Toptailieu.vn xin giới thiệu bài văn Cảm nhận về Bài thơ số 28 của Ta-go hay, chọn lọc giúp học sinh lớp 11 viết các bài văn hay hơn. Tài liệu gồm có các nội dung chính sau:
Mời các bạn đón xem:
Văn mẫu: Bài thơ số 28 (Ta-go)
I. Mở bài: Giới thiệu tình yêu trong bài thơ số 28 của Ta-go.
– Ra- bin Đra-nát Ta-go là một nhà văn, nhà văn hóa lớn của đất nước Ấn Độ, ông cũng là người Châu Á đầu tiên nhận giải Nô-ben văn học vào năm 1913. Ta-go có những đóng góp to lớn cho nền văn học thế giới. Một trong những tác phẩm nổi tiếng đáng chú ý của ông là Bài thơ số 28 trong tập thơ Người làm vườn.
– Bài thơ thể hiện tình yêu không có sự dung tục, tầm thường có sự hòa hợp giữa hai tâm hồn. Chúng ta cùng tìm hiểu bài thơ để hiểu rõ hơn về cảm xúc, tư tưởng cũng như phong cách thơ của Ra-bin Đra-nát Ta-go.
II. Thân bài:
* Sáu câu đầu:
– Hình ảnh đôi mắt được lặp đi lặp lại trong sáu câu thơ đầu.
– Người ta nói đôi mắt là cửa sổ tâm hồn, nơi thể hiện tình cảm của con người.
– Nhà thơ lấy hình ảnh đôi mắt để diễn tả tâm trạng của mình.
– Sự khát vọng hòa quyện giữa hai tâm hồn, thể hiện tâm hồn của nhà thơ.
– Sự hòa hợp giữa trăng và biển, sự hòa hợp mà tác giả mong muốn.
* 15 câu tiếp theo:
– Trái tim con người là một thế giới bí ẩn, con người không thể khám phá được.
– Tác giả nói rằng trái tim nhỏ bé những con người không thể tìm được ranh giới của nó.
– Trái tim thể hiện sự to lớn, rộng lớn vô cùng.
* Hai câu cuối:
– Tình yêu vô hạn.
– Khẳng định rằng chúng ta không bao giờ biết được giới hạn của tình yêu.
III. Kết bài:
– Nêu cảm nhận của em về tình yêu trong bài thơ số 28 của Ta- go.
– Có thể thấy được tình yêu và sự khẳng định tình yêu, quan niệm tình yêu của tác giả.
Video cảm nhận về Bài thơ số 28 của Ta-go
Video cảm nhận về Bài thơ số 28 của Ta-go
Bài thơ số 28 nói đến tình yêu là vô biên không có giới hạn. Muốn có hạnh phúc trong tình yêu, luôn luôn phải khám phá, sáng tạo, tâm hồn hòa hợp, tin yêu và hiểu biết nhau… Khát vọng đó không bao giờ tắt. Bài thơ được cấu trúc theo tư duy hướng nội, hướng vào tâm linh. Trong ba câu mở đầu bài thơ, tác giả nói về đôi mắt của người yêu có vẻ băn khoăn u buồn, hình như chưa thật tin, muốn nhìn thẳng vào tận đáy tâm tưởng của anh:
Đôi mắt băn khoăn của em buồn
Đôi mắt em muốn nhìn vào tâm tưởng của anh
Như trăng kia muốn vào sâu biển cả.
Đôi mắt có thể như ánh sáng kì diệu của trời đất chiếu rọi chốn sâu thăm thẳm của trái tim người như trăng kia muốn vào sâu biển cả.
Trăng lặn xuống biển, hòa nhập vào cõi mênh mông tỏa ra ánh sáng lung linh diệu huyền. Chính đó là biểu hiện sự khát khao hòa hợp tâm hồn.
Để đáp ứng khát vọng đó, chàng trai đã bày tỏ hết lòng mình không giấu điều gì trước mắt người yêu, nhưng thật nghịch lí làm sao khi chàng trai nói ngược lại rằng: chính vì thế mà em không biết gì tất cả về anh:
Anh đã để cuộc đời anh trần trụi dưới mắt em,
Anh không giấu em một điều gì
Chính vì thế mà em không biết gì tất cả về anh.
Nếu ở đọan trên tình cảm của chàng trai mới chỉ dùng lại ở sự giãi bày lòng chân thực, thì những câu thể hiện tình cảm của chàng trai phát triển cao hơn. Để người yêu tin tưởng, hiểu thấu, chàng trai sẵn sàng hiến dâng cuộc đời mình:
Nếu đời anh chỉ là viên ngọc
Anh sẽ đập nó ra làm trăm mảnh
Và xâu thành một chuỗi
Quàng vào cổ em.
Nếu đời anh chi là một đoá hoa
Tròn trịa, dịu dàng và bé bỏng
Anh sẽ hái nó ra để đặt lên mái tóc em.
Viên ngọc, đoá hoa là những vật vừa quý giá, vừa đẹp đẽ mà tạo hóa cho con người. Đời anh cũng đẹp và quý giá như vậy, nhưng nếu cần làm cho em xinh đẹp hơn, quý giá hơn, anh cũng nguyện ước hiến dâng cho em. Đó là tinh thần hi sinh, tấm lòng hiến dâng đến như vậy, nhưng vẫn chưa đủ sức đáp ứng sự đòi hỏi của người yêu. Điều mà người yêu cần đến là thứ khác. Tình yêu của chàng trai lại chuyển lên cung bậc cao hơn là hiến dâng trái tim.
Em là nữ hoàng của vương quốc đó
Ấy thế mà em có biết gì biên giới của nó đâu.
Nếu trái tim anh chỉ là một phút giây lạc thú
Nó sẽ nở ra thành một nụ cười nhẹ nhõm
Và em thấu suốt rất nhanh.
Nếu trái tim anh chỉ là khổ đau
Nó sẽ tan thành lệ trong
Và lặng im phản chiếu nỗi niềm u uẩn.
Với những từ nếu, chỉ để tiếp tục khẳng định, tác giả lí giải những đòi hỏi tưởng như nghịch lí mà ngẫm ra lại rất có lí. Ông lại vận dụng thủ pháp so sánh, ví von để khám phá chiều sâu và bến bờ của trái tim.
Trái tim con người là thế giới bí ẩn, không dễ dàng gì đo được độ nông sâu, rộng hẹp của nó. Nó cũng có một chiều sâu thăm thẳm như chiều sâu của biển cả, cũng có bến bờ vô biên như vũ trụ, nhưng có lúc nhỏ bé như một vương quốc mà nữ hoàng vì nó khó biết được biên giới của nó xa, gần, rộng, hẹp tới đâu.
Chính vì khoảng cách đó mà tình yêu đòi hỏi rút ngắn lại bằng sự đồng cảm, hòa hợp, trái tim con người bình thường cũng dễ làm dược diều đó. Nếu trái tim chàng trai có phút giây lạc thú thì người yêu cũng dề dàng chia vui với chàng nụ cười nhẹ nhõm. Nhưng trái tim của chàng khổ đau thì người yêu cũng thông cảm với chàng rất nhanh bằng hàng lệ trong.
Nỗi vui sướng, khổ đau của nó là vô biên
Nhưng đòi hỏi và sự giàu sang của nó là trường cửu.
Rõ ràng, ở đây, Tago đã chỉ ra rằng trái tim tình yêu không đơn giản, nó được cấu tạo bằng chất liệu đặc biệt, trong đó tiềm ẩn mầm mống đối lập, mâu thuẫn, vừa sung sướng, vừa khổ đau, vừa đòi hỏi, vừa giàu sang.
Trái tim anh cũng ở gần em như chính đời em vậy
Nhưng chẳng bao giờ em biết trọn nó đâu.
Tình yêu giữa anh và em khăng khít như chung cuộc đời, gắn bó nhau như máu thịt, nhưng thật kì lạ em vẫn chưa hiểu hết được anh một cách trọn vẹn. Sự trọn vẹn trong tình yêu là vô hạn. Thật nghịch lí, dù khẳng định vậy, biết trước vậy nhưng tình yêu vẫn khao khát biết trọn nó. Muốn có hạnh phúc trong tình yêu không gì bằng ngày ngày cứ nhân lòng tin yêu, sự hiểu biết, sự hòa hợp lên như rót đầy cốc rượu nồng.
Tóm lại, Bài thơ số 28 của R.Tago là bài thơ trữ tình giàu chất triết lí được phô diễn bằng lời lẽ, lập luận, hình ảnh sinh động và khúc chiết. Tác giả đặt vấn đề rồi phản đề để khẳng định chân lí, điều đó hợp với tư duy người Ấn Độ. Hướng về cái vô hạn của vũ trụ, chiêm nghiệm chiều sâu thế giới tâm linh con người. Bài thơ đã làm nổi bật được đặc trưng đó.
Bài thơ có cấu trúc chặt chẽ, mạch lạc, thể hiện tư duy lôgic và triết học của tác giả. Vận dụng thủ pháp tượng trưng, so sánh, ví von, ẩn dụ phù hợp với nội dung, Tago tạo cho bài thơ có sức rung, sức gợi sâu xa, mạnh mẽ.
Tác giả R.Ta-go (1861-1941) ông là một trong những thiên tài của Ấn Độ và thế giới, là nhà nhân đạo chú nghĩa vĩ đại của thế kỉ XX.
Ta-go là thiên tài của Ấn Độ và thế giới bởi vì ông có nhiều tài năng mà ít người có. Ngoài tài năng về văn học ra, ông còn là nhạc sĩ, họa sĩ, nhà viết kịch, nhà giáo, nhà hiền triết, nhà hoạt động xã hội… Trong lĩnh vực nào ông cũng đạt được những thành tựu xuất sắc. ở Bengan, quê hương ông, nhân dân gọi là Guredave (bậc thánh sư).
Tago là nhà nhân đạo chủ nghĩa vĩ đại vì ngoài lòng yêu thương con người nói chung, ông còn quan tâm đến đời sống tầng lớp cùng đinh nghèo khổ (paria) ở Ân Độ. Tinh thần nhân đạo của ông còn gắn với hành động thiết thực chứ không phải hỗn hào chung chung hoặc để ban ơn cho người nghèo khổ. Trong bài 36, tập Thơ Dâng ông đã viết:
Xin hãy cho tôi sức mạnh để làm cho tinh yêu của tôi phụng sự cuộc đời – cuộc đời mãi mãi tốt đẹp.
Xin hãy cho tôi sức mạnh để không bao giờ bỏ rơi người nghèo khổ trước cường quyền và bạo ngược.
Tình yêu thiên nhiên có ảnh hưởng rất lớn trong các tác phẩm vản học của ông. Không có gì ngạc nhiên khi thấy các tác phẩm thơ của ông đều có hình ảnh thiên nhiên: Mùa hái quả, Trăng non, Cánh thiên nga, Những con chim bay lạc, Người làm vườn…
Trong các bài thơ tình của Tago, Bài thơ số 28 trong tập Người làm vườn là hay hơn cả, được nhiều người ưa thích. Bài thơ đã được chọn in vào nhiều tập thơ tình hay của thế giới. Nhạc điệu trong thơ Tago thường du dương, êm ái, mượt mà và sâu lắng, toát lên cái thâm trầm, suy tư của con người giàu chất trí tuệ, giàu triết lí với tâm hồn đa cảm.
Bài thơ số 28 nói đến tình yêu là vô biên không có giới hạn. Muốn có hạnh phúc trong tình yêu, luôn luôn phải khám phá, sáng tạo, tâm hồn hòa hợp tình yêu và hiểu biết nhau. Khát vọng đó không bao giờ tắt bài thơ được cấu trúc theo tư duy hướng nội, hướng vào tâm linh. Trong ba câu mờ đầu bài thơ, tác giả nói về đôi mắt của người yêu có vé băn khoăn u buồn, hình như chưa thật tin, muốn nhìn thẳng vào tận đáy tâm tưởng của anh:
Đôi mắt có thế như ánh sáng kì diệu của trời đất chiếu rọi chốn sâu thăm thẳm của trái tim người như trăng kia muốn vào sâu biển cả. Trăng lặn xuống biển, hòa nhập vào cõi mênh mông tỏa ra ánh sáng lung linh diệu huyền. Chính đó là biểu hiện sự khát khao hòa hợp tâm hồn.
Để đáp ứng khát vọng đó, chàng trai đã bày tỏ hết lòng mình không giấu điều gì trước mắt người yêu, nhưng thật nghịch lí làm sao khi chàng trai nói ngược lại ràng: chính vì thế mà em không biết gì tất cả về anh:
Anh đã để cuộc đời anh trần trụi dưới mắt em,
Anh không giấu em một điều gi
Chính vì thể mà em không biết gì tất cả về anh.
Nếu ở đoạn trên tình cảm của chàng trai mới chỉ dừng lại ở sự giãi bày lòng chán thực, thì những câu thế hiện tình cảm của chàng trai phát triển cao hơn. Để người yêu tin tưởng, hiểu thấu, chàng trai sẵn sàng hiến dâng cuộc đời mình:
Nếu đời anh chỉ là viên ngọc
Anh sẽ đập nó ra làm trăm
Và xâu thành một chuỗi
Quàng vào cổ em.
Nếu đời anh chỉ là một đoá hoa
Tròn trịa, dịu dàng và bé bỏng
Anh sẽ hái nó ra để đặt lên mái tóc em.
