Toptailieu.vn xin giới thiệu Tóm tắt kiến thức trọng tâm về tác giả tác phẩm Gặp Ka -ríp và Xi – la Ngữ văn 10 (Chân trời sáng tạo) với đầy đủ các phần quan trọng như: tác giả tác phẩm, bố cục, tóm tắt, giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật, nội dung chính, ... Sẽ giúp học sinh nắm vững kiến thức Ngữ văn, từ đó học tốt môn Ngữ văn 10. Mời các bạn đón xem:

Tác giả tác phẩm Gặp Ka -ríp và Xi – la – Ngữ văn 10 (Chân trời sáng tạo)

I. Tác giả Hô-me-rơ

- Hô-me-rơ (Khoảng thế kỉ VIII-VII TCN)

- Là nhà thơ Hy Lạp.

II. Tác phẩm Gặp Ka -ríp và Xi – la

1. Thể loại: Sử thi

2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: Đoạn trích được trích từ sử thi Ô-đi-xê, một tác phẩm sử thi lớn của Hy Lạp. Đoạn trích thuộc khúc thứ XII của sử thi.

3. Phương thức biểu đạt: Tự sự

4. Tóm tắt tác phẩm Gặp Ka -ríp và Xi – la

Đoạn trích “Gặp Ka-ríp và Xi-la” kể về cuộc hành trình trên biển của Ô-đi-xê và các bạn đồng hành khi gặp các quái vật biển.

5. Bố cục tác phẩm Gặp Ka -ríp và Xi – la

- Phần 1 (từ đầu … cởi trói cho tôi): Thuyền của Ô – đi – sê trước khi gặp thử thách

- Phần 2 (tiếp theo … chỗ chết): Thuyền của Ô – đi – sê khi mới gặp Xi-ta

- Phần 3 (còn lại): Thuyền của Ô-đi-sê trong cuộc chiến với Xi-ta và Ka-ríp

6. Giá trị nội dung tác phẩm Gặp Ka -ríp và Xi – la

- Ca ngợi tinh thần dũng cảm của Ô-đi-sê khi gặp những thử thách, khó khăn

7. Giá trị nghệ thuật tác phẩm Gặp Ka -ríp và Xi – la

- Sử dụng linh hoạt sáng tạo các biện pháp tu từ phóng đại, so sánh, ẩn dụ.

III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Gặp Ka -ríp và Xi – la

1. Những thử thách phải đối mặt

- Sau khi nhận được lời tiên tri của nữ thần Xi-ếc-xê, thuyền của Ô-đi-xê tiếp tục hành trình. Đi qua đảo của các nàng tiên Xi-ren có giọng hát mê hồn, quyến rũ bất kì ai quên đi xứ sở của mình. Ô-đi-xê dựa theo lời nói của Xi-ếc-xê , nhét sáp vào tai mọi người , dặn họ trói mình vào cột buồm để được nghe giọng hát đó.

à Họ cuối cùng đã an toàn vượt qua hòn đảo của các yêu nữ Xi-ren.

- Khi đến xứ sở của Ka-ríp và Xi-la, thuyền của chàng bị bắt mất sáu người. Dù đã cố gắng trấn an tình thần của các bạn mình, Ô-đi-xê vẫn phải đau lòng nhìn Xi-la ăn thịt họ

à Xi-la và Ka-ríp đã tấn công mạnh vào thuyền của Ô-đi-xê và bắt mất sáu người khỏe mạnh nhất

2. Bản lĩnh của nhân vật Ô –đi – xê

- Ô-đi-xê luôn gọi những thủy thủ của mình là ''các bạn ơi''. Chàng không coi họ là những tôi tớ, người hầu của mình mà coi họ như những người bạn, những người đồng đội thực sự của mình.

à Đây chính là hành động thể hiện sự tôn trọng của một vị lãnh đạo, một thuyền trưởng dành cho thuyền viên của mình

- Ô-đi-xê luôn biết cách chỉ đạo , hướng dẫn thuyền viên của mình. Chàng thể hiện sự thông minh ở chi tiết: nhét sáp vào tai các bạn đồng hành để họ có thể tập trung chèo thuyền.

- Tiếp đó, Ô-đi-xê chứng tỏ bản lĩnh kiên định khi dặn các thuyền vãy trói mình lại chặt hơn nữa nếu chàng bị dụ dỗ bởi tiếng hát của các nàng Xi-ren

- Khi các thuyền viên bị hoảng sợ trước sự tấn công của Xi-la và Ka-ríp, Ô-đi-xê đã vực dậy tinh thần của họ bằng cách nhắc lại những thử thách, những phút giây khó khăn nhưng bọn họ đã kiên trì vượt qua được trước kia như: trốn thoát khỏi tên khổng lồ ăn thịt người Xi-clốp

à Ô – đi – xê mang phẩm chất của một người anh hùng, một người chỉ huy mẫu mực, lãnh đạo mọi người.

