Vật lí lớp 9 Bài 48: Mắt

Vật lí lớp 9 Bài 48: Mắt | Giải Vật lí 9

Trần Duy Đoàn Ngày: 17-05-2022 Lớp 9

486

Toptailieu.vn giới thiệu Giải bài tập Vật lí 9 Bài 48: Mắt chính xác, chi tiết nhất giúp học sinh dễ dàng làm bài tập Mắt lớp 9.

Giải bài tập Vật lí 9 Bài 48: Mắt

Trả lời câu hỏi giữa bài

Bài C1 trang 128 SGK Vật lí 9: Nêu những điểm giống nhau về cấu tạo giữa con mắt và máy ảnh. Thể thủy tinh đóng vai trò như bộ phận nào trong máy ảnh ? Màn hứng ảnh trong máy ảnh đóng vai trò như bộ phần nào trong con mắt ?

Phương pháp giải

- Mỗi máy ảnh đều có vật kính, buồng tối và chỗ đặt màn hứng ảnh. Vật kính của máy ảnh là một thấu kính hội tụ.

- Hai bộ phận quan trọng nhất của mắt là thể thuỷ tinh và màng lưới. Thể thuỷ tinh là một thấu kính hội tụ bằng một chất trong suôt và mềm. Màng lưới là một màng ở đáy mắt, tại đó ảnh của vật mà ta nhìn thấy sẽ hiện lên rõ nét.

Lời giải

- Những đặc điểm giống nhau về cấu tạo giữa con mắt và máy ảnh: Mắt giống như một máy ảnh, tạo ra ảnh thật, nhỏ hơn vật trên võng mạc.

- Thể thủy tinh đóng vai trò như vật kính trong máy ảnh, còn màng lưới như màn hứng ảnh.

Bài C2 trang 129 SGK Vật lí 9: Ta đã biết, khi vật nằm càng xa thấu kính hội tụ thì ảnh thật của vật nằm càng gần tiêu điểm của thấu kính. Vậy em hãy cho biết tiêu cự của thể thuỷ tinh khi mắt nhìn các vật ở xa và các vật ở gần dài, ngắn khác nhau như thế nào? Biết rằng khoảng cách từ thể thuỷ tinh của mắt đến màng lưới là không thay đổi và ảnh của vật luôn hiện rõ nét trên màng lưới (hình 48.2).

Lời giải

- Khi nhìn các vật ở càng xa mắt thì tiêu cự của thể thuỷ tinh càng lớn (thể thuỷ tinh dẹt xuống), khi nhìn các vật càng gần mắt thì tiêu cự của thể thuỷ tinh càng nhỏ (thể thuỷ tinh phồng lên).

Bài C5 trang 130 SGK Vật lí 9: Một người đứng cách một cột điện 20m. Cột điện cao 8m. Nếu coi khoảng cách từ thể thủy tinh đến màng lưới của mắt người ấy là 2cm thì ảnh của cột điện trên màng lưới sẽ cao bao nhiêu xentimet

Phương pháp giải

- Sử dụng tỉ số đồng dạng của hai tam giác đồng dạng.

Lời giải

(ảnh 2)

Trên hình ta biểu diễn cột điện bằng đoạn $A B$ $(A B = 8 m)$ ; O là thể thủy tinh $(O A = 20 m)$ ; $A^{'} B^{'}$ là ảnh cột điện trên màng lưới $(O A^{'} = 2 c m = 0, 02 m)$ .

Ta có:

Ta có: $Δ O A B \sim Δ O A^{'} B^{'}$

Ta suy ra: $\frac{A B}{A^{'} B^{'}} = \frac{O A}{O A^{'}}$

$\Rightarrow A^{'} B^{'} = A B \frac{O A^{'}}{O A} = 8. \frac{0, 02}{20} = {8.10}^{- 3} m = 0, 8 c m$

Bài C6 trang 130 SGK Vật lí 9: Khi nhìn một vật ở điểm cực viễn thì tiêu cự của thể thủy tinh sẽ dài hay ngắn nhất ? Khi nhìn một vật ở điểm cực cận thì tiêu cự của thể thủy tinh sẽ dài hay ngắn nhất ?

Lời giải

- Khi nhìn một vật ở điểm cực viễn thì tiêu cự của thể thủy tinh sẽ dài nhất.

- Khi nhìn một vật ở điểm cực cận thì tiêu cự của thể thủy tinh sẽ ngắn nhất.

Lý thuyết Mắt

I. Cấu tạo

(ảnh 3)

- Mắt có nhiều bộ phận. Hai bộ phận quan trọng nhất của mắt là: thể thủy tinh và màng lưới (còn gọi là võng mạc)

+ Thể thủy tinh là một thấu kính hội tụ bằng một chất trong suốt và mềm. Nó dễ dàng phồng lên hoặc dẹt xuống khi cơ vòng đỡ nó bóp lại hay giãn ra làm cho tiêu cự của nó thay đổi.

+ Màng lưới là một màng ở đáy mắt, tại đó ảnh của vật mà ta nhìn thấy sẽ hiện lên rõ nét.

- Thủy tinh thể đóng vai trò như vật kính trong máy ảnh nhưng có tiêu cự thay đổi được, còn màng lưới như phim nhưng khoảng cách từ màng lưới đến thể thủy tinh không thay đổi được.

II. Sự điều tiết

- Để nhìn rõ các vật ở các vị trí xa gần khác nhau thì mắt phải điều tiết để ảnh hiện rõ trên màng lưới bằng cách co giãn thể thủy tinh (thay đổi tiêu cự của thể thủy tinh)

- Ảnh của vật mà ta nhìn hiện trên màng lưới có đặc điểm là ảnh thật, ngược chiều và nhỏ hơn vật.

(ảnh 4)

- Việc điều tiết được thực hiện nhờ các cơ vòng của mắt. Khi bóp lại, các cơ này làm thể thủy tinh phồng lên, giảm bán kính cong, do đó tiêu cự của mắt giảm.

+ Khi mắt ở trạng thái không điều tiết, tiêu cự của mắt lớn nhất.

+ Khi các cơ mắt bóp tối đa, mắt ở trạng thái điều tiết tối đa và tiêu cự của mắt nhỏ nhất.

III. Điểm cực cận và điểm cực viễn

- Điểm xa nhất mà mắt có thể nhìn rõ được khi không điều tiết gọi là điểm cực viễn (kí hiệu C_V), khoảng cách từ điểm Cv đến mắt là khoảng cực viễn.

- Khi nhìn vật ở điểm cực viễn thì tiêu cự của thể thủy tinh nằm trên màng lưới, lúc này thể thủy tinh có tiêu cự dài nhất.

- Điểm gần nhất mà mắt có thể nhìn thấy được gọi là điểm cực cận (kí hiệu C_C), khoảng cách từ điểm Cc

đến mắt là khoảng cực cận.

- Khi nhìn vật ở điểm cực cận mắt phải điều tiết lớn nhất (thể thủy tinh phồng lớn nhất và có tiêu cự ngắn nhất), cơ vòng đỡ thể thủy tinh co bóp mạnh nhất => chóng mỏi mắt.

- Khoảng cách từ điểm C_C đến C_V gọi là giới hạn nhìn rõ của mắt.

Sơ đồ tư duy về mắt - Vật lí 9

(ảnh 5)