Viên ngọc, đoá hoa là những vật vừa quý giá, vừa đẹp đẽ mà tạo hóa cho con người. Đời anh cũng đẹp và quý giá như vậy, nhưng nếu cần làm cho em xinh đẹp hơn, quý giá hơn, anh cũng nguyện ước hiến dâng cho em. Đó Là tinh thần hi sinh, tấm lòng hiến dâng đến như vậy, nhưng vần chưa đủ sức đáp ứng sự (lòi hỏi của người yêu. Điều mà người yêu cần đến là thứ khác. Tình yêu của chàng trai lại chuyển lên cung bậc cao hơn là hiến dâng trái tim.
Em là nữ hoàng của vương quốc đó
Ấy thế mà em có biết gì biên giới của nó đâu.
Nếu trái tim anh chỉ là một phút giây lạc thú
Nó sẽ nở ra thành một nụ cười nhẹ nhõm
Và em thấu suốt rất nhanh.
Nếu trái tim anh chí là khổ đau
Nó sẽ tan thành lệ trong
Và lặng im phản chiếu nỗi niềm u uẩn.
Với những từ nếu, chỉ để tiếp tục khẳng định, tác giả lí giải những đòi hỏi tưởng như nghịch lí mà ngẫm ra lại rất có lí. Ông lại vận dụng thủ pháp so sánh, vi von để khám phá chiều sâu và bến bờ của trái tim.
Trái tim con người là thế giới bí ẩn, không dễ dàng gì do dược độ nông sâu, rộng hẹp của nó. Nó cũng có một chiều sâu thăm thẳm như chiều sâu của biển cả, cũng có bến bờ vô biên như vũ trụ, nhưng có lúc nhỏ bé như một vương quốc mà nữ hoàng vì nó khó biết được biên giới của nó xa, gần, rộng, hẹp tới đâu.
Chính vì khoảng cách đó mà tình yêu đòi hỏi rút ngắn lại bằng sự đồng cảm, hòa hợp, trái tim con người bình thường cũng dễ làm được điều đó. Nếu trái tim chàng trai có phút, giây lạc thú thì người yêu cũng dễ dàng chia vui với chàng nụ cười nhẹ nhõm. Nhưng trái tim của chàng khổ đau thì người yêu cũng thông cảm với chàng rất nhanh bằng hàng lệ trong.
Rõ ràng, ở đây, Tago đã chỉ ra rằng trái tim tình yêu không đơn giản, nó dược câu tạo bằng chất liệu đặc biệt, trong đó tiềm ẩn mầm mống đối lập, mâu thuẫn, vừa sung sướng, vừa khổ đau, vừa đòi hỏi, vừa giàu sang.
Tình yêu giữa anh và em khăng khít như chung cuộc đời, gắn bó nhau như máu thịt, nhưng thật kì lạ em vẫn chưa hiểu hết được anh một cách trọn vẹn. Sự trọn vẹn trong tình yêu là vô hạn. Thật nghịch lí, dù khẳng định vậy, biết trước vậy nhưng tình yêu vẫn khao khát biết trọn nó. Muốn có hạnh phúc trong tinh yêu không gì bằng ngày ngày cứ nhân lòng tin yêu, sự hiểu biết, sự hòa hợp lên như rót đầy cốc rượu nồng.
Tóm lại, Bài thơ số 28 của R.Tago là bài thơ trữ tình giàu chất triết lí được phô diễn bằng lời lẽ, lập luận, hình ảnh sinh động và khúc chiết. Tác giả đặt vấn đề rồi phản đề đế khẳng định chân lí, điều đó hợp với tư duy người Ấn Độ Hướng về cái vô hạn của vũ trụ, chiêm nghiệm chiều sâu thế giới tâm linh con người. Bài thơ đã làm nổi bật được đặc trưng đó. Bài thơ có cấu trúc chặt chẽ, mạch lạc, thể hiện tư duy logic và triết học của tác giả. Vận dụng thủ pháp tượng trưng, so sánh, ví von, ẩn dụ phù hợp với nội dung, Tago tạo cho bài thơ có sức rung, sức gợi sâu xa, mạnh mẽ.
Ra-bin-đra-nát Ta-go (1861-1941) là một nhà thơ đồng thời cũng là một nhà văn hóa lớn của Ấn Độ, ông nổi tiếng với nhiều tác phẩm thi ca nhạc họa viết về lẽ sống, về tình yêu với cuộc đời. Mà tiêu biểu là tập thơ Người làm vườn mang đậm chất triết lý và trữ tình sâu sắc, trong đó bài thơ số 28 là bài thơ hay nhất, xuất hiện trong nhiều tập thơ tình trên thế giới bởi giá trị biểu tượng về tình yêu đôi lứa thật nồng nàn, xinh đẹp.
Đôi mắt là cửa sổ tâm hồn, trong tình yêu ai cũng muốn hiểu sâu sắc người mình yêu ấy là cá tính là sự chiếm hữu, sợ mất sợ được. Chính vì thế mới có câu “Đôi mắt băn khoăn của em buồn/Đôi mắt em muốn nhìn vào tâm tưởng anh”, ấy là nỗi niềm khát khao của người con gái đang trong tình yêu nhưng chẳng thể hiểu người ấy đang nghĩ những gì nên có chút sầu muộn lại băn khoăn, thiếu cảm giác an toàn. Ta-go so sánh tâm tưởng ấy như “Trăng kia muốn vào sâu biển cả”, ví tâm hồn cô gái thật trong sáng, cao đẹp tựa vầng trăng trên cao, lại ví người đàn ông như biển cả mênh mông, kỳ bí, khó mà để ánh trăng soi tỏ đáy lòng. Tất cả đều là những hình ảnh biểu tượng đẹp đẽ, để trăng sóng đôi với biển cả, đẩy tình yêu đôi lứa lên tới mực sánh ngang thiên nhiên vĩnh cửu, trường tồn đầy ý nhị và nhân văn. Chàng trai tự nhận đã để cuộc đời “trần trụi”, cũng chẳng giấu bất cứ điều gì, nhưng anh cũng chưa bao giờ kể cô gái nghe về cuộc đời mình nên hầu như cô gái ấy chẳng biết gì về anh ngoài vẻ bề ngoài tựa biển sâu không thấy đáy. Chàng trai ấy thể hiện sự khao khát được tận hiến hết tình yêu cho cô gái từ thể xác lẫn tâm hồn, tác giả đã rất tinh tế khi dùng những hình ảnh vừa quý giá như ngọc lại thanh cao như hoa để ví cuộc đời của người nghệ sĩ, ấy vừa là những hình ảnh chân thực lại khơi gợi được những khát vọng hiến dâng cho tình yêu mạnh mẽ của chàng trai. Thể hiện bằng hình ảnh sẵn sàng đập vỡ viên ngọc cuộc đời chỉ để làm thành chiếc vòng đeo vào cổ cho người con gái ấy, sẵn sằng ngắt đóa hoa cuộc đời để tô điểm thêm cho mái tóc của người thương. Đó là một sự hy sinh cao cả và lãng mạn nhất mà chàng trai dành cho cô gái. Nhưng tất cả chỉ dừng lại ở chữ “Nếu”, quay về với hiện thực “đời anh là một trái tim”, một trái tim không bến bờ, không ai hay nó sâu tận nhường nào, kể cả cô gái ấy vốn đã ngự trị trong trái tim chàng trai cũng chẳng thể nào hiểu được đâu là “ranh giới”. Lối so sánh trái tim với “nụ cười lạc thú” và hình ảnh “nụ cười nhẹ nhõm” hay “khổ đau” và “lệ trong” đều là những giả thiết vừa cụ thể lại cũng mang tính trừu tượng để nhấn mạnh bản chất trái tim của chàng trai thực ra là “tình yêu”, tất cả những “vui sướng, khổ đau đều là vô biên” chẳng ai có thể cân đo đong đếm, và tình yêu cũng vậy chẳng thể nào nói ta yêu nhau bao nhiêu. Trái tim ấy trong tình yêu thì sự đòi hỏi là vô tận và sự “giàu sang” sẵn sàng cho đi là “trường cửu”, người con gái ấy chẳng thể nắm trọn và biết hết được trái tim lạ lùng ấy của chàng trai. Chung quy lại tình yêu luôn khó hiểu, khó nắm bắt, trái tim con người cũng vậy chẳng một cá thể hay lý trí nào có thể nắm giữ bất luận là đàn ông hay phụ nữ.
Bài thơ số 28 trong tập thơ Người làm vườn đã diễn tả một nghịch lý rất lạ lùng cũng rất kỳ diệu của tình yêu, chúng ta càng cố phơi bày thì lại càng trở nên bí ẩn, cái chúng ta có thể thấy được có chăng chỉ là vẻ bề ngoài tuy rõ ràng nhưng lại khiến chúng ta càng mông lung, bởi ẩn sâu trong ấy là một thế giới cảm xúc đầy phức tạp, là sự tổng hoà và giao thoa giữa nhiều luồng cảm xúc không tên. Và chúng ta đừng cố nắm bắt lấy nó bởi dường như là điều không thể, có câu: Tình yêu như nắm cát, nếu ta nắm càng chặt cát chảy càng nhanh.
Nhắc tới Ta Go nhà thơ lớn của Ấn Độ là nhắc tới tập thơ “người làm vườn”, các bài thơ trong đó không được đặt tên mà được đánh dấu thứ tự, bài thơ số 28 được xem là tác phẩm hay nhất trong tập thơ ấy và trở thành bài thơ tình xuất sắc trong hội thơ thế giới.
Đề tài tình yêu luôn là đề tài được nhiều nhà thơ lựa chọn để sáng tác và thể hiện cảm xúc của mình, khi thì dạt dào, mãnh liệt, lúc thì lãng mạn, yên ắng nhưng cũng có khi sôi nổi và hào hứng, tất cả được tác gửi gắm vào thơ ca như lời tâm sự, bộc bạch về cuộc đời, cuộc sống của họ.
Bài thơ chính là lời tỏ tình của một chàng trai có tâm hồn nghệ sĩ tỏ tình với cô gái xinh đẹp mà chàng từ lâu đã đem lòng yêu mến, qua lời tỏ tình của mình chàng nhận ra rằng tình yêu là thứ gì đó vừa thật vừa ảo, không có giới hạn, là vĩnh cửu, là bất diệt và mãi mãi nằm trong trái tim của những người đang yêu, cũng à lời nhắn nhủ của ông gửi tới những ai đang yêu, sẽ yêu và đã yêu đang chìm đắm trong men say tình ái: muốn yêu nhau dài lâu thì chúng ta phải hiểu nhau, thương nhau, đồng cảm và chia sẻ mọi thứ để cùng nhau đối mặt với khó khăn, thách thức trong cuộc sống. có như vậy thì tình yêu mới có thể trường tồn và bền vững được.
Mở đầu bằng tâm trạng bối rối pha chút lo lắng, băn khoăn, có chút buồn và tủi thân của cô gái trẻ khi không biết liệu chàng trai đó có tình cảm với mình hay không, hay do mình quá nhạy cảm.
“Đôi mắt băn khoăn của em buồn
Đôi mắt em muốn nhìn vào tâm tưởng của anh
Như trăng kia muốn vào sâu biển cả”
Tình yêu là thứ làm cho con người ta trở nên thơ dại, lúc thì phá lên để cười chỉ vì một cái nhìn của ai đó, lúc lại vô cớ giận dỗi chỉ vì những chuyện nhỏ nhặt, nhưng điều quan trọng nhất trong tình yêu đó là sự tôn trọng và tin tưởng nhau thì có gái lại có chút hoài nghi về tình cảm mà chàng trai giành cho mình có thật lòng không? Cô muốn nhìn sâu vào đôi mắt, tim gan của chàng để tìm hiểu và khám phá xem. Tác giả sử dụng hình ảnh so sánh hình tượng hóa khi nhìn vào đôi mắt mà có thể hiểu được tâm tư, tình cảm của một ai đó. Hình ảnh “trăng”, “biển sâu” vừa lãng mạn, thơ mộng cũng cũng thật xa vời.
Như hiểu được nguyện vọng và tâm tư của cô gái mà chàng trai đã cố gắng để mở lòng mình:
“Anh đã để cuộc đời anh trần trụi dưới mắt em
Anh không giấu em một điều gì
Chính vì thế mà em không biết gì tất cả về anh”
Chàng luôn muốn cô gái hiểu và tin tưởng chàng, vì thế chàng đã “không giống em điều gì” bộc bạch hết, chàng cũng có chút thất vọng vì cô gái cũng không hiểu mình.
Chàng đã cố gắng dâng hiến hết tất cả những gì mình có cho nàng, chỉ hy vọng nàng hiểu và yêu mình một cách chân thành
“Nhưng em ơi, đời anh là một trái tim
Nào ai biết chiều sâu và bến bờ của nó
Em là nữ hoàng của vương quốc đó
Ấy thế mà em có biết gì về biên giới của nó đâu”
Chàng tiếp tục bày tỏ tình cảm, nguyện hy sinh và dâng hết tất cả cho nàng, dâng nàng cả trái tim đã trót rung động và chỉ dành riêng cho mỗi nàng. Em là nữ hoàng, là công chúa ngự trị trong trái tim chàng, dù trái đất có thay đổi thì tình cảm ta dành cho nàng sẽ không bao giờ đổi thay.
“Nếu trái tim anh chỉ là một phút giây lạc thú
Nó sẽ nở ra thành một nụ cười nhẹ nhõm
Và em thấu suốt rất nhanh
Nếu trái tim anh chỉ là khổ đau
Nó sẽ tan thành lệ trong
Và lặng im phản chiếu nỗi niềm u uẩn”
Chúng ta đừng để khoảng cách của hai đứa ra xa hơn nữa, hãy để chúng gần bên nhau, hiểu nhau và hòa hợp nhau.
