Toptailieu.vn xin giới thiệu sơ lược Lý thuyết Ankadien (Lý thuyết + 35 bài tập có lời giải) Hóa học 11 chọn lọc, hay nhất giúp học sinh lớp 11 ôn luyện để nắm chắc kiến thức cơ bản và đạt kết quả cao trong các bài thi môn Hóa học.

Mời các bạn đón xem:

Ankadien (Lý thuyết + 35 bài tập có lời giải)

A. Lý thuyết Ankadien

I. Định nghĩa và phân loại

1. Định nghĩa

- Ankađien là hidrocacbon mạch hở có hai liên kết đôi  C = C trong phân tử.

Thí dụ:

- Công thức chung của các ankađien là C_nH_{2n – 2} (n ≥ 3).

2. Phân loại

- Dựa vào vị trí liên kết đôi, chia ankađien thành ba loại:

+ Hai liên kết đôi cạnh nhau: – C = C = C –

Thí dụ: propađien (anlen): CH₂ = C = CH₂.

+ Ankađien liên hợp (ankađien có hai liên kết đôi cách nhau 1 liên kết đơn):

– C = C – C = C –

Thí dụ: buta-1,3-đien (đivinyl): CH₂ = CH – CH = CH₂.

+ Có hai liên kết đôi cách nhau từ hai liên kết đơn trở lên:

Thí dụ: penta-1,4-đien: CH₂ = CH – CH₂ – CH = CH₂.

- Quan trọng nhất là các ankađien liên hợp. Hai chất có nhiều ứng dụng trong thực tế là: buta-1,3-đien (CH₂ = CH – CH = CH₂) và isopren CH₂ = C(CH₃) – CH = CH₂.

II. Tính chất hóa học

- Các ankađien có thể tham gia phản ứng cộng hiđro (xúc tác niken), halogen và hidro halogenua.

1. Phản ứng cộng

a) Với hiđro

CH₂ = CH – CH = CH₂ + 2H₂ $\underset{t^o}{\overset{Ni}{\to }}$ CH₃ – CH₂ – CH₂ – CH₃

b) Với brom

+ Cộng 1,2:

        + Cộng 1,4:

        + Cộng đồng thời vào 2 nối đôi:

CH₂ = CH – CH = CH₂ + 2Br₂ → CH₂Br – CHBr – CHBr – CH₂Br

c) Với hiđro halogenua

+ Cộng 1,2:

+ Cộng 1,4:

CH₂ = CH – CH = CH₂ + HBr $\stackrel{40{}_{o}C}{\to }$ CH₃ – CH = CH – CH₂Br (sp chính)

2. Phản ứng trùng hợp

- Khí có mặt của Na hoặc chất xúc tác khác, buta-1,3-đien tham gia trùng hợp, chủ yếu trùng hợp theo kiểu 1,4:

 n CH₂ = CH – CH = CH₂ $\underset{xt}{\overset{t^o,p}{\to }}$ (– CH₂ – CH = CH – CH₂ –)_n

3. Phản ứng oxi hoá

a) Oxi hoá hoàn toàn

Thí dụ:

          2C₄H₆ + 11O₂ $\stackrel{t^o}{\to }$ 8CO₂ + 6H₂O

b) Oxi hoá không hoàn toàn

    Buta-1,3-đien và isopren cũng làm mất màu dung dịch KMnO₄.

III. Điều chế

1. Điều chế butađien: từ butan hoặc butilen.

CH₃ – CH₂ – CH₂ – CH₃ $\stackrel{t^o,xt}{\to }$ CH₂ = CH – CH = CH₂ + 2H₂

2. Điều chế isopren: bằng cách tách hidro của isopentan.

IV: Ứng dụng

Nhờ phản ứng trùng hợp, từ butađien hoặc từ isopren có thể điều chế được polibutađien hoặc poliisopren là những chất đàn hồi cao được dùng để sản xuất cao su.

B. Bài tập Ankadien

Câu 1: Chất nào sau đây thuộc loại ankađien liên hợp?

A. CH₂ = C = CH₂

B. CH₂ = CH – CH₂ – CH = CH₂

C. CH₃ – CH = C = CH₂

D. CH₂ = CH – CH = CH₂

Đáp án: D

Câu 2: Số liên kết  trong 1 phân tử buta - 1,2 - đien là

A. 8

B. 7

C. 6

D. 9

Đáp án: D

Câu 3: Các nhận xét sau, nhận xét nào đúng?

A. Các ankađien đều có công thức C_nH_2n.

B. Các chất có công thức C_nH_2n-2 đều là ankađien.

C. Các chất có hai liên kết đôi đều là ankađien.

D. Các ankađien đều có hai liên kết đôi.

Đáp án: D

Câu 4: Trong các chất dưới đây chất nào được gọi tên là đivinyl ?

A.CH₂ = C = CH - CH₃ 

B. CH₂ = CH - CH = CH - CH₃

C. CH₂ = CH - CH = CH₂

D. CH₂ = CH - CH₂ - CH = CH₂

Đáp án: C

Câu 5: Chất nào sau đây có đồng phân hình học?

A. CH₂ = CH – CH₂ – CH₃

B. CH₃ – CH = C(CH₃)₂

C. CH₃ – CH = CH – CH = CH₂

D. CH₂ = CH – CH = CH₂

Đáp án: C

Câu 6: Hợp chất nào trong số các chất sau có 7 liên kết xích ma và 3 liên kết π?

A. Buta-1,3-đien.

B. Isopren.

C. Propađien.

D. Vinyl axetilen

Đáp án: D

Câu 7: Cho công thức cấu tạo: CH₂=CH-CH=CH-CH₃. Tên gọi nào sau đây là phù hợp với CTCT đó? 

A. pentađien

B. penta-1,3-đien

C. penta-2,4-đien

D. isopren

Đáp án: A

Câu 8: Hiđro hóa hoàn toàn buta-1,3-đien, thu được

A. butan

B. isobutan

C. isopentan

D. pentan

Đáp án: B

Câu 9: Hiđro hóa hoàn toàn isopren, thu được

A. pentan

B. isobutan

C. isopentan

D. neopentan

Đáp án: C

Câu 10: Chất nào sau đây có tên là isopren?

A. CH₂=CH–CH₂–CH₃                                 

B. CH₂=CH–C(CH₃)=CH₂

C. CH₃–CH=CH–CH=CH₂                 

D. CH₂=CH–CH=CH₂

Đáp án: B

Câu 11: Hỗn hợp X gồm anken và một ankađien. Cho 0,1 mol hỗn hợp X vào dung dịch Br₂ dư thấy có 25,6 gam brom đã phản ứng. Mặt khác, đốt cháy hoàn toàn 0,1 mol hỗn hợp X thu được 0,32 mol CO₂. Vậy công thức của anken và ankađien lần lượt là:

A. C₂H₄ và C₅H₈

B. C₂H₄ và C₄H₆

C. C₃H₆ và C₄H₆

D. C₄H₈ và C₃H₄

Đáp án: B

Câu 12: Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp X gồm hai ankađien kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng thì thu được 28,6 gam CO₂  và 9,18 gam nước. Vậy công thức của 2 ankađien là:

A. C₆H₁₀ và C₇H₁₂ 

B. C₅H₈ và C₆H₁₀

C. C₄H₆ và C₅H₈

D. C₃H₄ và C₄H₆

Đáp án: C

Câu 13: Oxi hóa hoàn toàn 6,8 gam ankađien X, thu được 11,2 lít CO₂ (đktc). Công thức phân tử của X là

A. C₃H₂

B. C₄H₆

C. C₅H₈

D. C₆H₁₀

Đáp án: C

Câu 14: Một hỗn hợp X gồm etan, propen và butađien. Tỷ khối của hỗn hợp X đối với H₂ là 20. Đốt cháy hoàn toàn 0,15 mol hỗn hợp X sau đó cho toàn bộ sản phẩm cháy vào dung dịch vôi trong dư. Tính khối lượng kết tủa thu được?

A. 45,0 gam

B. 37,5 gam

C. 40,5 gam

D. 42,5 gam

Đáp án: D

Câu 15: Hỗn hợp X gồm một ankađien và hiđro có tỷ lệ mol là 1 : 2. Cho 10,08 lít hỗn hợp X qua Ni nung nóng thu được hỗn hợp Y. Tỉ khối của hỗn hợp Y đối với hỗn hợp X là 1,25. Hãy cho biết khi cho hỗn hợp Y qua dung dịch brom dư thì có bao nhiêu mol Br₂ đã tham gia phản ứng?

A. 0,15 mol

B. 0,06 mol

C. 0,18 mol

D. 0,21 mol

Đáp án: D

Câu 16: Hỗn hợp X gồm 0,15 mol butađien, 0,2 mol etilen và 0,4 mol H₂. Cho hỗn hợp X qua Ni, nung nóng thu được V hỗn hợp Y (đktc). Cho hỗn hợp Y qua dung dịch brom dư thấy có 32,0 gam brom đã tham gia phản ứng. Vậy giá trị của V tương ứng là:

A. 13,44 lít

B. 12,32 lít 

C. 10,08 lít

D. 11,20 lít

Đáp án: C

Câu 17: Cao su buna là sản phẩm trùng hợp chủ yếu theo kiểu 1,4 của

A. buta-1,3-đien

B. isopren

C. buta-1,4-đien

D. but-2-en

Đáp án: A

Câu 18: Cho ankađien X tác dụng với HBr trong điều kiện thích hợp thì thu được dẫn xuất Y trong đó brom chiếm 69,56% về khối lượng. Vậy công thức phân tử của X có thể là