IV. Đọc văn bản Gặp Ka-ríp và Xi-la

(Lược một đoạn: Về đến đảo Ai-ai-ê (Ainie), chôn cất En-pê-no (Elpenor) và lại lên đường vượt biển cả tìm về quê nhà, Ô-đi-xê được Xi-ếc-xê (Circe) báo trước chàng còn phải gặp những nỗi gian nan khác nữa đồng thời căn dặn chàng cách vượt thoát những hiểm nguy). 

Nàng nói vậy, và liền khi đó Rạng đông ngự ngai vàng xuất hiện. Vị thần lừng danh đi vào đảo, còn tôi thì trở lại thuyền, cổ vũ các bạn đồng hành cỏi buộc lái ra đi. Họ vội vã lên thuyền, ngồi xuống trước những cọc chèo, ngang hàng thẳng lối, rồi đập mái chèo xuống mặt biển làm bọt nước sôi lên. Từ sau chiếc thuyền mũi đen của chúng tôi một ngọn gió thổi tới, làm căng những cánh buồm, và đây là một người bạn đường tốt, do Xiếc-xê tóc quăn xinh đẹp, vị nữ thần khủng khiếp nói tiếng người, đưa lại. Thế là chúng tôi sắp đặt các dụng cụ trên thuyền, rồi ngồi xuống vì đã có gió thuận, và người hoa tiêu đưa thẳng chúng tôi tới đích. Lòng bồn chồn lo lắng, tôi nói với các bạn đồng hành:

– Các bạn oi! Xiếc-xê lừng danh đã tiên đoán cho ta một điều, và điều này không nên chỉ để cho một người biết. Vậy ta xin nói lại với các bạn, để chúng ta đều rõ điều gì có thể dẫn chúng ta đến một nạn diệt vong, điều gì có thể khiến ta thoát được các yêu nữ hung ác. Xiếc-xê bảo ta trước hết phải coi chừng các nàng Xi-ren quyến rũ, coi chừng giọng hát và cánh đồng có đầy hoa của họ. Nàng khuyên chỉ nên để một mình ta nghe hát mà thôi. Nhưng các bạn phải lấy dây trói chặt ta vào cột buồm, để buộc ta phải đứng yên một nơi. Nếu ta van xin hoặc ra lệnh cho các bạn cởi trói cho ta, thì các bạn cứ việc trói chặt thêm nữa vào.

Tôi giải thích mọi việc tỉ mỉ như vậy cho các bạn tôi hiểu rõ ngọn ngành trong lúc đó, nhờ gặp gió thuận chiếc thuyền vững chắc của chúng tôi đi rất nhanh và đã đến gần đảo của các nàng Xi-ren, mặc dù chúng tôi chẳng phải bỏ ra một chút công phu nào hết. Vừa lúc đó, gió bỗng tắt hẳn, cảnh vật yên lặng, không một hơi gió thoảng qua, một vị thần đã khiến sóng êm phăng phắc. Các bạn tôi đứng lên cuốn buồm lại, bỏ vào khoang thuyền, rồi ngồi xuống, đập mái chèo bằng gỗ thông láng bóng xuống biển, làm bọt nước trào lên trắng xoá. Còn tôi, với thanh kiếm đồng mài sắc, tôi cắt lấy một bánh sáp to rồi nhào nhuyễn trong đôi tay vạm vỡ. Chẳng bao lâu sáp mềm ra dưới sức mạnh và ánh nắng rực rỡ của Hê-li-ôx (Helios), con trai quyền thế của Hi-pê-ri-ông' (Hyperion). Tôi lần lượt nút chặt tai cho các bạn đồng hành, còn họ thì buộc tay chân tôi lại. Tôi đứng dưới cột buồm, và họ lấy dây thừng trói tôi vào đấy. Thế rồi họ ngồi xuống, đập mái chèo xuống mặt biển ngầu bọt xám. Khi chúng tôi chỉ còn cách đảo nọ khoảng chừng một tiếng hú, các bạn tôi hối hả chèo nhanh hơn nữa, nhưng vì thuyền chúng tôi nhấp nhô trên sóng đi gần đảo quá nên không lọt khỏi mắt các nàng Xi-ren. Họ bèn cất tiếng du dương lên hát

- Hỏi Ô-đi-xê nức tiếng gần xa, quang vinh vô tận của người A-cai (Achae), mời chàng hãy lại đây, dừng thuyền nghe chúng em hát đã. Xưa nay chưa từng có người nào đi thuyền đen qua đây mà không dừng lại nghe tiếng hát dịu dàng êm ái của chúng em; khi ra đi ai cũng say mê và cảm thấy mình thông thái hơn. Vì chúng em biết, do ý muốn của thần linh, quân To-roa và quân Ác-gốt (Argos) đã phải đau khổ như thế nào trên đất To-roa bao la, và chúng em cũng biết mọi sự xảy ra trên mặt đất nuôi sống muôn loài.