Chàng có biết rằng mỗi cử chỉ và hành động của chàng đều làm trái tim nàng thôi, chàng buồn thì nàng chẳng vui bao giờ, mà chàng cười thì nàng cũng hạnh phúc, thể hiện qua nụ cười luôn hé trên môi. Nhưng tình yêu khó đoán quá, lúc thì hòa hợp, đồng điệu với nhau, khi thì mâu thuẫn giằng xé như những gì chàng trai nói:
“Nỗi vui sướng, khổ đau của nó là vô biên
Những đòi hỏi của sự giàu sang là trường cửu
Trái tim anh cũng ở gần em như chính đời em vậy
Nhưng chẳng bao giờ em biết trọn nó đâu”
Tình yêu không chỉ thể hiện bằng lý trí và đó cả rung động của con tim, con tim khiến chúng ta mê say trong tình ái, còn lý trí giúp ta vượt lên những trở ngại của khó khăn, cung bậc cảm xúc của người đang yêu cũng khác thường biết bao.
Bài thơ là lời tự sự của chàng trai về cuộc tình mới chớm nở của mình, chàng đã cố gắng dân hiến tất cả những gì mình có để cho cô gái hiểu được trái tim và tình cảm của mình, dù còn nhiều điều mà chỉ có yêu người ta mới có thể hiểu và lý giải được, vì thế chúng ta phải hòa nhập và đồng điệu cùng tâm hồn của chàng trai.
Tác giả R.Ta-go (1861-1941) ông là một trong những thiên tài của Ấn Độ và thế giới, là nhà nhân đạo chú nghĩa vĩ đại của thế kỉ XX.
Ta-go là thiên tài của Ấn Độ và thế giới bởi vì ông có nhiều tài năng mà ít người có. Ngoài tài năng về văn học ra, ông còn là nhạc sĩ, họa sĩ, nhà viết kịch, nhà giáo, nhà hiền triết, nhà hoạt động xã hội… Trong lĩnh vực nào ông cũng đạt được những thành tựu xuất sắc. ở Bengan, quê hương ông, nhân dân gọi là Guredave (bậc thánh sư).
Tago là nhà nhân đạo chủ nghĩa vĩ đại vì ngoài lòng yêu thương con người nói chung, ông còn quan tâm đến đời sống tầng lớp cùng đinh nghèo khổ (paria) ở Ân Độ. Tinh thần nhân đạo của ông còn gắn với hành động thiết thực chứ không phải hỗn hào chung chung hoặc để ban ơn cho người nghèo khổ. Trong bài 36, tập Thơ Dâng ông đã viết:
Xin hãy cho tôi sức mạnh để làm cho tinh yêu của tôi phụng sự cuộc đời – cuộc đời mãi mãi tốt đẹp.
Xin hãy cho tôi sức mạnh để không bao giờ bỏ rơi người nghèo khổ trước cường quyền và bạo ngược.
Tình yêu thiên nhiên có ảnh hưởng rất lớn trong các tác phẩm vản học của ông. Không có gì ngạc nhiên khi thấy các tác phẩm thơ của ông đều có hình ảnh thiên nhiên: Mùa hái quả, Trăng non, Cánh thiên nga, Những con chim bay lạc, Người làm vườn…
Trong các bài thơ tình của Tago, Bài thơ số 28 trong tập Người làm vườn là hay hơn cả, được nhiều người ưa thích. Bài thơ đã được chọn in vào nhiều tập thơ tình hay của thế giới. Nhạc điệu trong thơ Tago thường du dương, êm ái, mượt mà và sâu lắng, toát lên cái thâm trầm, suy tư của con người giàu chất trí tuệ, giàu triết lí với tâm hồn đa cảm.
Bài thơ số 28 nói đến tình yêu là vô biên không có giới hạn. Muốn có hạnh phúc trong tình yêu, luôn luôn phải khám phá, sáng tạo, tâm hồn hòa hợp tình yêu và hiểu biết nhau. Khát vọng đó không bao giờ tắt bài thơ được cấu trúc theo tư duy hướng nội, hướng vào tâm linh. Trong ba câu mờ đầu bài thơ, tác giả nói về đôi mắt của người yêu có vé băn khoăn u buồn, hình như chưa thật tin, muốn nhìn thẳng vào tận đáy tâm tưởng của anh:
Đôi mắt băn khoăn của em buồn
Đôi mắt em muốn nhìn vào tâm tưởng của anh
Như trăng kia muốn nào sâu biển cả.
Đôi mắt có thế như ánh sáng kì diệu của trời đất chiếu rọi chốn sâu thăm thẳm của trái tim người như trăng kia muốn vào sâu biển cả. Trăng lặn xuống biển, hòa nhập vào cõi mênh mông tỏa ra ánh sáng lung linh diệu huyền. Chính đó là biểu hiện sự khát khao hòa hợp tâm hồn.
Để đáp ứng khát vọng đó, chàng trai đã bày tỏ hết lòng mình không giấu điều gì trước mắt người yêu, nhưng thật nghịch lí làm sao khi chàng trai nói ngược lại ràng: chính vì thế mà em không biết gì tất cả về anh:
Anh đã để cuộc đời anh trần trụi dưới mắt em,
Anh không giấu em một điều gi
Chính vì thể mà em không biết gì tất cả về anh.
Nếu ở đoạn trên tình cảm của chàng trai mới chỉ dừng lại ở sự giãi bày lòng chán thực, thì những câu thế hiện tình cảm của chàng trai phát triển cao hơn. Để người yêu tin tưởng, hiểu thấu, chàng trai sẵn sàng hiến dâng cuộc đời mình:
Nếu đời anh chỉ là viên ngọc
Anh sẽ đập nó ra làm trăm
Và xâu thành một chuỗi
Quàng vào cổ em.
Nếu đời anh chỉ là một đoá hoa
Tròn trịa, dịu dàng và bé bỏng
Anh sẽ hái nó ra để đặt lên mái tóc em.
Viên ngọc, đoá hoa là những vật vừa quý giá, vừa đẹp đẽ mà tạo hóa cho con người. Đời anh cũng đẹp và quý giá như vậy, nhưng nếu cần làm cho em xinh đẹp hơn, quý giá hơn, anh cũng nguyện ước hiến dâng cho em. Đó Là tinh thần hi sinh, tấm lòng hiến dâng đến như vậy, nhưng vần chưa đủ sức đáp ứng sự (lòi hỏi của người yêu. Điều mà người yêu cần đến là thứ khác. Tình yêu của chàng trai lại chuyển lên cung bậc cao hơn là hiến dâng trái tim.
Em là nữ hoàng của vương quốc đó
Ấy thế mà em có biết gì biên giới của nó đâu.
Nếu trái tim anh chỉ là một phút giây lạc thú
Nó sẽ nở ra thành một nụ cười nhẹ nhõm
Và em thấu suốt rất nhanh.
Nếu trái tim anh chí là khổ đau
Nó sẽ tan thành lệ trong
Và lặng im phản chiếu nỗi niềm u uẩn.
Với những từ nếu, chỉ để tiếp tục khẳng định, tác giả lí giải những đòi hỏi tưởng như nghịch lí mà ngẫm ra lại rất có lí. Ông lại vận dụng thủ pháp so sánh, vi von để khám phá chiều sâu và bến bờ của trái tim.
Trái tim con người là thế giới bí ẩn, không dễ dàng gì do dược độ nông sâu, rộng hẹp của nó. Nó cũng có một chiều sâu thăm thẳm như chiều sâu của biển cả, cũng có bến bờ vô biên như vũ trụ, nhưng có lúc nhỏ bé như một vương quốc mà nữ hoàng vì nó khó biết được biên giới của nó xa, gần, rộng, hẹp tới đâu.
Chính vì khoảng cách đó mà tình yêu đòi hỏi rút ngắn lại bằng sự đồng cảm, hòa hợp, trái tim con người bình thường cũng dễ làm được điều đó. Nếu trái tim chàng trai có phút, giây lạc thú thì người yêu cũng dễ dàng chia vui với chàng nụ cười nhẹ nhõm. Nhưng trái tim của chàng khổ đau thì người yêu cũng thông cảm với chàng rất nhanh bằng hàng lệ trong.
Nỗi vui sướng, khổ đau của nó là vô biên
Nhưng đòi hỏi và sự giàu sang của nó là trường cửu.
Rõ ràng, ở đây, Tago đã chỉ ra rằng trái tim tình yêu không đơn giản, nó dược câu tạo bằng chất liệu đặc biệt, trong đó tiềm ẩn mầm mống đối lập, mâu thuẫn, vừa sung sướng, vừa khổ đau, vừa đòi hỏi, vừa giàu sang.
Trái tim anh cũng ở gần em như chính đời em vậy
Nhưng chẳng bao giờ em biết trọn nó đâu.
Tình yêu giữa anh và em khăng khít như chung cuộc đời, gắn bó nhau như máu thịt, nhưng thật kì lạ em vẫn chưa hiểu hết được anh một cách trọn vẹn. Sự trọn vẹn trong tình yêu là vô hạn. Thật nghịch lí, dù khẳng định vậy, biết trước vậy nhưng tình yêu vẫn khao khát biết trọn nó. Muốn có hạnh phúc trong tinh yêu không gì bằng ngày ngày cứ nhân lòng tin yêu, sự hiểu biết, sự hòa hợp lên như rót đầy cốc rượu nồng.
Tóm lại, Bài thơ số 28 của R.Tago là bài thơ trữ tình giàu chất triết lí được phô diễn bằng lời lẽ, lập luận, hình ảnh sinh động và khúc chiết. Tác giả đặt vấn đề rồi phản đề đế khẳng định chân lí, điều đó hợp với tư duy người Ấn Độ Hướng về cái vô hạn của vũ trụ, chiêm nghiệm chiều sâu thế giới tâm linh con người. Bài thơ đã làm nổi bật được đặc trưng đó. Bài thơ có cấu trúc chặt chẽ, mạch lạc, thể hiện tư duy logic và triết học của tác giả. Vận dụng thủ pháp tượng trưng, so sánh, ví von, ẩn dụ phù hợp với nội dung, Tago tạo cho bài thơ có sức rung, sức gợi sâu xa, mạnh mẽ.
Ta- go là một nhà văn, nhà thơ lỗi lạc của Ấn Độ được độc giả trên khắp thế giới yêu mến và tôn sùng. Vào tuổi năm mươi, khi người vợ yêu dấu của ông qua đời, đã có nhiều bài thơ tình được ra đời và được đón nhận hết sức nồng nhiệt. Trong đó bài thơ số 28 trong tập thơ “Người làm vườn” là một trong những bài thơ rất được yêu thích. Bài thơ làm cho người ta quyến luyến không chỉ ở hình ảnh, ngôn từ đẹp đẽ mà còn bởi tình yêu chân thành sâu sắc cất lên từ một trái tim nồng cháy yêu thương.
Ta- go mở đầu bài thơ của mình bằng đôi mắt của người yêu:
“Đôi mắt em băn khoăn u buồn, đôi mắt em muốn dò hỏi ý nghĩa lời anh nói, như mặt trăng muốn soi vào đáy biển.”
Đôi mắt là cửa sổ tâm hồn, chỉ cần nhìn vào đôi mắt ta dường như có thể nắm bắt hết tâm tư đang xáo động của một con người. Ở đây nhìn vào mắt người yêu, chàng trai đã nhìn thấy hết những mong muốn của cô gái trong tình yêu, đó là mong muốn được hiểu rõ người mình yêu, giống như “trăng muốn soi vào tận đáy biển”. Ta có thể thấy đôi mắt đẹp và sáng như trăng của cô gái là một đôi mắt đa cảm, một đôi mắt nhìn vào mà nhận thấy bao nhiêu câu hỏi thầm kín, đôi mắt ấy muốn nhìn thấu tầm sâu của đáy biến, đó chính là tâm tư rộng lớn của người yêu. Đây cũng là một mong muốn cơ bản trong tình yêu, khi yêu, ai cũng mong mình có thể hiểu rõ người mình yêu, nhưng càng mong muốn hiểu bao nhiêu lại càng cảm thấy mù mịt bấy nhiêu, bởi:
“Anh đã phơi bày trần trụi đời mình trước mắt em, anh không giấu giếm điều gì. Chính vì thế mà em chẳng biết gì về anh.”
Chàng trai hiểu được mong muốn của cô gái và cũng mong muốn người yêu hiểu được mình nên không hề có ý định giấu diếm điều gì về bản thân mình. Nhưng dù là vậy, cô gái vẫn không thể nào hiểu hết được chàng trai, thậm chí là không biết gì cả. Đây là quy luật của tình yêu, muốn hiểu nhưng mãi mãi không thể nào hiểu hết được người mình yêu. Có lẽ cũng vì đó mà tình yêu luôn là một thứ bí ẩn và thôi thúc sự khao khát tìm tòi để hiểu hơn về người yêu của mình. Sự khát khao ấy không nằm ở một khía cạnh nhỏ nào đó mà ở toàn diện, ở mọi mặt.
Và chàng trai vì mong muốn được người yêu hiểu mình hơn mà bộc lộ nguyện ước hiến dâng:
“Nếu đời anh chỉ là viên ngọc quý anh sẽ đập ra làm trăm mảnh xâu thành chuỗi quàng vào cổ em.
Nếu đời anh chỉ là bông hoa nhỏ bé, tròn xinh, thơm tho, anh sẽ ngắt nó ra cài lên mái tóc em.
Nhưng em ơi, đời anh là trái tim sao biết được đâu là bờ là đáy.