A. C₆H₁₀

B. C₅H₈

C. C₄H₆

D. C₃H₄

Đáp án: B

Câu 19: Cho phản ứng giữa buta-1,3-đien và HBr ở -80^oC (tỉ lệ mol 1:1), sản phẩm chính của phản ứng là

A. CH₃CHBrCH=CH₂.

B. CH₃CH=CHCH₂Br.

C. CH₂BrCH₂CH=CH₂.

D. CH₃CH=CBrCH₃.

Đáp án: A

Câu 20: Khi trùng hợp một ankađien X thu được polime M có cấu tạo như sau :

...– CH₂CH=CHCH₂CH₂CH=CHCH₂CH₂CH=CHCH₂–...

Công thức phân tử của monome X ban đầu là

A. C₃H₄.

B. C₄H₆.

C. C₅H₈. 

D. C₄H₈.

Đáp án: B

Câu 21: Cho phản ứng giữa buta-1,3-đien và HBr ở 40^oC (tỉ lệ mol 1:1), sản phẩm chính của phản ứng là

A. CH₃CHBrCH=CH₂. 

B. CH₃CH=CHCH₂Br.

C. CH₂BrCH₂CH=CH₂. 

D. CH₃CH=CBrCH₃.

Đáp án: B

Câu 22: Trong các hiđrocacbon sau: propen, but-1-en, but-2-en, penta-1,3-đien, buta-1,3- đien. Những chất nào khi hiđro hóa hoàn toàn đều tạo ra butan?

A. propen, but-1-en.

B. penta-1,4-đien, but-1-en.

C. propen, but-2-en.

D. but-1-en, but-2-en, buta-1,3- đien.

Đáp án: B

Câu 23: Đốt cháy hoàn toàn 0,2 mol hỗn hợp X gồm etan, propen, buta-1,3-đien (tỉ khối của hỗn hợp X đối với H₂ bằng 22,2) thì thu được m gam hỗn hợp khí CO₂ và hơi nước. Giá trị của m là:

A. 38,96 gam

B. 28,16 gam

C. 10,8 gam 

D. 8,88 gam

Đáp án: A

Câu 24: Cho buta-1,3-đien phản ứng cộng với Br₂ theo tỷ lệ mol 1 : 1. Số dẫn xuất đibrom (đồng phân cấu tạo và đồng phân hình học) thu được là

A. 3

B. 1

C. 2

D. 4

Đáp án: A

Câu 25: Đốt cháy hoàn toàn m gam ankađien X, thu được 8,96 lít CO₂ (đktc) và 5,4 gam H₂O. Cho m gam X tác dụng với dung dịch Br₂, số mol Br₂ tối đa tham gia phản ứng là

A. 0,10 mol

B. 0,20 mol

C. 0,30 mol

D. 0,05mol

Đáp án: B

Câu 26: Ankađien sau đây có bao nhiêu đồng phân hình học?

CH₃-CH=CH-CH=CH-CH₃

A. 3

B. 5

C. 2

D. 4

Đáp án: A

Câu 27: Ứng với công thức phân tử C₅H₈ có mấy chất thuộc loại ankađien liên hợp đồng phân của nhau?

A. Hai chất.

B. Ba chất.

C. Bốn chất.

D. Năm chất.

Đáp án: B

Câu 28: Hiện nay trong công nghiệp, buta–1,3–đien được tổng hợp bằng cách: 

A. tách nước của etanol.

B. tách hiđro của các hiđrocacbon.

C. cộng mở vòng xiclobuten.

D. cho sản phẩm đime hoá axetilen, sau đó tác dụng với hiđro (xúc tác Pd–PbCO₃).

Đáp án: B

Câu 29: 2,24 lít hỗn hợp X gồm buta–1,3–đien và but–1–in (đktc) có thể tác dụng hết  tối đa bao nhiêu lít dung dịch brom 0,10 M? 

A. 2 lít.

B. 1 lít.

C. 1,5 lít.

D. 2,5 lít.

Đáp án: A

Câu 30: Kết luận nào sau đây là không đúng? 

A. Ankađien là những hiđrocacbon không no mạch hở, phân tử có hai liên kết đôi C=C.

B. Ankađien có khả năng cộng hợp hai phân tử hiđro.

C. Những hợp chất có khả năng cộng hợp hai phân tử hiđro thuộc loại ankađien.

D. Những hiđrocacbon không no mạch hở, phân tử có hai liên kết đôi cách nhau một liên kết đơn được gọi là ankađien liên hợp.

Đáp án: C