Họ cất tiếng du dương hát lên như vậy. Và tôi, lòng nao nức muốn nghe họ quá, tôi nhích lông mày ra hiệu để các bạn đồng hành cởi trói cho tôi, nhưng họ càng ra sức cúi rạp xuống mái chèo, trong khi Pê-ri-mét (Perimedes) và Ơ-ri-lô-cốt (Eurylochus) vội vàng đứng lên, lấy thêm dây trói tôi càng chặt hơn nữa. Khi đã đi khỏi các nàng Xi-ren, không nghe thấy tiếng nói và giọng hát của họ nữa, các bạn trung thành của tôi mới rút sáp ở lại ra và cởi trói cho tôi.

Vừa đi khỏi đảo, tôi bỗng thấy bụi nước bắn lên như một màn sương từ những ngọn sóng lớn và nghe tiếng sóng đập ầm ầm

Các bạn tôi sợ quá, đánh tuột cả mái chèo, khiến chúng rơi tõm xuống biển và trôi là là mặt nước. Thuyền đứng ngay lại, vì họ không điều khiển những mái chèo thon dài nữa. Tôi bèn đi từ đầu đến cuối thuyền, dừng lại bên mỗi người, lựa lời dịu ngọt khuyến khích họ:

– Các bạn ơi! Chúng ta chẳng phải là những người chưa qua thử thách. Tại hoạ đang chờ chúng ta chưa hẳn đã ghê gớm hơn hồi tên Xi-clốp (Cyclop) đem cả sức mạnh hung tàn của hắn, nhốt chúng ta trong hang. Nhưng nhờ có lòng dũng cảm, với lời khuyên và mưu trí của ta, nên chúng ta cũng đã thoát nạn, chắc các bạn vẫn còn nhớ rõ. Và bây giờ các bạn hãy can đảm lên, tất cả hãy nghe ta. Các bạn ngồi bên cọc chèo, hãy đập sâu mái chèo xuống nước, thử xem may ra Dót (Zeus) có cho ta qua được bước nguy nan này và thoát chết chăng. Còn bạn hoa tiêu, hãy nghe lệnh ta và nhớ cho kĩ, vì bạn cầm lái chiếc thuyền trũng này. Bạn phải lái tránh màn sương và những ngọn sóng kia, cẩn thận cho thuyền ven theo dãy đá ngầm nọ, kẻo nó đi chệch hướng trong lúc bạn sơ tâm không biết, rồi trôi ào tới đằng kia mà đẩy chúng ta vào chỗ chết đó. 

Tôi nói vậy, và họ vội vã tuân theo. Tôi không đả động gì tới Xi-la, tai hoạ không sao tránh khỏi, vì e họ sợ quá, không chèo thuyền nữa mà trốn cả xuống khoang chăng. Thế là tôi quên khuấy mất lời dặn dò ác nghiệt của Xi-ếc-xê. Nàng cấm tôi không được cầm khí giới, nhưng tôi đã mặc bộ áo giáp quang vinh của tôi và nắm trong tay hai ngọn lao dài, ra đúng ở mũi thuyền, tưởng rằng đúng đấy tôi có thể nhận được ngay Xi-la khi nó ở núi đá hiện lên, xông vào các bạn tôi để hãm hại. Nhưng tôi mỏi mắt nhìn khắp dãy núi đá mờ mịt hơi sương mà vẫn không thấy nó đâu.

Chúng tôi vừa than vãn vừa chèo thuyền tiến thẳng vào eo biển hiểm nghèo, một bên là Xi-la, một bên là Ka-ríp ùng ục ngốn nước biển. Mỗi lần nó nhả nước ra, cả biển khơi đều chuyển động, sôi lên như nước trong chảo đặt trên một bếp lửa hồng, bọt nước phun lên cao và rơi xuống cả hai dãy núi. Rồi khi nó lại nuốt nước vào thì làm biển sùng sục cuộn lên; vách đá xung quanh kêu réo ghê sợ, và đáy biển lộ ra với mặt cát đen thẫm. Các bạn đồng hành của tôi hoảng hốt, so tái xanh cả mặt.

Trong lúc sợ chết, chúng tôi chỉ chú ý đến Ka-ríp, nhưng lúc đó, Xi-la bỗng bắt mất trong thuyền sáu tay chèo khoẻ nhất của tôi. Khi tôi quay nhìn lại chiếc thuyền nhanh nhẹn và các bạn đồng hành, thì chỉ còn thấy chân tay họ giãy giụa trên không.

Họ hoảng sợ kêu thét lên, gọi tên tôi lần chót. Cũng như người đi câu ngồi trên mỏm đá cao, từ đầu cần câu dài tung xuống biển cái sừng bò hoang đựng mồi cho cá nhỏ rồi quăng lên bờ những con cá câu được, còn giãy đành đạch; các bạn đồng hành của tôi bị lôi vào đá cũng giãy lên như vậy, và Xi-la ăn thịt họ ở cửa hang, trong khi họ đang kêu gào, hoảng hốt gio tay về phía tôi cầu cứu. Đó chính là cảnh thương tâm nhất mà mắt tôi thấy được trong thời gian lênh đênh trên mặt biển tìm đường.

Xem thêm các bài tóm tắt tác giả tác phẩm Ngữ văn 10 hay, chi tiết khác: