Toptailieu.vn biên soạn và giới thiệu Phương pháp giải Công thức tính nhanh số mol OH- khi cho SO2 với dung dịch kiềm  (50 bài tập minh họa) hay, chi tiết nhất, từ cơ bản đến nâng cao giúp học sinh nắm vững kiến thức, từ đó học tốt môn Hóa học 10.

Phương pháp giải Công thức tính nhanh số mol OH- khi cho SO2 với dung dịch kiềm  (50 bài tập minh họa)

1. Công thức tính nhanh số mol OH^- khi cho SO₂ với dung dịch kiềm

TH1: Chỉ tạo muối HSO₃^-

n_OH- = n_SO2

TH2: Chỉ tạo muối SO₃^2-

n_OH-= 2 n_SO2

TH3: Tạo hỗn hợp muối HSO₃^- và SO₃^2-

n_OH-= n_SO3^2- + n_SO2 = 2n_SO2 - n_HSO3^-

2. Bạn nên biết

Khi cho khí SO₂ tác dụng dung dịch NaOH hoặc KOH

SO₂ + NaOH   →NaHSO₃  (1);   

SO₂ + 2NaOH →Na₂SO₃ + H₂O (2)

T ≤ 1: tạo muối NaHSO₃ phản ứng (1), tính theo NaOH

1  < T < 2 : tạo 2 muối NaHSO₃ và Na₂SO₃ theo phản ứng (1) và (2)

T >2: tạo muối Na₂SO₃ phản ứng (2), tính theo SO₂

3. Mở rộng

Khi bài toán cho biết số mol của Ca(OH)₂ hoặc Ba(OH)₂  và SO₂ tham gia phản ứng:

SO₂ + Ca(OH)₂ → CaSO₃ + H₂O         (1)

2SO₂ + Ca(OH)₂ →Ca(HSO₃)₂ (2)

- Bước 1: Lập tỉ lệ: 

- Bước 2: So sánh

+ Nếu T<1 chỉ xảy ra phản ứng (1) muối thu được chỉ có CaSO₃

+Nếu l<T<2 xảy ra cả phản ứng (1) và (2) sản phẩm thu được gồm 2 muối là Ca(HSO₃)₂  và CaSO₃

+ Nếu T > 2 chỉ xảy ra phản ứng (2) muối thu được chỉ có Ca(HSO₃)₂

- Bước 3: Tính toán và giải bài toán

4. Ví dụ minh họa: Hấp thụ 3,36 lít  khí SO₂ (đktc) vào 200ml dung dịch Ca(OH)₂ 1M.Tính khối lượng muối thu được là:

A. 12 gam

B. 18 gam

C. 9 gam

D. 15 gam

Hướng dẫn

n_SO₂ = 0,15mol : n_Ca(OH)2= 0,2 mol 

-> 

→ chỉ tạo  muối thu được chỉ có CaSO₃, Ca(OH)₂ dư

SO₂ + Ca(OH)₂ → CaSO₃ + H₂O

n_CaSO3  = n_SO₂ =0,15mol 

-> m_CaSO3 = 0,15.120 =18gam 

Đáp án B

4. Bài tập minh họa

Câu 1: Dẫn V lít (đktc) khí SO₂ vào 200 ml dung dịch KOH 1M thu được 12 gam muối KHSO₃. Vậy V có giá trị là:

A. 2,24 lít     

B. 3,36 lít    

C. 4,48 lít     

D. 5,6 lít

Hướng dẫn

n_KOH =0,2 mol ; n_KHSO3 = 0,1mol → tạo ra hỗn hợp 2 muối KHSO₃ và K₂SO₃

Các phương trình phản ứng xảy ra:

SO₂ + KOH → KHSO₃

SO₂ + 2KOH → K₂SO₃ + H₂O

Áp dụng công thức tính nhanh ta có: 

n_OH- = 2n_SO2 - n_KHSO3

-> 0,2 = 2n_SO2  -0,1 

-> n_SO2 = 0,15mol 

-> V_SO2= 3,36 lít

Đáp án B

Câu 2. Dẫn 2,24 lít khí SO₂ (đkc) vào 200 ml dung dịch KOH 1,5M vậy khi phản ứng xảy ra hoàn toàn thì thu được:

A. K₂SO₃ 0,1M và KOH dư 0,4M     

B. KHSO₃ 0,1M

C. K₂SO₃ 0,5M và KOH dư 0,5M     

D. KHSO₃ 0,1M và K₂SO₃ 0,5M

Hướng dẫn

Xét tỉ lệ:  = 0,1mol; n_KOH = 0,3mol. Tỉ lệ 

Nên KOH dư → phản ứng chỉ tạo muối trung hòa

SO₂ + 2KOH → K₂SO₃ + H₂O

n_K2SO3 = n_SO2  =0,1 mol -> 

n_KOH(dư) = 0,3 – 0,1.2 = 0,1 mol

⇒ 

Đáp án C

Câu 3: Cho 3,36 lít SO₂ ở đktc vào 200 ml dung dịch hỗn hợp NaOH 1M và Ba(OH)₂  0,5M. Khối lượng kết tủa thu được sau phản ứng là 

A. 16,275 gam.

B. 32,55 gam.

C.10,08 gam.

D. 21,7 gam.

Hướng dẫn

n_NaOH = 0,2mol l; n_Ba(OH)2 = 0,1 mol

-> ∑n_OH-  =0,4 mol 

n_SO2 = 0,15 mol -> 

Phương trình hóa học:

SO₂ + 2OH^-  -> SO₃^2- + H₂O 

-> Sau phản ứng thu được 0,15 mol SO₃^2- và còn dư 0,1 mol OH-

Mà n_Ba2+ = 0,1 mol nên chỉ có 0,1 mol BaSO₃ được tạo thành

m_{kết tủa} = 0,1. 217 = 21,7gam

Đáp án D