Em là nữ hoàng đang trị vì vương quốc nhưng có biết gì biên giới của nó.”
Đoạn thơ lập lại cấu trúc câu: “Nếu đời anh chỉ là… anh sẽ” nhấn mạnh nguyện ước thiêng liêng cao cả của chàng trai trong tình yêu. Những hình ảnh đẹp đẽ được hiện ra: bông hoa, viên ngọc quý,… đó là những biểu tượng của vẻ đẹp thiên về giá trị. Chúng đều rất đáng quý, giá trị và nếu cần thì chàng trai sẵn sàng dâng hiến cho tình yêu để làm đẹp, làm vui lòng cho người yêu mình. Thế nhưng nhà thơ dùng từ “chỉ” là để biểu hiện quan điểm của mình rằng những vật chất tầm thường tuy là quý giá nhưng không thể là cứu cánh cho tình yêu.
Đó là lý do nhà thơ đi sâu vào tập trung khám phá những điều bí ẩn trong tình yêu:
“Nếu trái tim anh chỉ là phút giây sướng vui, nó sẽ nở nụ cười dịu hiền và em sẽ thấu hiểu nó rất nhanh.
Nếu trái tim anh chỉ là nỗi thương đau, nó sẽ tan thành giọt lệ phản ánh nỗi sầu thầm kín.
Nhưng em ơi, trái tim anh là tình yêu.
Niềm vui sướng và nỗi khổ đau của nó là mênh mông, những gì tình yêu thiếu thốn và giàu có là bất tận.
Trái tim anh ở bên em như chính đời em, nhưng có bao giờ em biết hết nó đâu.”
Lại là những câu giả định, chàng trai giả định rằng nếu tâm hồn mình chỉ là thuần túy những trạng thái đơn thuần, dễ hiểu, là giây phút lạc thú hay là khổ đau thì người yêu có thể hiểu được nó rất nhanh. Nhưng trái tim của chàng trai thì không đơn thuần như vậy, nó chứa đựng một tình yêu vô bờ dành cho cô gái, nó vừa có vui sướng, khổ đau, vừa đơn thuần nhưng lại vừa phức tạp, điều này cũng đồng nghĩa với sự trọn vẹn trong tình yêu là vô hạn, vô biên, trường kỳ, không thể đo đếm được.
Không màu mè, dụng công, Ta- go bằng tất cả sự chân thành trong tình cảm của mình để dệt nên những câu thơ tuyệt vời với những hình ảnh tuyệt diệu nhất, từ đó bộc lộ một tình yêu tuyệt mĩ khiến cho triệu trái tim độc giả phải rung lên cảm động.
Ta-go (1861 - 1941) là đại thi hào của Ấn Độ. Năm 1913, Ta-go được giải Nô-ben về văn chương với tập "Thơ dâng"'. Ông là "nhà nhân đạo chủ nghĩa vĩ đại", một nghệ sĩ toàn tài để lại một sự nghiệp văn nghệ đồ sộ: 52 tập thơ, 42 vở kịch, 12 bộ tiểu thuyết, trên 3.000 bức hoạ.
Sau tập "Thơ dâng" được giải thưởng Nô-ben, năm 1914, Ta-go xuất bản tập thơ "Người làm vườn " — tập thơ tình, gồm 85 bài thơ, chỉ đánh số, không có nhan đề. Bài thơ số "28" này rút trong tập "Người làm vườn được truyền tụng và ngợi ca là "một trong những bài thơ tình hay nhất thế giới".
Toàn bài thơ là lời tỏ tình của người con trai, của "anh". Còn người con gái chỉ "lặng nghe lời nói như ru" và qua "đôi mắt", qua cái nhìn "băn khoăn... buồn "- được nói đến mà thôi.
Sáu câu thơ đầu cho thấy một mối tình đầu rất đẹp và thơ mộng. Cô gái duyên dáng, ngỡ ngàng và "băn khoăn". Vẻ đẹp dịu hiền được thể hiện qua đôi mắt và cái nhìn chan chứa yêu thương: "muốn nhìn vào tâm tưởng của anh". Rụt rè và thăm dò.
Tình yêu đến, "thần ái tình đã gõ cửa trái tim" nhưng em nào đã hay, đã biết gì nhiều về anh. Em là ánh trăng, anh là mặt biển (trong xanh) — Hai hình ảnh so sánh này diễn tả rất hay một tình yêu trong sáng, chân thành, dào dạt và sự khao khát yêu thương. Cô gái có đôi mắt huyền mới có cái nhìn lung linh của ánh trăng kia. Và chàng trai có tình yêu nồng nàn, chân thành, trong sáng thì ánh trăng kia mới có thể soi vào tận đáy biển cả. Hình ảnh ánh trăng và biển cả đã thể hiện tài tình men say ái tình: niềm khao khát hạnh phúc và sự hoà hợp tâm hồn lứa đôi trong"cái thuở ban đầu lưu luyến ấy". Lời tỏ tình nồng nàn và yêu thương, đàng hoàng và tin cậy. Tình yêu đâu chỉ là "tìm kiếm" mà còn là "phát hiện" những vẻ đẹp tiềm ẩn trong tâm hồn, trong tính cách người tình của em. Như một lời nhắc khẽ mà rung động:
"... Đôi mắt em muốn nhìn vào tâm tưởng của anh
Như trăng kia muốn vào sâu biển cá.
Anh đa để cuộc đời anh trần trụi dưới mắt em,
Anh không giấu em một điều gì
Chính vì thế mà em không biết gì tất cả về anh"
Bảy dòng thơ tiếp theo là lời tỏ tình rất đẹp. Sử dụng hình ảnh ẩn dụ về "ngọc", về "hoa" và giả định: "nếu anh sẽ yêu để biểu lộ một tình yêu nồng cháy, mãnh liệt và dâng hiến. Có gì quý hơn ngọc, giá trị bằng ngọc? Nếu đời anh là viên ngọc thì anh sẽ đập vỡ làm trăm mảnh, xâu thành chuỗi quàng vào cổ em yêu. Có gì đẹp và thơm bằng hoa? Nếu đời anh chỉ là bông hoa nhỏ bé, tròn xinh, thơm tho, anh sẽ ngắt nó ra cài lên mái tóc em. Các động từ: "đập ra", "xâu thành"quàng vào", "ngắt ra", "cài lên diễn tả một "tấm lòng", một sự trân trọng và dâng hiến trong tình yêu. Ta-go viết bài thơ này cách chúng ta ngày nay ngót một thế kỉ mà hình ảnh thơ vẫn mới mẻ, thú vị vô cùng:
"Nếu đời anh chỉ là viên ngọc anh sẽ đập nó ra làm trăm mảnh và xâu thành một chuỗi quàng vào cổ em.
Nếu đời anh chỉ là một đóa hoa tròn trịa, dịu dàng và bé bỏng anh sẽ hái nó ra để đặt lên mái tóc em".
Lời dịch thơ khá sát và hay. Có điều trong nguyên tác chữ "cài" (cài lên mái tóc em), dịch giả đã chuyển thành "đặt lên mái tóc em", làm cho lời thơ thô, làm giảm đi phong cách tao nhã, phong tình của chàng trai!
Đoạn thơ thứ ba, chàng trai khẳng định tình yêu của mình qua hình ảnh so sánh: "trái tim". Ba tiếng "Nhưng em ơi!" vang lên tha thiết, đắm say. Lời tỏ tình được nâng lên một tầm cao mới, một chiều sâu thăm thẳm. Tình yêu ấy sâu sắc và mênh mông. Em là thần tượng, là nữ hoàng đang ngự trị vương quốc tình yêu - đời anh. Lại một lời nhắc nhở khẽ em yêu! Nhẹ nhàng và tế nhị. Gần mà xa, xa mà gần. Phải biết trân trọng và phát hiện mọi điều cao quý tiềm ẩn trong tâm hồn người yêu. Lời tỏ tình sang trọng quá, chứng tỏ chàng trái có một trái tim rất đẹp! Cả đời anh, tâm hồn anh, tình yêu của anh đã thuộc về em:
"Nhưng em ơi, đời anh là một trái tim
Nào ai biết chiều sâu và bến bờ của nó,
Em là nữ hoàng của vương quốc đó
Ấy thế mà em có biết gì biên giới của nó đâu!"
Đầu bài thơ, thi sĩ đã dùng hình ảnh "biển cả", đến khổ thơ này, ông lại tạo ra những khái niệm bổ sung: "bến bờ", "vương quốc", "biên giới" - tạo ra một hệ thống ngôn ngữ diễn tả một không gian nghệ thuật để nói lên niềm tự hào của người con trai có một tình yêu trong sáng mênh mông.
Tình yêu không thể tầm thường và đơn giản. Đâu chỉ là "một phút giây lạc thú" để làm "nở ra thành một nụ cười nhẹ nhõm", thoảng qua. Tình yêu cũng không phải là sự hèn hạ, van xin, cầu mong một sự "ban ơn" một sự yếu mềm. Giọt lệ trong, nỗi thương đau, nỗi sầu u ẩn mà người con trai mang lại trong mỗi cuộc tình chỉ là sự hèn hạ, đáng khinh. Đoạn thơ này mang tính chất "phản đề" nhiều người đã hiểu không đúng. Chàng trai muốn tâm tình với người yêu là trái tim anh không phải như thế này đâu :
"Nếu trái tim anh chỉ là phút giây sướng vui, nó sẽ nở thành nụ cười dịu hiền và em sẽ thấu hiểu nó rất nhanh - Nếu trái tim anh chỉ là nỗi thương đau, nó sẽ tan thành lệ trong, phản ánh nỗi sầu thầm kín" (dịch nghĩa)
Hai đoạn thơ thứ 4 và thứ 5 tương phản đối lập. Từ phủ định đi đến khẳng định. Không nên như thế kia mà phải như thế này. Người con trai đã mang đến cho người con gái một tình yêu tuyệt đẹp. Anh tự hào thổ lộ:
"Nhưng em ơi, trái tim anh lại là tình yêu,
Nỗi vui sướng khổ đau của nó là vô biên.
Những đòi hỏi và sự giàu sang của nó là trường cửu
Trái tim anh cũng ở gần em như chính đời em vậy
Nhưng chẳng bao giờ em biết trọn nó đâu!"
Trong nguyên tác: "những gì tình yêu cầu mong" được người dịch thơ viết rằng: "những đòi hỏi " dễ làm nhiều độc giả hiểu không đẹp ý thơ. Chàng trai tự hào trái tim của mình "lại là tình yêu", tình yêu đích thực, đâu phải là thứ "trái tim chỉ là một phút giây lạc thú". Tình yêu của em đã và đang mang đến cho anh bao cảm xúc kì diệu, lúc thì vui sướng, lúc thì khổ đau... Tình yêu đâu chỉ toàn vị ngọt? Vui sướng và khổ đau mà tình yêu mang đến là mênh mông, là vô biên. Những cầu mong và sự giàu có mà tình yêu, mà trái tim của chàng trai là bất tận, là trường cửu. Chàng trai cầu mong ở người tình một tình yêu đằm thắm, chân thành và thủy chung. Cầu mong con thuyền tình của anh sẽ cập bến bờ hạnh phúc giữa mùa trăng. Nhẹ nhàng thổ lộ và trách móc: gần đây sao mà xa xôi. Hình như em vẫn chưa hiểu tình yêu của anh đã dành cho em. Phải biết phát hiện sự vô biên và giàu sang trong tình yêu. Năm dòng cuối là một "tuyên ngôn" đẹp về tình yêu. Thơ tình mang thêm màu sắc triết lí. Có biết chiếm lĩnh trái tim người yêu mới thật sự có và được sống trong một tình yêu đẹp, trọn vẹn.
Bài thơ tình số 28 của Ta-go rất đẹp và giàu tính sáng tạo trong hình tượng: "đôi mắt buồn, băn khoăn" – "ánh trăng soi vào biển cả" – "viên ngọc và chuỗi ngọc", "đóa hoa thơm và vòng hoa" - trái tim yêu thương mênh mông... Ý tưởng phong phú và sâu sắc: cái ngần ngại, băn khoăn của thiếu nữ trong mối tình đầu; sự chân thành, say đắm, nồng nàn, khát khao trong tình yêu của chàng trai. Như một lời nhắc khẽ: Không thể tầm thường, đơn giản trong tình yêu. Bài thơ tình còn là sự đúc kết, chiêm nghiệm: Yêu là tìm kiếm, là phát hiện và chiếm lĩnh. Tình yêu là sung sướng và khổ đau, là thiếu thốn và giàu sang, gần mà xa, xa mà gần. Phải biết phát hiện và chiếm lĩnh tình yêu, có thế mới thật sự đi tới mái ấm hạnh phúc trong tình yêu đôi lứa.
Cũng như "Biển" của Xuân Diệu, "Sóng" của Xuân Quỳnh, "Tôi yêu em" của Puskin, bài thơ này của Ta-go không thể thiếu trong hành trang - tâm hồn "tuổi áo trắng" mộng mơ.
Nhắc tới Ta Go nhà thơ lớn của Ấn Độ là nhắc tới tập thơ “người làm vườn”, các bài thơ trong đó không được đặt tên mà được đánh dấu thứ tự, bài thơ số 28 được xem là tác phẩm hay nhất trong tập thơ ấy và trở thành bài thơ tình xuất sắc trong hội thơ thế giới.
Đề tài tình yêu luôn là đề tài được nhiều nhà thơ lựa chọn để sáng tác và thể hiện cảm xúc của mình, khi thì dạt dào, mãnh liệt, lúc thì lãng mạn, yên ắng nhưng cũng có khi sôi nổi và hào hứng, tất cả được tác gửi gắm vào thơ ca như lời tâm sự, bộc bạch về cuộc đời, cuộc sống của họ.
