá khứ. Bên cạnh đó, trong quá trình phát triển đòi hỏi sự sáng tạo không ngừng, sự chủ động linh hoạt vận dụng các nguyên tắc khoa học để lựa chọn phương án bảo tồn tối ưu, làm sao vừa khai thác được tiềm năng kinh tế của di sản, vừa giữ gìn được các giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học, nghệ thuật của chúng, đồng thời đảm bảo sự phát triển bền vững của di sản.