Toptailieu.vn xin giới thiệu Tóm tắt kiến thức trọng tâm về tác giả tác phẩm Huyện Đường Ngữ văn 10 (Kết nối tri thức) với đầy đủ các phần quan trọng như: tác giả tác phẩm, bố cục, tóm tắt, giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật, nội dung chính, ... Sẽ giúp học sinh nắm vững kiến thức Ngữ văn, từ đó học tốt môn Ngữ văn 10. Mời các bạn đón xem:

Tác giả tác phẩm Huyện Đường – Ngữ văn 10 (Kết nối tri thức)

I. Tác phẩm văn bản Huyện Đường

1. Thể loại: tuồng

2. Xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác

- Tác phẩm thuộc cảnh I của hồi thứ II Nghêu, Sò, Ốc, Hến do Hoàng Châu Kỳ chỉnh li (1957)   thuộc cảnh I của hồi thứ II

3. Phương thức biểu đạt: Tự sự, biểu cảm

4. Tóm tắt tác phẩm Huyện Đường

- Tác phẩm tường thuật lại một cảnh làm việc nơi huyện đường, vào thời điểm diễn ra cuộc kiện tụng liên quan đến vụ trộm của Thị Hến. Tri lại, đề huyện và lính lệ đang suy tính bàn cãi tính kế xử kiện như thế nào để có thể lấy được nhiều tiền nhất từ những kẻ có liên quan như Sò, Ốc và Nghêu. Kết quả, bọn chúng quyết định xử Ốc năm năm tù, phạt Nghêu đòn năm mươi trượng và phạt lí trưởng năm mươi quan tiền.

5. Bố cục tác phẩm Huyện Đường

- Phần 1 Từ đầu… liên quan đến vụ trộm: Kể tóm tắt vụ trộm

- Phần 2 Còn lại: Quá trình xử án

6. Giá trị nội dung tác phẩm Huyện Đường

- Phê phán sự tham ô của quan lại khi xử kiện

7. Giá trị nghệ thuật tác phẩm Huyện Đường

- Sử dụng ngôn ngữ linh hoạt

- Thành công trong xây dựng tâm lý nhân vật

- Tình huống truyện độc đáo, hấp dẫn

III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Huyền Đường

1. Tình huống truyện

- Đây là một vụ kiện liên quan đến vụ trộm của Thị Hến

- Những kẻ có liên quan như Sò, Ốc và Nghêu

- Tri huyện bước ra đầu tiên, tự xưng tên tuổi, chức vụ và kinh nghiệm của mình

- Đề lại theo hầu phía sau, hỏi thăm và thưa với tri huyện về vụ án của Thị Hến

- Sau khi bàn bạc, tri huyện và đề lại đưa ra phương án xử tù, phạt đòn và phạt tiền đối với Ốc, Nghêu và lí trưởng còn Sò và Hến thì đợi xem xét

- Lính lệ ra gọi cả bên nguyên, bên bị, nhân chứng vào hầu

2. Ý nghĩa văn bản

- Tác phẩm thể hiện cái nhìn châm biếm của tác giả về khung cảnh huyện đường thời xưa

- Phản ánh cái nơi được gọi là nơi bảo vệ, đòi quyền công lý của dân

- Một bộ phận quan lại vì tiền mà đổi trắng thay đen

- Một bộ phận quan lại thối nát vô lương tâm trong xã hội cũ

- Tác giả còn phơi bày trước bạn đọc một xã hội lừa lọc, không tình người

IV. Đọc tác phẩm Huyện đường

Một đêm nọ, Ốc (kẻ chuyên nghề “đào ngạch") hợp tác với Nghêu (thầy bói) đột nhập nhà trùm Sò (địa chủ) để ăn trộm. Nghêu bị bắt giữ còn ốc chạy thoát được. Đang khi Ốc đem đồ ăn trộm bán cho Thị Hến - một người goá chồng, làm nghề buôn bán – thì trùm Sò và lí trưởng dẫn người ập đến bắt quả tang. Lí trưởng lợi dụng chuyện này đòi Thị Hến đút lót. Việc không thành, tất cả dắt nhau lên huyện đường. Tại đây, Ốc bị phạt tù, Nghêu và lí trưởng bị đánh đòn. Riêng lí trưởng, trùm Sò còn phải chi tiền để hối lộ tri huyện. Nhờ có nhan sắc, Thị Hến không những không bị hạch tội, lại còn được tri huyện và đề lại "chiếu cổ' hẹn hò. Lũ háo sắc ấy (có thêm cả lí trưởng) rơi vào bẫy của Thị Hến khi giáp mặt nhau tại nhà chị ta và bị các bà vợ đến đánh ghen một trận tơi bời. Đoạn trích dưới đây kể lại một cảnh làm việc nơi huyện đường, vào thời điểm diễn ra cuộc kiện tụng giữa các nhân vật liên quan đến vụ trộm. 