Bài thơ chính là lời tỏ tình của một chàng trai có tâm hồn nghệ sĩ tỏ tình với cô gái xinh đẹp mà chàng từ lâu đã đem lòng yêu mến, qua lời tỏ tình của mình chàng nhận ra rằng tình yêu là thứ gì đó vừa thật vừa ảo, không có giới hạn, là vĩnh cửu, là bất diệt và mãi mãi nằm trong trái tim của những người đang yêu, cũng à lời nhắn nhủ của ông gửi tới những ai đang yêu, sẽ yêu và đã yêu đang chìm đắm trong men say tình ái: muốn yêu nhau dài lâu thì chúng ta phải hiểu nhau, thương nhau, đồng cảm và chia sẻ mọi thứ để cùng nhau đối mặt với khó khăn, thách thức trong cuộc sống. có như vậy thì tình yêu mới có thể trường tồn và bền vững được.
Mở đầu bằng tâm trạng bối rối pha chút lo lắng, băn khoăn, có chút buồn và tủi thân của cô gái trẻ khi không biết liệu chàng trai đó có tình cảm với mình hay không, hay do mình quá nhạy cảm.
“Đôi mắt băn khoăn của em buồn
Đôi mắt em muốn nhìn vào tâm tưởng của anh
Như trăng kia muốn vào sâu biển cả”
Tình yêu là thứ làm cho con người ta trở nên thơ dại, lúc thì phá lên để cười chỉ vì một cái nhìn của ai đó, lúc lại vô cớ giận dỗi chỉ vì những chuyện nhỏ nhặt, nhưng điều quan trọng nhất trong tình yêu đó là sự tôn trọng và tin tưởng nhau thì có gái lại có chút hoài nghi về tình cảm mà chàng trai giành cho mình có thật lòng không? Cô muốn nhìn sâu vào đôi mắt, tim gan của chàng để tìm hiểu và khám phá xem. Tác giả sử dụng hình ảnh so sánh hình tượng hóa khi nhìn vào đôi mắt mà có thể hiểu được tâm tư, tình cảm của một ai đó. Hình ảnh “trăng”, “biển sâu” vừa lãng mạn, thơ mộng cũng cũng thật xa vời.
Như hiểu được nguyện vọng và tâm tư của cô gái mà chàng trai đã cố gắng để mở lòng mình:
“Anh đã để cuộc đời anh trần trụi dưới mắt em
Anh không giấu em một điều gì
Chính vì thế mà em không biết gì tất cả về anh”
Chàng luôn muốn cô gái hiểu và tin tưởng chàng, vì thế chàng đã “không giống em điều gì” bộc bạch hết, chàng cũng có chút thất vọng vì cô gái cũng không hiểu mình.
Chàng đã cố gắng dâng hiến hết tất cả những gì mình có cho nàng, chỉ hy vọng nàng hiểu và yêu mình một cách chân thành
“Nhưng em ơi, đời anh là một trái tim
Nào ai biết chiều sâu và bến bờ của nó
Em là nữ hoàng của vương quốc đó
Ấy thế mà em có biết gì về biên giới của nó đâu”
Chàng tiếp tục bày tỏ tình cảm, nguyện hy sinh và dâng hết tất cả cho nàng, dâng nàng cả trái tim đã trót rung động và chỉ dành riêng cho mỗi nàng. Em là nữ hoàng, là công chúa ngự trị trong trái tim chàng, dù trái đất có thay đổi thì tình cảm ta dành cho nàng sẽ không bao giờ đổi thay.
“Nếu trái tim anh chỉ là một phút giây lạc thú
Nó sẽ nở ra thành một nụ cười nhẹ nhõm
Và em thấu suốt rất nhanh
Nếu trái tim anh chỉ là khổ đau
Nó sẽ tan thành lệ trong
Và lặng im phản chiếu nỗi niềm u uẩn”
Chúng ta đừng để khoảng cách của hai đứa ra xa hơn nữa, hãy để chúng gần bên nhau, hiểu nhau và hòa hợp nhau.
Chàng có biết rằng mỗi cử chỉ và hành động của chàng đều làm trái tim nàng thôi, chàng buồn thì nàng chẳng vui bao giờ, mà chàng cười thì nàng cũng hạnh phúc, thể hiện qua nụ cười luôn hé trên môi. Nhưng tình yêu khó đoán quá, lúc thì hòa hợp, đồng điệu với nhau, khi thì mâu thuẫn giằng xé như những gì chàng trai nói:
“Nỗi vui sướng, khổ đau của nó là vô biên
Những đòi hỏi của sự giàu sang là trường cửu
Trái tim anh cũng ở gần em như chính đời em vậy
Nhưng chẳng bao giờ em biết trọn nó đâu”
Tình yêu không chỉ thể hiện bằng lý trí và đó cả rung động của con tim, con tim khiến chúng ta mê say trong tình ái, còn lý trí giúp ta vượt lên những trở ngại của khó khăn, cung bậc cảm xúc của người đang yêu cũng khác thường biết bao.
Bài thơ là lời tự sự của chàng trai về cuộc tình mới chớm nở của mình, chàng đã cố gắng dân hiến tất cả những gì mình có để cho cô gái hiểu được trái tim và tình cảm của mình, dù còn nhiều điều mà chỉ có yêu người ta mới có thể hiểu và lý giải được, vì thế chúng ta phải hòa nhập và đồng điệu cùng tâm hồn của chàng trai.
Tập thơ Người làm vườn là một trong những tác phẩm xuất sắc của Ta-go, nhà văn gốc Ấn Độ viết về cuộc đời và tình yêu với cuộc sống. Tên tác phẩm cũng thể hiện ước nguyện muốn được làm người chăm sóc vườn hoa cuộc đời, với tâm hồn, tình yêu chan hòa sâu sắc với thiên nhiên, với con người và thi nhân chính là người vun xới chăm sóc cho vườn hoa kì diệu ấy. Trong tập thơ đầy trữ tình và triết lý này thì bài thơ số 28 hay nhất và được chú ý hơn cả.
Mở đầu bài thơ là lời của chàng trai miêu tả về người con gái anh yêu, anh nhìn vào đôi mắt, nơi mệnh danh là cửa sổ tâm hồn và anh thấy đôi mắt ấy sao "băn khoăn" thế, lại "buồn" vì cớ chi. Hóa ra đôi mắt ấy muốn "nhìn vào tâm tưởng" của chàng trai tựa như "trăng kia muốn vào sâu biển cả", thể hiện khát khao được sóng đôi như hai biểu tượng thiên nhiên vĩnh cửu và xinh đẹp của tạo hóa của người con gái trong tình yêu. Tình yêu của người con gái tựa ánh trăng thanh mát, trong sáng, ngây thơ, còn với chàng trai, anh là biển cả mênh mông lại sâu rộng, chẳng biết còn bao điều bí mật mà trăng kia không thể với tớ ngoài một mặt biển phẳng lặng. Chàng trai sẵn sàng để bản thân "trần trụi" phơi bày bản thân, cũng chẳng giấu giếm cô gái điều chi, thế nhưng "Chính vì thế em không biết gì tất cả về anh" đây là một nghịch lý có vẻ vô lý, nhưng trong tình yêu nó lại là sự thật không thể chối cãi, bởi tình yêu vốn đầy bí ẩn và kỳ diệu.
Chàng trai khao khát được hiến dâng hết tất cả những gì mình có cho cô gái, nếu đời anh là viên ngọc cao quý, anh cũng sẵn sàng đập nát chỉ để hóa thành chiếc vòng đeo cổ, được kề cận với trái tim của người con gái anh thương. Nếu là đóa hoa hương sắc thanh cao anh cũng sẵn sàng ngắt lấy bản thân, cài lên mái tóc nàng, để được kề cận vẻ xinh đẹp của người yêu. Nhưng một sự thật rằng, anh chẳng thể là những thứ ấy mà anh là một "trái tim", một trái với tình yêu cháy bỏng, vô bờ vô bến, cũng chẳng có ranh giới nào, anh cho cô bước vào ngự trị trong trái tim ấy, nhưng cô lại chẳng nắm rõ trái tim ấy đang bộn bề trong những nỗi niềm chi và "biên giới" của nó tận nơi đâu. Và tình yêu ấy cứ mãi trong một vòng vây lạ lùng, cô gái muốn đi sâu vào trái tim chàng trai, anh cũng rất sẵn lòng nhưng mọi chuyện chỉ có thể dừng lại ở bề nổi, bởi sâu trong kia là những gì khác lạ chẳng ai lý giải nổi, kể cả người thân thương nhất.
Ta-go so sánh "trái tim" với "niềm lạc thú" thì đơn giản nó sẽ trở thành "một nụ cười nhẹ nhõm", hay nếu là "khổ đau" thì nó sẽ biến thành "lệ trong" hai sự so sánh đối lập nhau và dùng thêm thừ "chỉ là" nhằm nhấn mạnh phần ý nghĩa chính của câu thơ tiếp rằng "trái tim anh lại là tình yêu", vậy chứng tỏ tình yêu là một thứ gì đó có giá trị lớn lao vô cùng, chẳng đơn giản chỉ là lạc thú hay khổ đau những thứ chỉ thoáng qua trong đời. Trong trái tim tưởng chừng nhỏ bé ấy lại chất chứa biết bao "vui sướng, khổ đau" vô biên, chẳng giới hạn nào có định nghĩa và trường tồn với thời gian. Bước vào tình yêu, trái tim ấy cần nhiều hơn tất cả và cũng đủ giàu sang để cho đi mà không cần nhận lại. Trái tim chàng trai vẫn luôn kề cận cô gái, trao trọn cho cô gái, nhưng cô gái ấy có dùng đôi mắt băn khoăn quan sát cũng chẳng thể nào "biết trọn nó đâu". Cả trái tim và tình yêu đều mang riêng cho mình những nghịch lý thật khó hiểu, khiến đôi lứa yêu nhau cứ lẩn quẩn trong cái vòng kỳ diệu ấy.
Bài thơ là triết lý đầy trữ tình của Ta-go trong tình yêu đôi lứa, tình yêu là một thứ gì đó rất diệu kỳ mà ta chỉ có thể nắm bắt những thứ mang tính bề nổi, lớp vỏ bên ngoài, mà chẳng thể nắm bắt được sâu trong trái tim, sâu trong tình yêu đang lặng lẽ ngủ yên những gì thầm kín, lạ lùng nhất. Giống như cái cách ta quan sát một vùng biển lặng, với mặt biển xanh mướt, mà sâu dưới đó là cả một thế giới đầy phong phú và phức tạp, mấy ai đã tìm đến.
Thơ Ta-go có những điểm thần bí nhưng tình yêu đối với cuộc sống, với con người mới là nội hàm đích thực trong những bài thơ của ông. Ở mỗi tập thơ, thi nhân lại bày tỏ tình yêu ấy với những sắc thái riêng. Nếu “Thơ dâng” là lời tụng ca Chúa Đời hào phóng ban phát cho con người hạnh phúc và niềm vui thì trong tập “Người làm vườn” là ước nguyện trở thành người chăm sóc khu vườn tình ái để cõi nhân gian muôn sắc muôn hương. Vì vậy những bài thơ trong tập “Người làm vườn” thường nêu lên những suy tư, triết lí về bản chất tình yêu chân chính mà theo Ta-go đó là những vì sao định hướng cho “những trái tim trẻ dại, lạc loài” không bị lạc hướng khỏi bến bờ hạnh phúc. Quan niệm về tình yêu nam nữ của Ta-go được thể hiện trong nhiều tác phẩm nhưng có lẽ tiêu biểu nhất phải kể đến bài thơ số 28 trong tập “Người làm vườn”.
Bài thơ số 28 lại là quan niệm về những bí ẩn, những khoảng cách tâm hồn trong tình yêu. Cấu trúc bài thơ thể hiện đúng đặc trưng tư duy của người Ấn Độ từng bộc lộ trong các truyện cổ dân gian. Đó là hình thức suy luận đi từ cụ thể rồi khái quát lên triết lý. Vì vậy, để hiểu mạch cảm xúc chính của bài thơ, chúng ta cũng cần tiếp cận bài thơ từ những đoạn thơ cụ thể. Bài thơ có thể chia làm ba đoạn. Kết thúc mỗi đoạn đều có câu cuối khẳng định một nội dung: “Chính vì thế mà em không biết gì tất cả về anh”; “Ấy thế mà em có biết gì về biên giới của nó đâu”
“Nhưng chẳng bao giờ em biết trọn nó đâu”.
Trong đoạn thơ đầu, một hình ảnh so sánh độc đáo đã nêu lên nhận thức của nhà thơ về tâm trạng chung của những người đang yêu:
“Đôi mắt băn khoăn của em buồn
Đôi mắt em muốn nhìn sâu vào tâm tưởng của anh
Như trăng kia muốn vào sâu biển cả.”
Đôi mắt cô gái buồn chất chứa những câu hỏi khám phá thế giới tình cảm bí ẩn của chàng trai được so sánh với hình ảnh trăng muốn thăm dò biển cả. trăng muôn đời vẫn muốn soi sáng để biết lòng biển nông sâu cũng như con người luôn muốn tận hiểu tình yêu mà người tình dành cho mình. Cô gái trong bài thơ “Hoa doi” của Xuân Quỳnh cũng đã từng thổ lộ:
“Đốt lòng em câu hỏi
Yêu em nhiều không anh?”
