Chuẩn bị

Ngữ văn 7 trang 23 Câu hỏi 1: Đọc trước bài thơ Mây và sóng; tìm hiểu thêm về nhà thơ Ra-bin-đra-nát Ta-go (Rabindranath Tagore)

Phương pháp giải:

Đọc trước bài thơ và tìm hiểu về tác giả

Lời giải:

- R. Ta-go (1861 -1941) tên đầy đủ là Ra-bin-đra-nát Ta-go (Tagore Rabindranath).

- Ông là nhà thơ hiện đại lớn nhất của Ấn Độ.

- Quê quán: sinh ở Can-cút-ta, bang Ben-ga, trong một gia đình quý tộc.

- Ông làm thơ từ rất sớm, tham gia vào các hoạt động chính trị, xã hội.

- Sự nghiệp sáng tác: để lại cho nhân loại gia tài văn hóa đồ sộ: 52 tập thơ, 42 vở kịch, 12 bộ tiểu thuyết, khoảng 100 truyện ngắn, trên 1500 bức họa và số lượng ca khúc cực lớn.

- Một số tác phẩm tiêu biểu: Tập thơ Người làm vườn, tập Trăng non, tập Thơ dâng…

- Phong cách sáng tác: Thơ của ông thể hiện tinh thần dân tộc và dân chủ sâu sắc, tinh thần nhân văn cao cả và chất trữ tình triết lí nồng đượm; sử dụng thành công những hình ảnh thiên nhiên mang ý nghĩa tượng trưng, hình thức so sánh, liên tưởng về thủ pháp trùng điệp.

- Năm 1913, Ta-go trở thành tác giả người châu Á đầu tiên nhận được giải thưởng Nô-ben về văn học.

Ngữ văn 7 trang 23 Câu hỏi 2: Nhớ lại những trò chơi với mẹ hoặc người thân trong gia đình khi em còn nhỏ và chia sẻ với bạn bè về cảm xúc của mình khi chơi những trò chơi đó.

Phương pháp giải:

Nhớ lại kỷ niệm và chia sẻ với bạn bè.

Lời giải:

Hồi nhỏ tôi hay được mẹ cho chơi trò “giã gạo”, mỗi lần được mẹ nhấc bổng lên tôi lại cảm thấy rất vui và cười khúc khích. Cả nhà thấy tôi được mẹ nâng lên hạ xuống và cười nắc nẻ như vậy cùng cười rộ lên và vỗ tay cùng trêu đùa với mẹ con tôi.

Đọc hiểu

Câu hỏi giữa bài

Ngữ văn 7 trang 24 Câu 1: Chú ý sự tưởng tượng của em bé và các hình ảnh đẹp trong đoạn thơ.

Phương pháp giải:

Đọc kỹ văn bản, chú ý đoạn thơ đầu

Lời giải:

Em bé ngước nhìn lên bầu trời, tưởng tượng mình đang nói chuyện với những người trên mây… cuộc sống trên mây thật hấp dẫn, thú vị đối với một đứa trẻ như em.

Ngữ văn 7 trang 24 Câu 2: Những hình ảnh thiên nhiên nào được nhắc đến trong toàn bộ bài thơ?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ văn bản, chú ý các hình ảnh thiên nhiên

Lời giải:

Những hình ảnh thiên nhiên được nhắc đến trong toàn bộ bài thơ: mây, sóng, bầu trời, trăng, biển cả.

Ngữ văn 7 trang 24 Câu 3: Chú ý lời nói của em bé sau lời mời gọi của những người “trên mây” và “trong sóng”.

Phương pháp giải:

Đọc kỹ văn bản.

Lời giải:

Khi nghe lời mời gọi rủ rê, hai lần, lần nào chú cũng ra vẻ băn khoăn. Ít nhiều chú bé đã bị lôi cuốn. Thế nhưng, tình yêu thương mẹ vẫn luôn chiến thắng. Chỉ cần nghĩ đến việc mẹ đang đợi ở nhà, mẹ không muốn chú đi chơi là chú bé đã từ chối những lời rủ rê mời gọi dù những trò chơi đó hấp dẫn đên đâu chăng nữa.

Câu hỏi cuối bài

Ngữ văn 7 trang 25 Câu 1: Về hình thức, văn bản Mây và sóng có gì khác so với các văn bản thơ em đã học ở Bài 2 trong sách Ngữ văn 7, tập một? Bài thơ có sự kết hợp của những phương thức biểu đạt nào (tự sự, miêu tả, biểu cảm, nghị luận, thuyết minh,...)?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ văn bản.

Lời giải:

Về hình thức, văn bản Mây và sóng là một bài thơ văn xuôi không ràng buộc bởi luật thơ này và cũng không có vần. Tuy nhiên bài thơ vẫn có âm điệu nhịp nhàng: thấy được qua bố cục, qua cấu tạo các dòng thơ.

Bài thơ có sự kết hợp của các phương thức biểu đạt là biểu cảm và tự sự, miêu tả.