Cảnh 1

– Bàn giấy của tri huyện.

Trên tường chính giữa là bức hoành phi đề hai chữ “Huyện đường”. Hai bên có hai câu đối. Bên cạnh câu đối phía trái có cửa

vào nhà trong.

Một chiếc bàn to để chính giữa làm bàn giấy của tri huyện, trên bàn có ống bút, nghiên mực, điều bình. Bên trái, bàn giấy của tiên đề lại để xây mặt ra khán giả phía phải của sân khấu, trên bàn cũng có nghiên bút và một chồng đơn từ. 

Màn mở: tri huyện từ trong nhà bước ra, ngôi vào ghế.

TRI HUYỆN 

(Nói lối)

Quyền trọng trấn nha môn

Bản chúc xung tri huyện

Đỉnh chung đà đủ miếng

Hoa nguyệt cũng quen mùi 

Lấy của cây ngọn roi 

Làm quan nhờ lỗ khẩu 

Sự lí thường phân ấu 

Được thua tự đồng tiền 

Dân xã nếu không kiêng 

Bỏ xuống lao giam kĩ

(một lá, cười)

Quan chúc nghĩ nên thú vị 

Vào ra cũng phải chuyên cần

ĐỂ LẠI (bước ra)

Bam quan a!

TRI HUYỆN

Vâng, chào thầy. A, thầy Đế này, hôm nay sao mà

(Nói lối)

Nha lại vắng bẩm thân 

Dân xã không đấu cáo

ĐỂ LẠI

Vâng, hôm nay chả thấy ai kiện cáo gì cả. Còn vụ Thị Hến, Nguyễn Sò quan đã định

dứt khoát như thế nào chưa?

TRI HUYỆN

Vụ ấy à? Ý thầy thế nào? (không đợi để lại trả lời) Tôi thì tôi nghĩ cứ để đu đưa như vậy đã. Thằng Sò này giàu lắm, chúng mình có thể “ấy” được.

ĐỂ LẠI

Vâng, ta cứ bảo là để tra cứu đã. Thua còn thằng Ốc, thằng Nghêu, lí trưởng Thị Hến thì liệu xử cho xong bọn này toàn đầu trọc cả.

TRI HUYỆN

Phải, nắm đứa có tóc ai nắm kẻ trọc đầu (cười khoái trá) Xử Ốc năm năm tù, Nghêu phạt đòn năm chục trượng lí trưởng đòi ăn lót cần phạt trừng giới") năm mươi quan tiền.

ĐỀ LẠI 

Bẩm quan xử thật sâu sắc, nhưng đã xử Nghêu và Ốc rồi thì lấy lí gì mà không xử Sò và Hến được.

TRI HUYỆN (cười)

Ăn thua là những chỗ khó đấy đấy, lưỡi không xương nhiều đường lắt léo, nói thế nên xử vội, vì xử Hến thì

nào lại chả được. Thị Hến thì cũng có thể cho về nhưng chưa nê phải xử Sò. Thầy hiểu chứ

ĐỂ LẠI

Vâng ạ, quan xử hay lắm. (gọi) Lệ đâu?

LÍNH LỆ A (lễ phép bước ra)

Bẩm quan dạy ạ.

ĐỂ LẠI

Ra đòi vụ Nguyễn Sò vào hầu, cả bên nguyên, bên bị, nhân chứng.

LÍNH LỆ A

Vâng ạ. (quay đi)

TRI HUYỆN

Lệ hầu đâu?

LÍNH LỆ B (từ trong)

Vâng. (cầm quạt lông ra hầu cạnh tri huyện)

(Có tiếng lệ A nói to bên trong: “Để ba người này vào trước. Đinh Ốc, Phan Nghêu vào sau, ngồi đấy”.)

LÍNH LỆ A (dắt lí trưởng, Trùm Sò và Thị Hến nào. Vừa vào, lệ A bấm mấy người đứng lại nói nhỏ)

Nhắc lại ông Trùm, anh xã và chị Hến biết rằng hôm nay quan bận lắm, tôi bẩm mãi quan mới chịu xử vụ này đấy.

LÍ TRƯỞNG

Vâng, tôi biết anh tử tế lắm, chúng ta với nhau rồi...

TRÙM SÒ

Vâng, tôi xin hậu tạ, anh cứ giúp đỡ cho.

LÍNH LỆ A

Thế bây giờ đứng đây, tôi vào bẩm lại đã. (chạy vào chắp tay trước bàn giấy tri huyện) Bẩm con đã đòi vụ Nguyễn Sò đến hầu ạ.

Xem thêm các bài tóm tắt tác giả tác phẩm Ngữ văn 10 hay, chi tiết khác: