Toptailieu.vn biên soạn và giới thiệu Lý thuyết Cạnh tranh trong kinh tế thị trường (Cánh Diều) | Giáo dục Kinh tế và pháp luật 11  hay, ngắn gọn và bài tập tự luyện có lời giải chi tiết sẽ giúp học sinh nắm vững nội dung kiến thức từ đó dễ dàng làm các bài tập Giáo dục Kinh tế và pháp luật 11.

Lý thuyết Giáo dục Kinh tế và pháp luật 11 (Cánh diều) Bài 1: Cạnh tranh trong kinh tế thị trường

Bài giải Bài 1: Cạnh tranh trong kinh tế thị trường 

A. Lý thuyết Cạnh tranh trong kinh tế thị trường

1. Khái niệm cạnh tranh

- Cạnh tranh là sự ganh đua giữa các chủ thể tham gia thị trường nhằm giành điều kiện thuận lợi trong sản xuất, mua bán, tiêu dùng hàng hóa và dịch vụ để có thể thu về lợi ích kinh tế cao nhất.

Sự ganh đua trong cạnh tranh

2. Nguyên nhân dẫn đến cạnh tranh

- Cạnh tranh trên thị trường diễn ra là do:

+ Các chủ thể kinh tế có sự khác biệt về hình thức sở hữu nguồn lực;

+ Các chủ thể này lại tồn tại độc lập với nhau;

+ Chủ thể nào cũng hành động trước hết vì lợi ích của mình.

- Vì các nguồn lực có hạn, các điều kiện sản xuất, mua bán và tiêu dùng khác nhau nên để thực hiện được lợi ích của mình, các chủ thể kinh tế phải cạnh tranh với nhau.

+ Các chủ thể sản xuất luôn phải giành giật những điều kiện thuận lợi trong sản xuất và tiêu thụ hàng hóa nhằm thu được lợi nhuận cao nhất cho mình.

+ Người tiêu dùng cũng luôn ganh đua với nhau để mua được hàng hóa rẻ hơn với chất lượng tốt hơn.

+ Người sản xuất và người tiêu dùng cũng thường xuyên cạnh tranh với nhau để đạt được lợi ích nhiều nhất cho mình từ hoạt động trao đổi trên thị trường.

3. Vai trò của cạnh tranh trong nền kinh tế

- Cạnh tranh có vai trò to lớn trong nền kinh tế thị trường:

+ Cạnh tranh là động lực thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển. Để giành được lợi nhuận tối đa, các chủ thể sản xuất kinh doanh luôn tìm cách tận dụng tốt nhất các nguồn lực và lợi thế, tích cực ứng dụng tiến bộ kỹ thuật, công nghệ mới vào sản xuất.

+ Cạnh tranh tạo điều kiện để người tiêu dùng được tiếp cận hàng hóa dịch vụ chất lượng tốt, phong phú về mẫu mã, chủng loại, giá cả hợp lý. Do đó, nhu cầu của người tiêu dùng và xã hội được đáp ứng ngày càng tốt hơn.

+ Nhờ có cạnh tranh, các nguồn lực kinh tế được sử dụng linh hoạt và hiệu quả, cạnh tranh trở thành động lực cho sự phát triển của nền kinh tế thị trường.

Cạnh tranh là yếu tố không thể thiếu trong kinh doanh

4. Cạnh tranh không lành mạnh

- Cạnh tranh không lành mạnh là hành vi trái với nguyên tắc thiện chí, trung thực, tập quán thương mại và các chuẩn mực trong sản xuất, kinh doanh, gây thiệt hại hoặc có thể gây thiệt hại tới quyền và lợi ích hợp pháp của các chủ thể khác.

- Ngăn ngừa, hạn chế cạnh tranh không lành mạnh là nhiệm vụ của mỗi cá nhân, của toàn xã hội, đặc biệt là của nhà nước.

Cạnh tranh không lành mạnh

B. Bài tập Cạnh tranh trong kinh tế thị trường

Câu 1. “Sự tranh đua giữa các chủ thể kinh tế nhằm có được những ưu thế trong sản xuất tiêu thụ hàng hóa, qua đó thu được lợi ích tối đa” - đó là nội dung của khái niệm nào sau đây?

A. Cạnh tranh.

B. Đấu tranh.

C. Đối đầu.

D. Đối kháng.

Đáp án đúng là: A

- Cạnh tranh kinh tế là sự tranh đua giữa các chủ thể kinh tế nhằm có được những ưu thế trong sản xuất tiêu thụ hàng hóa, qua đó thu được lợi ích tối đa.

Câu 2. Trong nền kinh tế thị trường, các chủ thể sản xuất luôn phải cạnh tranh, giành giật những điều kiện thuận lợi trong sản xuất và tiêu thụ hàng hóa nhằm

A. mua được hàng hóa có chất lượng tốt hơn.

B. mua được hàng hóa với giá thành rẻ hơn.

C. thu được lợi nhuận cao nhất cho mình.

D. đạt được lợi ích cao nhất từ việc trao đổi.

Đáp án đúng là: B

Câu 3. Nội dung nào sau đây không phản ánh đúng nguyên nhân dẫn đến cạnh tranh kinh tế?

A. Tồn tại nhiều chủ sở hữu, là những đơn vị kinh tế độc lập, tự do sản xuất, kinh doanh.

B. Nền kinh tế chỉ tồn tại duy nhất một đơn vị kinh tế độc lập, tự do sản xuất, kinh doanh.

C. Các chủ thể kinh tế luôn giành giật những điều kiện thuận lợi để thu lợi nhuận cao nhất.

D. Các chủ thể kinh tế có điều kiện sản xuất khác nhau, tạo ra chất lượng sản phẩm khác nhau.

Đáp án đúng là: B

Câu 4. Mua được hàng hóa rẻ hơn, chất lượng tốt hơn - đó là sự cạnh tranh giữa những chủ thể nào?

A. Giữa các chủ thể sản xuất với nhau.

B. Giữa người sản xuất và người tiêu dùng.

C. Giữa người tiêu dùng với nhau.

D. Tất cả các phương án trên đều đúng.

Đáp án đúng là: C

Câu 5. Nội dung nào sau đây không phản ánh đúng vai trò của cạnh tranh trong nền kinh tế thị trường?

A. Cạnh tranh là nhân tố kìm hãm sự phát triển của nền kinh tế.

B. Cạnh tranh là động lực thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển.

C. Người tiêu dùng được tiếp cận với hàng hóa, dịch vụ chất lượng tốt.

D. Cạnh tranh trở thành động lực cho sự phát triển của nền kinh tế thị trường.

Đáp án đúng là: A

Câu 6. “Những hành vi trái với quy định của pháp luật, các nguyên tắc thiện chí, trung thực, tập quán thương mại, các chuẩn mực khác trong kinh doanh; có thể gây thiệt hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp khác hoặc người tiêu dùng, tổn hại đến môi trường kinh doanh, tác động xấu đến đời sống xã hội. động xấu đến đời sống xã hội” - đó là nội dung của khái niệm nào sau đây?

A. Văn hóa tiêu dùng.

B. Đạo đức kinh doanh.

C. Cạnh tranh lành mạnh.

D. Cạnh tranh không lành mạnh.

Đáp án đúng là: D

- Cạnh tranh không lành mạnh là những hành vi trái với quy định của pháp luật, các nguyên tắc thiện chí, trung thực, tập quán thương mại, các chuẩn mực khác trong kinh doanh như: chỉ dẫn gây nhầm lẫn, gièm pha, gây rối loạn doanh nghiệp khác, xâm phạm bí mật kinh doanh,... có thể gây thiệt hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp khác hoặc người tiêu dùng, tổn hại đến môi trường kinh doanh, tác động xấu đến đời sống xã hội. động xấu đến đời sống xã hội.

Câu 7. Đối với những hành vi cạnh tranh không lành mạnh, chúng ta cần

A. khuyến khích, cổ vũ.

B. lên án, ngăn chặn.

C. thờ ơ, vô cảm.

D. học tập, noi gương.

Đáp án đúng là: A

Đối với những hành vi cạnh tranh không lành mạnh, chúng ta cần lên án, ngăn chặn.

Câu 8. Chủ thể nào trong các trường hợp dưới đây có hành vi cạnh tranh lành mạnh?

- Trường hợp 1. Khi quảng cáo sản phẩm, doanh nghiệp A luôn đưa ra thông tin khuếch đại ưu điểm sản phẩm của mình so với các sản phẩm cùng loại của doanh nghiệp khác đang bán trên thị trường.

- Trường hợp 2. Do có tiềm năng về tài chính, doanh nghiệp Z quyết định bán phá giá sản phẩm của mình với giá thành thấp hơn rất nhiều so với giá thị trường để loại bỏ các đối thủ cạnh tranh.

- Trường hợp 3. Công ty D tìm mọi cách để mua được thông tin chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp Y - đối thủ cạnh tranh trực tiếp.

- Trường hợp 4. Công ty K luôn quan tâm đến việc tạo sự thân thiện, tin tưởng của khách hàng thông qua việc cung cấp sản phẩm có chất lượng cao kết hợp với quan tâm, chăm sóc, ưu đãi khách hàng.

A. Doanh nghiệp A (trong trường hợp 1).

B. Doanh nghiệp Z (trong trường hợp 2).

C. Công ty D (trong trường hợp 3).

D. Công ty K (trong trường hợp 4).

Đáp án đúng là: D

Công ty K (trong trường hợp 4) có hành vi cạnh tranh lành mạnh, vì: muốn khách hàng tin tưởng, chọn mua sản phẩm của mình, cách tốt nhất là tạo ra sản phẩm có chất lượng cao, dịch vụ chăm sóc khách hàng tốt.

Câu 9. Hành vi nào sau đây là biểu hiện của việc cạnh tranh không lành mạnh?

A. Bán phá giá sản phẩm để tiêu diệt đối thủ.

B. Nâng cao chất lượng dịch vụ, hàng hóa.

C. Đầu tư, cải tiến trang thiết bị, máy móc.

D. Đãi ngộ tốt với lao động có tay nghề cao.

Đáp án đúng là: A

- Bán phá giá sản phẩm là biểu hiện của hành vi cạnh tranh không lành mạnh.

Câu 10. Cạnh tranh tạo điều kiện để người tiêu dùng được tiếp cận hàng hóa

A. đơn điệu về mẫu mã; chủng loại, chất lượng kém; giá thành cao.

B. chất lượng tốt; phong phú về mẫu mã, chủng loại; giá cả hợp lý.

C. giá thành cao; đơn điệu về mẫu mã, chủng loại; chất lượng tốt.

D. chất lượng tốt, phong phú về mẫu mã, chủng loại; giá thành cao.

Đáp án đúng là: B

Cạnh tranh tạo điều kiện để người tiêu dùng được tiếp cận hàng hóa dịch vụ chất lượng tốt, phong phú về mẫu mã, chủng loại, giá cả hợp lý. Do đó, nhu cầu của người tiêu dùng và xã hội được đáp ứng ngày càng tốt hơn.

Câu 11. Trong nên kinh tế thị trường diễn ra sự cạnh tranh giữa các chủ thể nào sau đây?

A. Giữa các chủ thể sản xuất với nhau.

B. Giữa người sản xuất và người tiêu dùng.

C. Giữa người tiêu dùng với nhau.

D. Tất cả các phương án trên đều đúng.

Đáp án đúng là: D

Câu 12. Nội dung nào sau đây không đúng khi bàn về vấn đề cạnh tranh không lành mạnh?

A. Là những hành vi trái với quy định của pháp luật.

B. Gây thiệt hại đến quyền và lợi ích của doanh nghiệp khác.

C. Phù hợp với nguyên tắc thiện chí, trung thực trong kinh doanh.

D. Tổn hại đến môi trường kinh doanh, tác động xấu đến xã hội.

Đáp án đúng là: C

- Cạnh tranh không lành mạnh là những hành vi trái với quy định của pháp luật, các nguyên tắc thiện chí, trung thực, tập quán thương mại, các chuẩn mực khác trong kinh doanh như: chỉ dẫn gây nhầm lẫn, gièm pha, gây rối loạn doanh nghiệp khác, xâm phạm bí mật kinh doanh,... có thể gây thiệt hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp khác hoặc người tiêu dùng, tổn hại đến môi trường kinh doanh, tác động xấu đến đời sống xã hội. động xấu đến đời sống xã hội.

Câu 13. Chủ thể nào trong các trường hợp dưới đây có hành vi cạnh tranh không lành mạnh?

- Trường hợp 1. Khi quảng cáo sản phẩm, doanh nghiệp A luôn đưa ra thông tin khuếch đại ưu điểm sản phẩm của mình so với các sản phẩm cùng loại của doanh nghiệp khác đang bán trên thị trường.

- Trường hợp 2.Công ty K luôn quan tâm đến việc tạo sự thân thiện, tin tưởng của khách hàng thông qua việc cung cấp sản phẩm có chất lượng cao kết hợp với quan tâm, chăm sóc, ưu đãi khách hàng.

- Trường hợp 3.Tổng công ty may G đầu tư mua sắm các thiết bị kĩ thuật may tiên tiến để nâng cao năng suất lao động, tăng chất lượng và hạ giá thành sản phẩm.

A. Doanh nghiệp A (trong trường hợp 1).

B. Công ty K (trong trường hợp 2).

C. Tổng công ty may G (trong trường hợp 3).

D. Doanh nghiệp A, công ty K và công ty G.

Đáp án đúng là: A

Doanh nghiệp A có hành vi cạnh tranh không lành mạnh, vì đã đưa ra thông tin không đúng với chất lượng sản phẩm của doanh nghiệp, tạo sự hiểu lầm với khách hàng.

Câu 14. Nội dung nào sau đâyđúng khi nói về cạnh tranh trong nền kinh tế thị trường?

A. Là sự tranh đua giữa các chủ thể kinh tế.

B. Là sự hợp tác, giúp đỡ giữa các chủ thể kinh tế.

C. Chỉ diễn ra giữa người sản xuất và người tiêu dùng.

D. Chỉ diễn ra sự cạnh tranh giữa các chủ thể sản xuất.

Đáp án đúng là: A

Câu 15. Nhận định nào dưới đây là sai khi bàn về vấn đề: cạnh tranh trong nền kinh tế thị trường?

A. Cạnh tranh là động lực thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển.

B. Trong nền kinh tế, cạnh tranh giữa các chủ thể kinh tế là điều tất yếu.

C. Trong nền kinh tế, cạnh tranh chỉ diễn ra giữa các chủ thể sản xuất.

D. Cần lên án và ngăn chặn những hành vi cạnh tranh không lành mạnh.

Đáp án đúng là: C