Muốn giúp cô gái trả lời câu hỏi day dứt đó, chàng trai đã “không giấu một điều gì” để “cuộc đời trần trụi dưới mắt em”. Một loạt từ, cụm từ gần nghĩa được sử dụng “trần trụi”, “không giấu một điều gì”, “không giữ điều gì” để khẳng định ước vọng hoà hợp tha thiết của chàng trai. Nhưng thực tế trớ trêu và đầu nghịch lý: cô gái lại “không biết gì tất cả”.
Nếu ở đoạn một đứng trước “đôi mắt băn khoăn” của cô gái, chàng trai không ngần ngại mở ngỏ tâm hồn thì sang đoạn hai, nhiệt thành hơn, chàng trai sẵn sàng dâng hiến cả cuộc đời mình cho người tình:
“Nếu đời anh chỉ là viên ngọc,
anh sẽ đập nó ra làm trăm mảnh
và xâu thành một chuỗi
quàng vào cổ em
Nếu đời anh chỉ là một đóa hoa
tròn trịa, dịu dàng và bé bỏng
anh sẽ hái nó ra để đặt lên mái tóc em.”
Nghệ thuật lặp cấu trúc giả định: “Nếu… anh sẽ…” kết hợp với những động từ mạnh: “đập”, “hái” nhấn mạnh khát vọng tận hiến nồng nhiệt của chàng trai. Chàng trai so sánh cô gái “là nữ hoàng của vương quốc” trái tim mình. Đây đích thực là tiếng nói của một trái tim si tình. Tuy nhiên dù đã là chủ sở hữu tối cao và duy nhất, vị nữ hoàng cũng không biết đâu là biên giới của vương quốc mình.
Vậy nguyên nhân của nghịch lý ấy là gì? Đó là bởi cuộc đời chàng trai không giản đơn giống như những sự vật hữu hình, vô tri, dễ nhìn, dễ cảm như “viên ngọc” hay “đoá hoa”. Cuộc đời ấy sống động như “một trái tim” với những “chiều sâu và bến bờ”. Câu hỏi “Nào ai biết chiều sâu và bến bờ của nó” đã khẳng định điều đó.
Toàn bài thơ vẫn là lời tỏ tình của người con trai, của “anh”. Còn người con gái chỉ “lắng nghe lời nói như ru” và qua “đôi mắt”, qua cái nhìn “băn khoăn… buồn” – được nói đến mà thôi.
Sáu câu thơ đầu cho thấy một mối tình đầu rất đẹp và thơ mộng. Cô gái duyên dáng, ngỡ ngàng và “băn khoăn”. Vẻ đẹp dịu hiền được thể hiện qua đôi mắt và cái nhìn chan chứa yêu thương: “muốn nhìn vào tâm tưởng của anh”. Rụt rè và thăm dò.
Tình yêu đến, “Thần Ái tình đã gõ cửa trái tim” nhưng em vào đã hay, đã biết gì nhiều về anh. Em là ánh trăng, anh là mặt biển (trong xanh) – Hai hình ảnh so sánh này diễn tả rất hay một tình yêu trong sáng chân thành, dào dạt và sự khao khát yêu thương. Cô gái có đôi mắt huyền mới có cái nhìn lung linh của ánh trăng kia. Và chàng trai có tình yêu nồng nàn, chân thành, trong sáng thì ánh trăng kia mới có thể soi vào tận đáy biển cả. Hình ảnh ánh trăng và biển cả đã thể hiện tài tình men say ái tình: niềm khao khát hạnh phúc và sự hòa hợp tâm hồn lứa đôi trong “cái thuở ban đầu lưu luyến ấy”. Lời tỏ tình nồng nàn yêu thương, đàng hoàng và tin cậy. Tình yêu đâu chỉ là “tìm kiếm” mà còn là “phát hiện” những vẻ đẹp tiềm ẩn trong tâm hồn, trong tính cách người tình của em. Như một lời nhắc khẽ mà rung động:
“…Đôi mắt em muốn nhìn vào tâm tưởng của anh.
Như trăng kia muốn vào sâu biển cả.
Anh đã để cuộc đời anh trần trụi dưới mắt em,
Anh không giấu em một điều gì.
Chính vì thế mà em không biết gì tất cả về anh.”
Bảy dòng thơ tiếp theo là lời tỏ tình rất đẹp. Sử dụng hình ảnh ẩn dụ về “ngọc”, về “hoa” và giả định: “nếu… anh sẽ…” để biểu lộ một tình yêu nồng cháy, mãnh liệt và dâng hiến. Có gì quý hơn ngọc, giá trị bằng ngọc? Nếu đời anh là viên ngọc thì anh sẽ đập vỡ làm trăm mảnh, xâu thành chuỗi quàng vào cổ em yêu. Có gì đẹp và thơm bằng hoa? Nếu đời anh chỉ là bông hoa nhỏ bé, tròn xinh, thơm tho, anh sẽ ngắt nó ra cài lên mái tóc em. Các động từ: “đập ra”, “xâu thành”, “quàng vào”, “ngắt ra”, “cài lên” – diễn tả một “tấm lòng”, một cử chỉ trân trọng và dâng hiến trong tình yêu. Ta-go viết bài thơ này cách chúng ta ngày nay ngót một thế kỷ mà hình ảnh thơ vẫn mới mẻ, thú vị vô cùng:
“Nếu đời anh chỉ là viên ngọc,
anh sẽ đập nó ra làm trăm mảnh
và xâu thành một chuỗi
quàng vào cổ em.
Nếu đời anh chỉ là một đóa hoa
tròn trịa, dịu dàng và bé bỏng,
anh sẽ hái nó ra đặt lên mái tóc em.”
Lời thơ dịch khá sát và hay. Có điều trong nguyên tác chữ “cài” (cài lên mái tóc em), dịch giả đã chuyển thành “đặt lên mái tóc em”, là cho lời thơ thô, làm giảm đi phong cách tao nhã, phong tình của chàng trai!
Đoạn thơ thứ ba, chàng trai khẳng định tình yêu của mình qua hình ảnh so sánh: “Trái tim”. Ba tiếng “Nhưng em ơi!” vang lên thiết tha, đắm say. Lời tỏ tình được nâng lên một tầm cao mới, một chiều sâu thăm thẳm. Tình yêu ấy sâu sắc và mênh mông. Em là thần tượng, là nữ hoàng đang ngự trị vương quốc tình yêu – đời anh. Là một lời nhắc khẽ em yêu! Nhẹ nhàng và tế nhị. Gần mà xa, xa mà gần biết trân trọng và phát hiện mọi phẩm chất cao quý tiềm ẩn trong tâm tình người yêu. Lời tỏ tình sang trọng quá, chứng tỏ chàng trai có một trái tim rất nhân văn! Cả đời anh, tâm hồn anh, tình yêu của anh đã thuộc về em:
“Nhưng em ơi, đời anh là một trái tim
Nào ai biết chiều sâu và bến bờ của nó,
Em là nữ hoàng của vương quốc đó
Ấy thế mà em có biết gì biên giới của nó đâu!”
Đầu bài thơ, thi sĩ đã dùng hình ảnh “biển cả”, đến khổ thơ này, ông lại tạo ra những khái niệm bổ sung: “bến bờ”, “vương quốc”, “biên giới” – tạo ra một hệ thống ngôn ngữ diễn tả một không gian nghệ thuật để nói lên niềm tự hào của người con trai có một tình yêu trong sáng mênh mông.
Tình yêu không thể tầm thường và đơn giản. Đâu chỉ là “một phút giây lạc thú” để làm “nở ra thành một nụ cười nhẹ nhõm”, tầm thường, thoảng qua! Tình yêu cũng không phải là sự hèn hạ, van xin, cầu mong một sự “ban ơn”, một sự yếu mềm. Giọt lệ trong, nỗi thương đau, nỗi sầu u ẩn mà người con trai mang lại trong mỗi cuộc tình chỉ là sự hèn hạ mà thôi. Mà đâu chỉ là lĩnh vực tình yêu, mọi sự quỳ lạy, van xin trong ứng xử đều hèn hạ, đáng khinh. Đoạn thơ này mang tính chất “phản đề”, nhiều người viết sách lâu nay đã hiểu không đúng. Chàng trai muốn tâm tình với người yêu là trái tim anh không phải như thế này đâu:
“Nếu trái tim anh chỉ là phút giây sướng vui, nó sẽ nở nụ cười dịu hiền và em sẽ thấu hiểu nó nhanh – Nếu trái tim anh chỉ là nỗi thương đau, nó sẽ tan ra thành lệ trong phản ánh nỗi sầu thầm kín”.
Hai đoạn thơ thứ 4 và thứ 5 tương phản đối lập. Từ phủ định đi đến khẳng định. Không nên như thế này mà phải như thế này. Người con trai đã mang đến cho người con gái một tình yêu tuyệt đẹp. Anh tự hào thổ lộ:
“Nhưng em ơi, trái tim anh lại là tình yêu,
Nỗi vui sướng khổ đau của nó là vô biên.
Những đòi hỏi và sự giàu sang của nó là trường cửu
Trái tim anh cũng ở gần em như chính đời em vậy
Nhưng chẳng bao giờ em biết trọn nó đâu!”
Trong nguyên tắc: “những gì tình yêu cầu mong” được người dịch thơ viết thành: “những đòi hỏi” dễ làm nhiều độc giả hiểu không đẹp ý thơ. Chàng trai tự hào về trái tim của mình “lại là tình yêu”, tình yêu đích thực, đâu phải thứ “trái tim chỉ là giây phút lạc thú”. Tình yêu của em đã và đang mang đến cho anh bao cảm xúc kỳ diệu, lúc thì vui sướng, lúc thì khổ đau… Tình yêu đâu chỉ toàn vị ngọt? Vui sướng và khổ đau mà tình yêu mang đến là mênh mông, là vô biên. Những cầu mong và sự giàu có mà tình yêu, mà trái tim của chàng trai là bất tận, là trường cửu. Chàng trai cầu mong ở người tình một tình yêu đằm thắm, chân thành và thủy chung. Cầu mong con thuyền tình của anh và em sẽ cập bến bờ hạnh phúc giữa mùa trăng? Nhẹ nhàng thổ lộ và trách móc: gần đây sao mà xa xôi. Hình như em vẫn chưa hiểu tình yêu của anh đã dành cho em. Phải biết phát hiện sự cầu mong và giàu sang trong tình yêu, Năm dòng cuối là một “tuyên ngôn” đẹp của tình yêu. Thơ tình của Ta-go mang thêm màu sắc triết lý.
Có biết chiếm lĩnh trái tim người yêu mới thật sự có và được sống trong một tình yêu đẹp, trọn vẹn.
Bài thơ tình số “28” của Ta-go rất đẹp và sáng tạo trong hình tượng: “đôi mắt buồn, băn khoăn” – “ánh trăng soi vào biển cả” – “viên ngọc và chuỗi ngọc”, “đóa hoa thơm và vòng hoa” – trái tim yêu thương mênh mông… Ý tưởng phong phú và sâu sắc: cái ngần ngại, băn khoăn của thiếu nữ trong mối tình đầu; sự chân thành, say đắm, nồng nàn, khát khao trong tình yêu của chàng trai. Không thể tầm thường, đơn giản trong tình yêu. Bài thơ tình còn là một sự đúc kết, chiêm nghiệm: Yêu là tìm kiếm, là phát hiện và chiếm lĩnh. Tình yêu là sung sướng và khổ đau, là thiếu thốn và giàu sang, gần mà xa, xa mà gần. Phải biết phát hiện để chiếm lĩnh tình yêu, có thế mới thật sự đi tới mái ấm hạnh phúc trong tình yêu đôi lứa.
Trong các bài thơ tình của Ta-go, Bài thơ số 28 trong tập Người làm vườn là hay hơn cả, được nhiều người ưa thích. Bài thơ đã được chọn in vào nhiều tập thơ tình hay của thế giới. Nhạc điệu trong thơ Ta-go thường du dương, êm ái, mượt mà và sâu lắng, toát lên cái thâm trầm, suy tư của con người giàu chất trí tuệ, giàu triết lý với tâm hồn đa cảm.
Bài thơ số 28 nói đến tình yêu là vô biên không có giới hạn. Muốn có hạnh phúc trong tình yêu, luôn luôn phải khám phá, sáng tạo, tâm hồn hòa hợp tình yêu và hiểu biết nhau. Khát vọng đó không bao giờ tắt bài thơ được cấu trúc theo tư duy hướng nội, hướng vào tâm linh. Trong ba câu mở đầu bài thơ, tác giả nói về đôi mắt của người yêu có vé băn khoăn u buồn, hình như chưa thật tin, muốn nhìn thẳng vào tận đáy tâm tưởng của anh:
Đôi mắt băn khoăn của em buồn
Đôi mắt em muốn nhìn vào tâm tưởng của anh
Như trăng kia muốn nào sâu biển cả.
Đôi mắt có thế như ánh sáng kì diệu của trời đất chiếu rọi chốn sâu thăm thẳm của trái tim người như trăng kia muốn vào sâu biển cả. Trăng lặn xuống biển, hòa nhập vào cõi mênh mông tỏa ra ánh sáng lung linh diệu huyền. Chính đó là biểu hiện sự khát khao hòa hợp tâm hồn. Để đáp ứng khát vọng đó, chàng trai đã bày tỏ hết lòng mình không giấu điều gì trước mắt người yêu, nhưng thật nghịch lý làm sao khi chàng trai nói ngược lại ràng: chính vì thế mà em không biết gì tất cả về anh:
Anh đã để cuộc đời anh trần trụi dưới mắt em,
Anh không giấu em một điều gì
Chính vì thế mà em không biết gì tất cả về anh.