Ngữ văn 7 trang 25 Câu 2: Bài thơ có thể chia làm hai phần (phần 1: từ đầu đến “bầu trời xanh thẳm”; phần 2: còn lại). Em hãy chỉ ra những nét giống nhau và khác nhau của hai phần đó về số dòng, hình ảnh, cách tổ chức mỗi phần.

Phương pháp giải:

Đọc kỹ văn bản, chú ý số dòng, hình ảnh, bố cục tổ chức mỗi phần

Lời giải:

* Điểm giống nhau: kết cấu, số dòng thơ, cách xây dựng hình ảnh đều theo trình tự thuật lại lời rủ rê, lời từ chối và sự tưởng tượng sáng tạo trò chơi.

* Điểm khác nhau:

- Đối tượng: mây – sóng.

- Trò chơi: con là mây và mẹ là trăng – con là sóng và mẹ là bến bờ kì lạ.

- Không gian: trên trời – dưới biển.

Ngữ văn 7 trang 25 Câu 3: Cuộc vui chơi của những người “trên mây” và “trong sóng” hấp dẫn ở chỗ nào? Tại sao em bé không tham gia?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ văn bản.

Lời giải:

Thế giới của những người “trên mây” và “trong sóng” hiện lên rất tuyệt vời, giống như niềm mơ ước của trẻ em. Ở đó trẻ em sẽ được dạo chơi từ lúc thức dậy cho đến lúc hoàng hôn, được khám phá những điều kỳ thú trên bầu trời, hay dưới mặt biển.

Tuy cuộc vui chơi của những người “trên mây” và “trong sóng” hấp dẫn nhưng em bé đã từ chối bởi vì “Làm sao có thể rời mẹ mà đến được?”. Đó là sự lo lắng khi mẹ vẫn còn đợi em ở nhà, dù cho những điều ngoài kia có hấp dẫn đến đâu cũng không thể bằng với tình yêu dành cho mẹ, niềm hạnh phúc khi có mẹ ở bên cạnh.

Ngữ văn 7 trang 25 Câu 4: Theo em, vì sao những trò chơi do em bé tạo ra lại thú vị và hay hơn?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ văn bản và nêu lên quan điểm của bản thân

Lời giải:

- Em bé đã sáng tạo ra trò chơi:

+ Em là mây, mẹ là trăng. Hai bàn tay em ôm lấy mẹ, mái nhà trở thành bầu trời.

+ Em là sóng, mẹ là bến bờ kì lạ. Em lăn mãi rồi sẽ cười vỡ tan vào lòng mẹ.

- Những trò chơi mà em bé tạo ra lại thú vị và hay hơn vì nó thể hiện sự gắn bó, yêu thương sâu sắc. Chú bé không chỉ có “mây” (chính chú biến thành mây mà còn có mặt trăng, hiện thân của mẹ để cùng sống dưới một mái nhà cho chú được ôm ấp, tiếp nhận ánh sáng dịu dàng. Chú không chỉ có “sóng” (chính chú biến thành sóng) mà còn có “bến bờ kì lạ” hiện thân của mẹ, luôn bao dung rộng mở luôn sần sàng tiếp đón em “lăn, lăn mãi vào lòng”. Dù ở bất cứ nơi đâu, em bé vẫn muốn ở cùng với mẹ.

Ngữ văn 7 trang 25 Câu 5: Những hình ảnh thiên nhiên được nhắc tới trong các trò chơi của em bé có đặc điểm như thế nào? Qua đó, nhà thơ muốn thể hiện điều gì?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ văn bản.

Lời giải:

Những hình ảnh thiên nhiên được nhắc tới trong các trò chơi của em bé rất đặc biệt vì có sự hiện diện của em và mẹ. Trong trò chơi của mình, chú bé biến thành mây còn mặt trăng là hiện thân của mẹ để cùng sống dưới một mái nhà cho chú được ôm ấp, tiếp nhận ánh sáng dịu dàng. Khi chú biến thành sóng, mẹ sẽ là bến bờ kì lạ luôn bao dung rộng mở luôn sần sàng tiếp đón chú bé “lăn, lăn mãi vào lòng”.

=> Qua đó, nhà thơ muốn thể hiện rằng:

Dù thế gian có thay đổi nhưng tình mẹ con vẫn mãi muôn đời theo thời gian.

Hạnh phúc không phải ở “trên mây” cao vợi, hay “trong sóng” xa xôi, do ai ban phát mà hạnh phúc ở ngay trong cuộc sống trần thế và đó chính con người chúng ta tạo dựng nên.

Ngữ văn 7 trang 25 Câu 6: Theo em, qua bài thơ, tác giả muốn gửi đến người đọc thông điệp gì về tình mẫu tử?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ văn bản và nêu lên suy nghĩ của bản thân.

Lời giải:

Thông điệp về tình mẫu tử được gửi gắm qua bài thơ: Thông điệp về tình mẫu tử: Hạnh phúc chảng ở đâu xa, hạnh phúc ở ngay trần thế này, trong vòng tay âu yếm của mẹ. Và tình mẫu tử có sức mạnh giúp con người chống lại những cám dỗ trong cuộc đời.