Toptailieu.vn biên soạn và giới thiệu Phương pháp giải Các dạng bài toán viết công thức cấu tạo của các phân tử (50 bài tập minh họa) hay, chi tiết nhất, từ cơ bản đến nâng cao giúp học sinh nắm vững kiến thức, từ đó học tốt môn Hóa học 10.

Phương pháp giải Các dạng bài toán viết công thức cấu tạo của các phân tử (50 bài tập minh họa)

A. Phương pháp & Ví dụ

Lý thuyết và Phương pháp giải

- Viết cấu hình e của các nguyên tử tạo hợp chất

- Tính nhẩm số e mỗi nguyên tử góp chung = 8 – số e lớp ngoài cùng

- Biểu diễn các e lớp ngoài cùng và các cặp e chung (bằng các dấu chấm) lên xung quanh kí hiệu nguyên tử ⇒ công thức electron

- Thay mỗi cặp e chung bằng 1 gạch ngang ta được công thức cấu tạo

Lưu ý:

- Khi hai nguyên tử liên kết mà trong đó có một nguyên tử A đạt cấu hình bền còn nguyên tử B kia chưa thì lúc này A sử dụng cặp electron của nó để cho B dùng chung → hình thành liên kết cho nhận (hay phối trí) biểu diễn bằng → hướng vào nguyên tử nhận cặp electron đó.

- Khi có nhiều nguyên tử đều có thể đưa cặp electron ra cho nguyên tử khác dùng chung thì ưu tiên cho nguyên tử nào có độ âm điện nhỏ hơn.

- Khi viết công thức cấu tạo (CTCT) của:

* Axit có oxi: theo thứ tự

     + Viết có nhóm H – O

     + Cho O của nhóm H – O liên kết với phi kim trung tâm

     + Sau đó cho phi km trung tâm liên kết với O còn lại nếu có.

* Muối:

     + Viết CTCT của axit tương ứng trước.

     + Sau đó thay H ở axit bằng kim loại.

Ví dụ minh họa

Ví dụ 1. Trình bày sự hình thành liên kết cho nhận trong các phân tử và sau H₃O⁺, HNO₃

Lời giải:

    - Xét H₃O⁺ ta có

    - Xét phân tử HNO₃

Sau khi hình thành các liên kết cộng hóa trị, N (chứ không phải O) sẽ cho 1 cặp electron đến nguyên tử O thứ ba (đang thiếu 2e để đạt cấu hình khí trơ) hình thành liên kết cho - nhận .

Chú ý:

    - Cấu tạo phân tử và biểu diễn với liên kết cho nhận là để phù hợp với quy tắc bát tử.

    - Với nguyên tử cho cặp electron có 3 lớp trở lên, có thể có hóa trị lớn hơn 4 nên còn biểu diễn bằng liên kết cộng hóa trị.

Ví dụ 2: Viết công thức cấu tạo của phân tử H₂SO₄ và HClO₄ để thấy được quy tác bát tử chỉ đúng với 1 số trường hợp

Ví dụ 3: Viết công thức electron và công thức cấu tạo các ion đa nguyên tử sau: CO₃^2-, HCO₃^-

Lời giải:

Ví dụ 4. Viết công thức cấu tạo của các chất sau

Cl₂O, Cl₂O₅,HClO₃.

Lời giải:

Cl₂O:

Cl₂O₅:

HClO₃:

B. Bài tập trắc nghiệm

Câu 1. Hãy viết công thức electron và công thức cấu tạo của các phân tử sau: PH₃, SO₂

Lời giải:

Đáp án:

Câu 2. Viết công thức electron, công thức cấu tạo của HClO, HCN, HNO₂.

Lời giải:

Đáp án:

Câu 3. Viết công thức cấu tạo của các phân tử và ion sau: H₂SO₃, Na₂SO₄, HClO₄, CuSO₄, NaNO₃, CH₃COOH, NH₄NO₃, H₄P₂O₇.

Lời giải:

Đáp án:

Câu 4. Viết công thức electron, công thức cấu tạo của các phân tử:NH₃, C₂H₂, C₂H₄, CH₄, Cl₂, HCl, H₂O.

Lời giải:

Đáp án:

Câu 5. Viết công thức cấu tạo của các phân tử và ion sau: NH₄⁺, Fe₃O₄, KMnO₄, Cl₂O₇

Lời giải:

Đáp án:

Câu 6. Viết công thức electron và công thức cấu tạo các chất sau:HNO₃, Al(OH)₃, K₂Cr₂O₇, N₂O₅, Al₂S₃, H₂CrO₄, PCl₅

Lời giải:

Đáp án: