Toptailieu.vn biên soạn và giới thiệu Công thức bài toán đốt cháy chất béo hay, chi tiết, từ cơ bản đến nâng cao giúp học sinh nắm vững kiến thức về Công thức bài toán đốt cháy chất béo, từ đó học tốt môn Hoá.

Công thức bài toán đốt cháy chất béo hay, chi tiết

Bài toán đốt cháy chất béo là một trong những dạng toán đặc trưng của chất béo. Bài viết dưới đây đưa ra các công thức để giúp các em học sinh giải bài toán đốt cháy chất béo một cách nhanh chóng và chính xác, đem lại kết quả cao trong học tập.

1. Công thức giải bài toán đốt cháy chất béo

Gọi công thức phân tử chung của chất béo là: C_nH_2n+2-2kO₆

Trong đó: k là độ bất bão hòa trong phân tử chất béo (gồm cả liên kết  ở nhóm chức và gốc hiđrocacbon) (k ≥ 3)

C_nH_2n+2-2kO₆  + $\frac{3\mathrm{n}-\mathrm{k}-5}{2}$ O₂ $\stackrel{\mathrm{t}°}{\to }$ nCO₂ + (n +1 - k) H₂O

- Công thức tính số mol chất béo:

${\mathrm{n}}_{\mathrm{CB}}=\frac{{\mathrm{n}}_{{\mathrm{CO}}_2}-{\mathrm{n}}_{{\mathrm{H}}_2\mathrm{O}}}{\mathrm{k}-1}$

- Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng cho phản ứng cháy:

${\mathrm{m}}_{\mathrm{CB}}+{\mathrm{m}}_{{\mathrm{O}}_2}={\mathrm{m}}_{{\mathrm{CO}}_2}+{\mathrm{m}}_{{\mathrm{H}}_2\mathrm{O}}$

- Áp dụng định luật bảo toàn nguyên tố:

+) ${\mathrm{n}}_{\mathrm{CB}}=\frac{{\mathrm{n}}_{\mathrm{O}}}{6}$

+) ${\mathrm{n}}_{\mathrm{O}\left(\mathrm{CB}\right)}+2{\mathrm{n}}_{{\mathrm{O}}_2}=2{\mathrm{n}}_{{\mathrm{CO}}_2}+{\mathrm{n}}_{{\mathrm{H}}_2\mathrm{O}}$

$\to {\mathrm{n}}_{\mathrm{CB}}=\frac{2{\mathrm{n}}_{{\mathrm{CO}}_2}+{\mathrm{n}}_{{\mathrm{H}}_2\mathrm{O}}-2{\mathrm{n}}_{{\mathrm{O}}_2}}{6}$

+) ${\mathrm{n}}_{\mathrm{C}}={\mathrm{n}}_{{\mathrm{CO}}_2}$; ${\mathrm{n}}_{\mathrm{H}}=2{\mathrm{n}}_{{\mathrm{H}}_2\mathrm{O}}$

+) Số nguyên tử C trong hợp chất béo = $\frac{{\mathrm{n}}_{{\mathrm{CO}}_2}}{{\mathrm{n}}_{\mathrm{CB}}}$

Ví dụ: Hỗn hợp X gồm 2 triglixerit no. Đốt cháy hoàn toàn m gam X cần V lít oxi (đktc) thu được 34,272 lít CO₂ (đktc) và 26,46 gam H₂O. Giá trị của V là

A. 48,720.

B. 49,392. 

C. 49,840.

D. 47,152.

Hướng dẫn giải:

${\mathrm{n}}_{{\mathrm{CO}}_2}=1,53\mathrm{mol}$;

${\mathrm{n}}_{{\mathrm{H}}_2\mathrm{O}}=1,47\mathrm{mol}$

Triglixerit no → Trong phân tử chứa 3 liên kết $\mathrm{\pi }$

→ k = 3

Áp dụng công thức

$$\begin{gathered} {\mathrm{n}}_{\mathrm{CB}}=\frac{{\mathrm{n}}_{{\mathrm{CO}}_2}-{\mathrm{n}}_{{\mathrm{H}}_2\mathrm{O}}}{\mathrm{k}-1} \\ =\frac{1,53 - 1,47}{3 - 1} \\ =0,03 \mathrm{mol} \end{gathered}$$

n_{O (trong chất béo)} = 6.n_CB = 6.0,03 = 0,18 mol

Bảo toàn nguyên tố O

${\mathrm{n}}_{\mathrm{O}\left(\mathrm{CB}\right)}+2{\mathrm{n}}_{{\mathrm{O}}_2}=2{\mathrm{n}}_{{\mathrm{CO}}_2}+{\mathrm{n}}_{{\mathrm{H}}_2\mathrm{O}}$

→ 0,18 + 2.= 2.1,53 + 1,47

→ ${\mathrm{n}}_{{\mathrm{O}}_2}=2,175 \mathrm{mol}$

→ ${\mathrm{V}}_{{\mathrm{O}}_2}=2,175.22,4=48,72 \mathrm{lít}$

→ Đáp án A

2. Bạn nên biết:

- Công thức tính độ bất bão hòa k dựa vào CTPT của hợp chất hữu cơ chứa C, H, O

$\mathrm{k}=\frac{2.\mathrm{C}+2-\mathrm{H}}{2}$

Trong đó:

C là số Cacbon có trong hợp chất hữu cơ

H là số H có trong hợp chất hữu cơ.