Nếu ở đoạn trên tình cảm của chàng trai mới chỉ dừng lại ở sự giãi bày lòng chân thực, thì những câu thể hiện tình cảm của chàng trai phát triển cao hơn. Để người yêu tin tưởng, hiểu thấu, chàng trai sẵn sàng hiến dâng cuộc đời mình:
Nếu đời anh chỉ là viên ngọc
Anh sẽ đập nó ra làm trăm
Và xâu thành một chuỗi
Quàng vào cổ em.
Nếu đời anh chỉ là một đóa hoa
Tròn trịa, dịu dàng và bé bỏng
Anh sẽ hái nó ra để đặt lên mái tóc em.
Viên ngọc, đóa hoa là những vật vừa quý giá, vừa đẹp đẽ mà tạo hóa cho con người. Đời anh cũng đẹp và quý giá như vậy, nhưng nếu cần làm cho em xinh đẹp hơn, quý giá hơn, anh cũng nguyện ước hiến dâng cho em. Đó là tinh thần hi sinh, tấm lòng hiến dâng đến như vậy, nhưng vẫn chưa đủ sức đáp ứng sự (lòi hỏi của người yêu. Điều mà người yêu cần đến là thứ khác. Tình yêu của chàng trai lại chuyển lên cung bậc cao hơn là hiến dâng trái tim.
Em là nữ hoàng của vương quốc đó
Ấy thế mà em có biết gì biên giới của nó đâu.
Nếu trái tim anh chỉ là một phút giây lạc thú
Nó sẽ nở ra thành một nụ cười nhẹ nhõm
Và em thấu suốt rất nhanh.
Nếu trái tim anh chí là khổ đau
Nó sẽ tan thành lệ trong
Và lặng im phản chiếu nỗi niềm u uẩn.
Với những từ nếu, chỉ để tiếp tục khẳng định, tác giả lý giải những đòi hỏi tưởng như nghịch lý mà ngẫm ra lại rất có lý. Ông lại vận dụng thủ pháp so sánh, ví von để khám phá chiều sâu và bến bờ của trái tim. Trái tim con người là thế giới bí ẩn, không dễ dàng gì đo được độ nông sâu, rộng hẹp của nó. Nó cũng có một chiều sâu thăm thẳm như chiều sâu của biển cả, cũng có bến bờ vô biên như vũ trụ, nhưng có lúc nhỏ bé như một vương quốc mà nữ hoàng vì nó khó biết được biên giới của nó xa, gần, rộng, hẹp tới đâu.
Chính vì khoảng cách đó mà tình yêu đòi hỏi rút ngắn lại bằng sự đồng cảm, hòa hợp, trái tim con người bình thường cũng dễ làm được điều đó. Nếu trái tim chàng trai có phút, giây lạc thú thì người yêu cũng dễ dàng chia vui với chàng nụ cười nhẹ nhõm. Nhưng trái tim của chàng khổ đau thì người yêu cũng thông cảm với chàng rất nhanh bằng hàng lệ trong.
Nỗi vui sướng, khổ đau của nó là vô biên
Nhưng đòi hỏi và sự giàu sang của nó là trường cửu.
Rõ ràng, ở đây, Ta-go đã chỉ ra rằng trái tim tình yêu không đơn giản, nó được cấu tạo bằng chất liệu đặc biệt, trong đó tiềm ẩn mầm mống đối lập, mâu thuẫn, vừa sung sướng, vừa khổ đau, vừa đòi hỏi, vừa giàu sang.
Trái tim anh cũng ở gần em như chính đời em vậy
Nhưng chẳng bao giờ em biết trọn nó đâu.
Tình yêu giữa anh và em khăng khít như chung cuộc đời, gắn bó nhau như máu thịt, nhưng thật kì lạ em vẫn chưa hiểu hết được anh một cách trọn vẹn. Sự trọn vẹn trong tình yêu là vô hạn. Thật nghịch lý, dù khẳng định vậy, biết trước vậy nhưng tình yêu vẫn khao khát biết trọn nó. Muốn có hạnh phúc trong tình yêu không gì bằng ngày ngày cứ nhân lòng tin yêu, sự hiểu biết, sự hòa hợp lên như rót đầy cốc rượu nồng.
Tóm lại, Bài thơ số 28 của R.Ta-go là bài thơ trữ tình giàu chất triết lí được phô diễn bằng lời lẽ, lập luận, hình ảnh sinh động và khúc chiết. Tác giả đặt vấn đề rồi phản đề để khẳng định chân lý, điều đó hợp với tư duy người Ấn Độ Hướng về cái vô hạn của vũ trụ, chiêm nghiệm chiều sâu thế giới tâm linh con người.
Bài thơ đã làm nổi bật được đặc trưng đó. Bài thơ có cấu trúc chặt chẽ, mạch lạc, thể hiện tư duy logic và triết học của tác giả. Vận dụng thủ pháp tượng trưng, so sánh, ví von, ẩn dụ phù hợp với nội dung, Ta-go tạo cho bài thơ có sức rung, sức gợi sâu xa, mạnh mẽ.
Ta-go (1861 - 1941) là đại thi hào của Ấn Độ. Năm 1913, Ta-go được giải Nô-ben về văn chương với tập "Thơ dâng"'. Ông là "nhà nhân đạo chủ nghĩa vĩ đại", một nghệ sĩ toàn tài để lại một sự nghiệp văn nghệ đồ sộ: 52 tập thơ, 42 vở kịch, 12 bộ tiểu thuyết, trên 3.000 bức hoạ.
Sau tập "Thơ dâng" được giải thưởng Nô-ben, năm 1914, Ta-go xuất bản tập thơ "Người làm vườn " — tập thơ tình, gồm 85 bài thơ, chỉ đánh số, không có nhan đề. Bài thơ số "28" này rút trong tập "Người làm vườn được truyền tụng và ngợi ca là "một trong những bài thơ tình hay nhất thế giới".
Toàn bài thơ là lời tỏ tình của người con trai, của "anh". Còn người con gái chỉ "lặng nghe lời nói như ru" và qua "đôi mắt", qua cái nhìn "băn khoăn... buồn "- được nói đến mà thôi.
Sáu câu thơ đầu cho thấy một mối tình đầu rất đẹp và thơ mộng. Cô gái duyên dáng, ngỡ ngàng và "băn khoăn". Vẻ đẹp dịu hiền được thể hiện qua đôi mắt và cái nhìn chan chứa yêu thương: "muốn nhìn vào tâm tưởng của anh". Rụt rè và thăm dò.
Tình yêu đến, "thần ái tình đã gõ cửa trái tim" nhưng em nào đã hay, đã biết gì nhiều về anh. Em là ánh trăng, anh là mặt biển (trong xanh) — Hai hình ảnh so sánh này diễn tả rất hay một tình yêu trong sáng, chân thành, dào dạt và sự khao khát yêu thương. Cô gái có đôi mắt huyền mới có cái nhìn lung linh của ánh trăng kia. Và chàng trai có tình yêu nồng nàn, chân thành, trong sáng thì ánh trăng kia mới có thể soi vào tận đáy biển cả. Hình ảnh ánh trăng và biển cả đã thể hiện tài tình men say ái tình: niềm khao khát hạnh phúc và sự hoà hợp tâm hồn lứa đôi trong"cái thuở ban đầu lưu luyến ấy". Lời tỏ tình nồng nàn và yêu thương, đàng hoàng và tin cậy. Tình yêu đâu chỉ là "tìm kiếm" mà còn là "phát hiện" những vẻ đẹp tiềm ẩn trong tâm hồn, trong tính cách người tình của em. Như một lời nhắc khẽ mà rung động:
"... Đôi mắt em muốn nhìn vào tâm tưởng của anh
Như trăng kia muốn vào sâu biển cá.
Anh đa để cuộc đời anh trần trụi dưới mắt em,
Anh không giấu em một điều gì
Chính vì thế mà em không biết gì tất cả về anh"
Bảy dòng thơ tiếp theo là lời tỏ tình rất đẹp. Sử dụng hình ảnh ẩn dụ về "ngọc", về "hoa" và giả định: "nếu anh sẽ yêu để biểu lộ một tình yêu nồng cháy, mãnh liệt và dâng hiến. Có gì quý hơn ngọc, giá trị bằng ngọc? Nếu đời anh là viên ngọc thì anh sẽ đập vỡ làm trăm mảnh, xâu thành chuỗi quàng vào cổ em yêu. Có gì đẹp và thơm bằng hoa? Nếu đời anh chỉ là bông hoa nhỏ bé, tròn xinh, thơm tho, anh sẽ ngắt nó ra cài lên mái tóc em. Các động từ: "đập ra", "xâu thành"quàng vào", "ngắt ra", "cài lên diễn tả một "tấm lòng", một sự trân trọng và dâng hiến trong tình yêu. Ta-go viết bài thơ này cách chúng ta ngày nay ngót một thế kỉ mà hình ảnh thơ vẫn mới mẻ, thú vị vô cùng:
"Nếu đời anh chỉ là viên ngọc anh sẽ đập nó ra làm trăm mảnh và xâu thành một chuỗi quàng vào cổ em.
Nếu đời anh chỉ là một đóa hoa tròn trịa, dịu dàng và bé bỏng anh sẽ hái nó ra để đặt lên mái tóc em".
Lời dịch thơ khá sát và hay. Có điều trong nguyên tác chữ "cài" (cài lên mái tóc em), dịch giả đã chuyển thành "đặt lên mái tóc em", làm cho lời thơ thô, làm giảm đi phong cách tao nhã, phong tình của chàng trai!
Đoạn thơ thứ ba, chàng trai khẳng định tình yêu của mình qua hình ảnh so sánh: "trái tim". Ba tiếng "Nhưng em ơi!" vang lên tha thiết, đắm say. Lời tỏ tình được nâng lên một tầm cao mới, một chiều sâu thăm thẳm. Tình yêu ấy sâu sắc và mênh mông. Em là thần tượng, là nữ hoàng đang ngự trị vương quốc tình yêu - đời anh. Lại một lời nhắc nhở khẽ em yêu! Nhẹ nhàng và tế nhị. Gần mà xa, xa mà gần. Phải biết trân trọng và phát hiện mọi điều cao quý tiềm ẩn trong tâm hồn người yêu. Lời tỏ tình sang trọng quá, chứng tỏ chàng trái có một trái tim rất đẹp! Cả đời anh, tâm hồn anh, tình yêu của anh đã thuộc về em:
"Nhưng em ơi, đời anh là một trái tim
Nào ai biết chiều sâu và bến bờ của nó,
Em là nữ hoàng của vương quốc đó
Ấy thế mà em có biết gì biên giới của nó đâu!"
Đầu bài thơ, thi sĩ đã dùng hình ảnh "biển cả", đến khổ thơ này, ông lại tạo ra những khái niệm bổ sung: "bến bờ", "vương quốc", "biên giới" - tạo ra một hệ thống ngôn ngữ diễn tả một không gian nghệ thuật để nói lên niềm tự hào của người con trai có một tình yêu trong sáng mênh mông.
Tình yêu không thể tầm thường và đơn giản. Đâu chỉ là "một phút giây lạc thú" để làm "nở ra thành một nụ cười nhẹ nhõm", thoảng qua. Tình yêu cũng không phải là sự hèn hạ, van xin, cầu mong một sự "ban ơn" một sự yếu mềm. Giọt lệ trong, nỗi thương đau, nỗi sầu u ẩn mà người con trai mang lại trong mỗi cuộc tình chỉ là sự hèn hạ, đáng khinh. Đoạn thơ này mang tính chất "phản đề" nhiều người đã hiểu không đúng. Chàng trai muốn tâm tình với người yêu là trái tim anh không phải như thế này đâu :
"Nếu trái tim anh chỉ là phút giây sướng vui, nó sẽ nở thành nụ cười dịu hiền và em sẽ thấu hiểu nó rất nhanh - Nếu trái tim anh chỉ là nỗi thương đau, nó sẽ tan thành lệ trong, phản ánh nỗi sầu thầm kín" (dịch nghĩa)
Hai đoạn thơ thứ 4 và thứ 5 tương phản đối lập. Từ phủ định đi đến khẳng định. Không nên như thế kia mà phải như thế này. Người con trai đã mang đến cho người con gái một tình yêu tuyệt đẹp. Anh tự hào thổ lộ:
"Nhưng em ơi, trái tim anh lại là tình yêu,
Nỗi vui sướng khổ đau của nó là vô biên.
Những đòi hỏi và sự giàu sang của nó là trường cửu
Trái tim anh cũng ở gần em như chính đời em vậy
Nhưng chẳng bao giờ em biết trọn nó đâu!"
Trong nguyên tác: "những gì tình yêu cầu mong" được người dịch thơ viết rằng: "những đòi hỏi " dễ làm nhiều độc giả hiểu không đẹp ý thơ. Chàng trai tự hào trái tim của mình "lại là tình yêu", tình yêu đích thực, đâu phải là thứ "trái tim chỉ là một phút giây lạc thú". Tình yêu của em đã và đang mang đến cho anh bao cảm xúc kì diệu, lúc thì vui sướng, lúc thì khổ đau... Tình yêu đâu chỉ toàn vị ngọt? Vui sướng và khổ đau mà tình yêu mang đến là mênh mông, là vô biên. Những cầu mong và sự giàu có mà tình yêu, mà trái tim của chàng trai là bất tận, là trường cửu. Chàng trai cầu mong ở người tình một tình yêu đằm thắm, chân thành và thủy chung. Cầu mong con thuyền tình của anh sẽ cập bến bờ hạnh phúc giữa mùa trăng. Nhẹ nhàng thổ lộ và trách móc: gần đây sao mà xa xôi. Hình như em vẫn chưa hiểu tình yêu của anh đã dành cho em. Phải biết phát hiện sự vô biên và giàu sang trong tình yêu. Năm dòng cuối là một "tuyên ngôn" đẹp về tình yêu. Thơ tình mang thêm màu sắc triết lí. Có biết chiếm lĩnh trái tim người yêu mới thật sự có và được sống trong một tình yêu đẹp, trọn vẹn.
