Giải bài tập Vật lí 9 Bài 21: Nam châm vĩnh cửu

Trả lời câu hỏi giữa bài:

Bài C1 trang 58 SGK Vật lí 9: Nhớ lại kiến thức về từ tính của nam châm ở lớp 5 và lớp 7, hãy đề xuất và thực hiện một thí nghiệm để phát hiện xem một thanh kim loại có phải là nam châm hay không ?

Lời giải 

Đưa thanh kim loại đó đến gần vật bằng sắt, nếu thanh kim loại hút được các vật bằng sắt đó thì nó là nam châm.

Bài C2 trang 58 SGK Vật lí 9: Đặt kim nam châm trên giá thẳng đứng như mô tả trên hình 21.1 

   + Khi đã đứng cân bằng, kim nam châm nằm dọc theo hướng nào?

   + Xoay cho kim nam châm lệch khỏi hướng vừa xác định, buông tay. Khi đã đứng cân bằng trở lại, kim nam châm còn chỉ hướng như lúc đầu nữa không? Làm lại thí nghiệm hai lần và cho nhận xét.

Lời giải

   + Khi đã đứng cân bằng, kim nam châm dọc theo hướng Nam - Bắc.

   + Xoay cho kim nam châm lệch khỏi hướng vừa xác định, buông tay thì kim nam châm vẫn chỉ hướng như lúc đầu.

 Nhận xét: Kim nam châm luôn chỉ theo một hướng nhất định.

Bài C3 trang 59 SGK Vật lí 9: Đưa từ cực của hai nam châm lại gần nhau (hình 21.3). Quan sát hiện tượng cho nhận xét.

Lời giải 

   Khi đưa từ cực của hai nam châm lại gần nhau thì cực Bắc của kim nam châm bị hút về phía cực Nam của thanh nam châm.

Bài C4 trang 59 SGK Vật lí 9: Đổi đầu của một trong hai nam châm rồi đưa lại gần nhau. Có hiện tượng gì xảy ra với các nam châm?

Lời giải 

   Đổi đầu một trong hai nam châm rồi đưa chúng lại gần nhau, các cực cùng tên của hai nam châm sẽ đẩy nhau.

Bài C5 trang 59 SGK Vật lí 9: Theo em, có thể giải thích thế nào hiện tượng hình nhân đặt trên xe của Tổ Xung Chi luôn chỉ hướng Nam ?

Lời giải 

 Có thể trên hình nhân đặt trên xe của Tổ Xung Chi có gắn thanh nam châm, và cánh tay là cực Nam của nam châm.

Bài C6 trang 59 SGK Vật lí 9: Người ta dùng la bàn (hình 21.4) để xác định hướng Bắc, Nam.  Tìm hiểu cấu tạo của la bàn. Hãy cho biết bộ phận nào của la bàn có tác dụng chỉ hướng. Giải thích. Biết rằng mặt số của la bàn có thể quay độc lập với kim nam châm.

Lời giải

   Bộ phận chỉ hướng của la bàn là kim nam châm. Vì tại mọi nơi trên Trái Đất (trừ ở hai cực), kim nam châm luôn chỉ hướng Nam - Bắc. 

Bài C7 trang 60 SGK Vật lí 9: Hãy xác định tên từ cực của các nam châm thường dùng trong phòng thí nghiệm (nam châm thẳng, nam châm chữ U, kim nam châm).

Lời giải 

   Đầu của thanh nam châm có ghi chữ N là cực Bắc, đầu có ghi chữ S là cực Nam.

   Đầu của kim nam châm có màu đậm là cực Bắc, đầu có màu nhạt là cực Nam.

Bài C8 trang 60 SGK Vật lí 9: Xác định tên các từ cực của thanh nam châm trên hình 21.5.

Lời giải 

   Trên hình 21.5, cực có ghi chữ N là cực Bắc của thanh nam châm, sát với cực Bắc là cực Nam của nam châm (cực S).

Lý thuyết Nam châm vĩnh cửu

I. Nam châm vĩnh cửu

  Nam châm nào cũng có hai cực.

  Khi để tự do,cực luôn chỉ hướng Bắc gọi là cực Bắc, cực luôn chỉ hướng Nam gọi là cực Nam

  Kí hiệu:

     + N (North): cực Bắc

     + S (South): cực Nam

III. Kim nam châm

  Luôn chỉ hướng Bắc-Nam địa lý (la bàn)

IV. Ứng dụng

   Kim nam châm, labàn, Đi-na-mô xe đạp, Loa điện (loa điện có cả hai loại nam châm), động cơ điện đơn giản, máy phát điện đơn giản…

Sơ đồ tư duy về nam châm vĩnh cửu