- Chất béo (hay còn gọi triglixerit hay triaxylglixerol): là trieste của glixerol với các axit béo.

- Glixerol (hoặc glixerin): C₃H₅(OH)₃ (M = 92 g/mol)

3. Kiến thức mở rộng

- Bài toán đốt cháy chất béo thường đi kèm với thủy phân chất béo hoặc cộng H₂; Br₂ vào gốc không no.

- Bài toán phụ cho chất béo không no phản ứng với dung dịch Br₂ hoặc hiđro hóa (Ni, t^o)

${\mathrm{n}}_{{\mathrm{Br}}_2}$_p/ư = (số liên kết $\mathrm{\pi }$_C=C). n_CB

${\mathrm{n}}_{{\mathrm{H}}_2}$_p/ư= (số liên kết $\mathrm{\pi }$_C=C). n_CB

- Bài toán phụ cho chất béo phản ứng với dung dịch NaOH (phản ứng xà phòng hóa).

n _{chất béo} = ${\mathrm{n}}_{\mathrm{glixerol}}=\frac{1}{3}.{\mathrm{n}}_{\mathrm{NaOH}}$_pư

m _{chất béo} + m_NaOH pư = m_muối  + m _glixerol

4. Bài tập minh họa

Câu 1: Đốt cháy hoàn toàn 0,1 mol triglixetit ta thu được 250,8 gam CO₂ và 90 gam H₂O. Mặt khác 0,1 mol X phản ứng vừa đủ với V lít dung dịch Br₂ 1M. Giá trị của V là

A. 0,7

B. 0,3

C. 0,5

D. 0,4

Hướng dẫn giải:

${\mathrm{n}}_{{\mathrm{CO}}_2}=5,7\mathrm{mol}$;

${\mathrm{n}}_{{\mathrm{H}}_2\mathrm{O}}=5\mathrm{mol}$

Áp dụng công thức:

${\mathrm{n}}_{\mathrm{CB}}=\frac{{\mathrm{n}}_{{\mathrm{CO}}_2}-{\mathrm{n}}_{{\mathrm{H}}_2\mathrm{O}}}{\mathrm{k}-1}$

→$0,1 =\frac{5,7-5}{\mathrm{k}-1}$→ k = 8

→ Có 8 liên kết  trong đó 3  trong nhóm chức -COO- và 5  trong C=C

→ ${\mathrm{n}}_{{\mathrm{Br}}_2}$= 5.n_CB = 5.0,1 = 0,5 mol

→ Đáp án C.

Câu 2: Đốt cháy hoàn toàn 17,72g một chất béo cần 1,61 mol O₂ thu được CO₂ và 1,06 mol H₂O. Mặt khác cho 26,58 gam chất béo này vào vừa đủ dung dịch NaOH thì thu được lượng muối là

A. 18,56g

B. 27,42g

C. 27,14g

D. 18,28g

Hướng dẫn giải:

Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng:

${\mathrm{m}}_{\mathrm{CB}}+{\mathrm{m}}_{{\mathrm{O}}_2}={\mathrm{m}}_{{\mathrm{CO}}_2}+{\mathrm{m}}_{{\mathrm{H}}_2\mathrm{O}}$

→ 17,72 + 32.1,61 = ${\mathrm{m}}_{{\mathrm{CO}}_2}$ + 18.1,06

→ ${\mathrm{m}}_{{\mathrm{CO}}_2}=50,16 \mathrm{gam}$

→ ${\mathrm{n}}_{{\mathrm{CO}}_2}=1,14\mathrm{mol}$

$$\begin{gathered} \to {\mathrm{n}}_{\mathrm{CB}}=\frac{2{\mathrm{n}}_{{\mathrm{CO}}_2}+{\mathrm{n}}_{{\mathrm{H}}_2\mathrm{O}}-2{\mathrm{n}}_{{\mathrm{O}}_2}}{6} \\ =\frac{2.1,14+1,06-2.1,61}{6} \\ =0,02\mathrm{mol} \end{gathered}$$

→ M_CB = 886 (g/mol)

Ứng với 26,58 gam chất béo: n_CB = $\frac{26,58}{886}$ = 0,03 mol

$$\begin{gathered} {\mathrm{n}}_{\mathrm{glixerol}}={\mathrm{n}}_{\mathrm{CB}}=0,03\mathrm{mol}; \\ {\mathrm{n}}_{\mathrm{NaOH}}=3{\mathrm{n}}_{\mathrm{CB}}=0,09\mathrm{mol} \end{gathered}$$

Áp dụng ĐLBTKL:

m _CB + m _NaOH pư = m _muối + m _glixerol

→ 26,58 + 40.0,09 = m _muối + 92. 0,03

→ m _muối = 27,42 gam

→ Đáp án B.

Xem thêm các dạng bài tập Hoá học lớp 12 hay, chi tiết khác:

Công thức phản ứng xà phòng hóa chất béo hay nhất

Công thức bài toán đốt cháy este hay nhất

Trắc nghiệm lý thuyết Chương 2 Cacbohidrat có lời giải

Bài tập về phản ứng tráng gương của glucozơ, fructozơ và cách giải

Bài tập về phản ứng thủy phân saccarozơ, tinh bột, xenlulozơ và cách giải