Bài thơ tình số 28 của Ta-go rất đẹp và giàu tính sáng tạo trong hình tượng: "đôi mắt buồn, băn khoăn" – "ánh trăng soi vào biển cả" – "viên ngọc và chuỗi ngọc", "đóa hoa thơm và vòng hoa" - trái tim yêu thương mênh mông... Ý tưởng phong phú và sâu sắc: cái ngần ngại, băn khoăn của thiếu nữ trong mối tình đầu; sự chân thành, say đắm, nồng nàn, khát khao trong tình yêu của chàng trai. Như một lời nhắc khẽ: Không thể tầm thường, đơn giản trong tình yêu. Bài thơ tình còn là sự đúc kết, chiêm nghiệm: Yêu là tìm kiếm, là phát hiện và chiếm lĩnh. Tình yêu là sung sướng và khổ đau, là thiếu thốn và giàu sang, gần mà xa, xa mà gần. Phải biết phát hiện và chiếm lĩnh tình yêu, có thế mới thật sự đi tới mái ấm hạnh phúc trong tình yêu đôi lứa.
Cũng như "Biển" của Xuân Diệu, "Sóng" của Xuân Quỳnh, "Tôi yêu em" của Puskin, bài thơ này của Ta-go không thể thiếu trong hành trang - tâm hồn "tuổi áo trắng" mộng mơ.
Nhắc tới Ta Go nhà thơ lớn của Ấn Độ là nhắc tới tập thơ “người làm vườn”, các bài thơ trong đó không được đặt tên mà được đánh dấu thứ tự, bài thơ số 28 được xem là tác phẩm hay nhất trong tập thơ ấy và trở thành bài thơ tình xuất sắc trong hội thơ thế giới.
Đề tài tình yêu luôn là đề tài được nhiều nhà thơ lựa chọn để sáng tác và thể hiện cảm xúc của mình, khi thì dạt dào, mãnh liệt, lúc thì lãng mạn, yên ắng nhưng cũng có khi sôi nổi và hào hứng, tất cả được tác gửi gắm vào thơ ca như lời tâm sự, bộc bạch về cuộc đời, cuộc sống của họ.
Bài thơ chính là lời tỏ tình của một chàng trai có tâm hồn nghệ sĩ tỏ tình với cô gái xinh đẹp mà chàng từ lâu đã đem lòng yêu mến, qua lời tỏ tình của mình chàng nhận ra rằng tình yêu là thứ gì đó vừa thật vừa ảo, không có giới hạn, là vĩnh cửu, là bất diệt và mãi mãi nằm trong trái tim của những người đang yêu, cũng à lời nhắn nhủ của ông gửi tới những ai đang yêu, sẽ yêu và đã yêu đang chìm đắm trong men say tình ái: muốn yêu nhau dài lâu thì chúng ta phải hiểu nhau, thương nhau, đồng cảm và chia sẻ mọi thứ để cùng nhau đối mặt với khó khăn, thách thức trong cuộc sống. có như vậy thì tình yêu mới có thể trường tồn và bền vững được.
Mở đầu bằng tâm trạng bối rối pha chút lo lắng, băn khoăn, có chút buồn và tủi thân của cô gái trẻ khi không biết liệu chàng trai đó có tình cảm với mình hay không, hay do mình quá nhạy cảm.
“Đôi mắt băn khoăn của em buồn
Đôi mắt em muốn nhìn vào tâm tưởng của anh
Như trăng kia muốn vào sâu biển cả”
Tình yêu là thứ làm cho con người ta trở nên thơ dại, lúc thì phá lên để cười chỉ vì một cái nhìn của ai đó, lúc lại vô cớ giận dỗi chỉ vì những chuyện nhỏ nhặt, nhưng điều quan trọng nhất trong tình yêu đó là sự tôn trọng và tin tưởng nhau thì có gái lại có chút hoài nghi về tình cảm mà chàng trai giành cho mình có thật lòng không? Cô muốn nhìn sâu vào đôi mắt, tim gan của chàng để tìm hiểu và khám phá xem. Tác giả sử dụng hình ảnh so sánh hình tượng hóa khi nhìn vào đôi mắt mà có thể hiểu được tâm tư, tình cảm của một ai đó. Hình ảnh “trăng”, “biển sâu” vừa lãng mạn, thơ mộng cũng cũng thật xa vời.
Như hiểu được nguyện vọng và tâm tư của cô gái mà chàng trai đã cố gắng để mở lòng mình:
“Anh đã để cuộc đời anh trần trụi dưới mắt em
Anh không giấu em một điều gì
Chính vì thế mà em không biết gì tất cả về anh”
Chàng luôn muốn cô gái hiểu và tin tưởng chàng, vì thế chàng đã “không giống em điều gì” bộc bạch hết, chàng cũng có chút thất vọng vì cô gái cũng không hiểu mình.
Chàng đã cố gắng dâng hiến hết tất cả những gì mình có cho nàng, chỉ hy vọng nàng hiểu và yêu mình một cách chân thành
“Nhưng em ơi, đời anh là một trái tim
Nào ai biết chiều sâu và bến bờ của nó
Em là nữ hoàng của vương quốc đó
Ấy thế mà em có biết gì về biên giới của nó đâu”
Chàng tiếp tục bày tỏ tình cảm, nguyện hy sinh và dâng hết tất cả cho nàng, dâng nàng cả trái tim đã trót rung động và chỉ dành riêng cho mỗi nàng. Em là nữ hoàng, là công chúa ngự trị trong trái tim chàng, dù trái đất có thay đổi thì tình cảm ta dành cho nàng sẽ không bao giờ đổi thay.
“Nếu trái tim anh chỉ là một phút giây lạc thú
Nó sẽ nở ra thành một nụ cười nhẹ nhõm
Và em thấu suốt rất nhanh
Nếu trái tim anh chỉ là khổ đau
Nó sẽ tan thành lệ trong
Và lặng im phản chiếu nỗi niềm u uẩn”
Chúng ta đừng để khoảng cách của hai đứa ra xa hơn nữa, hãy để chúng gần bên nhau, hiểu nhau và hòa hợp nhau.
Chàng có biết rằng mỗi cử chỉ và hành động của chàng đều làm trái tim nàng thôi, chàng buồn thì nàng chẳng vui bao giờ, mà chàng cười thì nàng cũng hạnh phúc, thể hiện qua nụ cười luôn hé trên môi. Nhưng tình yêu khó đoán quá, lúc thì hòa hợp, đồng điệu với nhau, khi thì mâu thuẫn giằng xé như những gì chàng trai nói:
“Nỗi vui sướng, khổ đau của nó là vô biên
Những đòi hỏi của sự giàu sang là trường cửu
Trái tim anh cũng ở gần em như chính đời em vậy
Nhưng chẳng bao giờ em biết trọn nó đâu”
Tình yêu không chỉ thể hiện bằng lý trí và đó cả rung động của con tim, con tim khiến chúng ta mê say trong tình ái, còn lý trí giúp ta vượt lên những trở ngại của khó khăn, cung bậc cảm xúc của người đang yêu cũng khác thường biết bao.
Bài thơ là lời tự sự của chàng trai về cuộc tình mới chớm nở của mình, chàng đã cố gắng dân hiến tất cả những gì mình có để cho cô gái hiểu được trái tim và tình cảm của mình, dù còn nhiều điều mà chỉ có yêu người ta mới có thể hiểu và lý giải được, vì thế chúng ta phải hòa nhập và đồng điệu cùng tâm hồn của chàng trai.
Tập thơ Người làm vườn là một trong những tác phẩm xuất sắc của Ta-go, nhà văn gốc Ấn Độ viết về cuộc đời và tình yêu với cuộc sống. Tên tác phẩm cũng thể hiện ước nguyện muốn được làm người chăm sóc vườn hoa cuộc đời, với tâm hồn, tình yêu chan hòa sâu sắc với thiên nhiên, với con người và thi nhân chính là người vun xới chăm sóc cho vườn hoa kì diệu ấy. Trong tập thơ đầy trữ tình và triết lý này thì bài thơ số 28 hay nhất và được chú ý hơn cả.
Mở đầu bài thơ là lời của chàng trai miêu tả về người con gái anh yêu, anh nhìn vào đôi mắt, nơi mệnh danh là cửa sổ tâm hồn và anh thấy đôi mắt ấy sao "băn khoăn" thế, lại "buồn" vì cớ chi. Hóa ra đôi mắt ấy muốn "nhìn vào tâm tưởng" của chàng trai tựa như "trăng kia muốn vào sâu biển cả", thể hiện khát khao được sóng đôi như hai biểu tượng thiên nhiên vĩnh cửu và xinh đẹp của tạo hóa của người con gái trong tình yêu. Tình yêu của người con gái tựa ánh trăng thanh mát, trong sáng, ngây thơ, còn với chàng trai, anh là biển cả mênh mông lại sâu rộng, chẳng biết còn bao điều bí mật mà trăng kia không thể với tớ ngoài một mặt biển phẳng lặng. Chàng trai sẵn sàng để bản thân "trần trụi" phơi bày bản thân, cũng chẳng giấu giếm cô gái điều chi, thế nhưng "Chính vì thế em không biết gì tất cả về anh" đây là một nghịch lý có vẻ vô lý, nhưng trong tình yêu nó lại là sự thật không thể chối cãi, bởi tình yêu vốn đầy bí ẩn và kỳ diệu.
Chàng trai khao khát được hiến dâng hết tất cả những gì mình có cho cô gái, nếu đời anh là viên ngọc cao quý, anh cũng sẵn sàng đập nát chỉ để hóa thành chiếc vòng đeo cổ, được kề cận với trái tim của người con gái anh thương. Nếu là đóa hoa hương sắc thanh cao anh cũng sẵn sàng ngắt lấy bản thân, cài lên mái tóc nàng, để được kề cận vẻ xinh đẹp của người yêu. Nhưng một sự thật rằng, anh chẳng thể là những thứ ấy mà anh là một "trái tim", một trái với tình yêu cháy bỏng, vô bờ vô bến, cũng chẳng có ranh giới nào, anh cho cô bước vào ngự trị trong trái tim ấy, nhưng cô lại chẳng nắm rõ trái tim ấy đang bộn bề trong những nỗi niềm chi và "biên giới" của nó tận nơi đâu. Và tình yêu ấy cứ mãi trong một vòng vây lạ lùng, cô gái muốn đi sâu vào trái tim chàng trai, anh cũng rất sẵn lòng nhưng mọi chuyện chỉ có thể dừng lại ở bề nổi, bởi sâu trong kia là những gì khác lạ chẳng ai lý giải nổi, kể cả người thân thương nhất.
Ta-go so sánh "trái tim" với "niềm lạc thú" thì đơn giản nó sẽ trở thành "một nụ cười nhẹ nhõm", hay nếu là "khổ đau" thì nó sẽ biến thành "lệ trong" hai sự so sánh đối lập nhau và dùng thêm thừ "chỉ là" nhằm nhấn mạnh phần ý nghĩa chính của câu thơ tiếp rằng "trái tim anh lại là tình yêu", vậy chứng tỏ tình yêu là một thứ gì đó có giá trị lớn lao vô cùng, chẳng đơn giản chỉ là lạc thú hay khổ đau những thứ chỉ thoáng qua trong đời. Trong trái tim tưởng chừng nhỏ bé ấy lại chất chứa biết bao "vui sướng, khổ đau" vô biên, chẳng giới hạn nào có định nghĩa và trường tồn với thời gian. Bước vào tình yêu, trái tim ấy cần nhiều hơn tất cả và cũng đủ giàu sang để cho đi mà không cần nhận lại. Trái tim chàng trai vẫn luôn kề cận cô gái, trao trọn cho cô gái, nhưng cô gái ấy có dùng đôi mắt băn khoăn quan sát cũng chẳng thể nào "biết trọn nó đâu". Cả trái tim và tình yêu đều mang riêng cho mình những nghịch lý thật khó hiểu, khiến đôi lứa yêu nhau cứ lẩn quẩn trong cái vòng kỳ diệu ấy.
Bài thơ là triết lý đầy trữ tình của Ta-go trong tình yêu đôi lứa, tình yêu là một thứ gì đó rất diệu kỳ mà ta chỉ có thể nắm bắt những thứ mang tính bề nổi, lớp vỏ bên ngoài, mà chẳng thể nắm bắt được sâu trong trái tim, sâu trong tình yêu đang lặng lẽ ngủ yên những gì thầm kín, lạ lùng nhất. Giống như cái cách ta quan sát một vùng biển lặng, với mặt biển xanh mướt, mà sâu dưới đó là cả một thế giới đầy phong phú và phức tạp, mấy ai đã tìm đến.
CÔNG TY TNHH ĐẦU TƯ VÀ DỊCH VỤ GIÁO DỤC VIETJACK
- Người đại diện: Nguyễn Thanh Tuyền
- Số giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh: 0108307822, ngày cấp: 04/06/2018, nơi cấp: Sở Kế hoạch và Đầu tư thành phố Hà Nội.
2021 © All Rights Reserved.
