Tài liệu tác giả tác phẩm Mẹ Ngữ văn lớp 7 Chân trời sáng tạo gồm đầy đủ những nét chính về văn bản như: tóm tắt, nội dung chính, bố cục, giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật, hoàn cảnh sáng tác, ra đời của tác phẩm, dàn ý từ đó giúp học sinh dễ dàng nắm được nội dung bài Mẹ lớp 7.

Mẹ - Ngữ văn lớp 7

I. Tác giả

- Đỗ Trung Lai sinh ngày 7-4-1940 

- Quê quán: Thôn Hạ, Phùng Xá (làng Bùng), Mỹ Đức, Hà Đông cũ (nay thuộc Hà Nội)

- Ông trở thành: Nguyên trưởng phòng Quân đội nhân dân cuối tuần, báo Quân đội nhân dân, Đại tá Quân đội nhân dân Việt Nam, Nguyên Phó tổng biên tập thường trực báo Tiếng nói Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam,  Hội viên Hội Nhà văn, Hội Nhà báo Việt Nam.

- Tác phẩm chính:

+ Đêm sông Cầu- Thơ- NXB Quân đội Nhân dân, 1990.

+ Anh, em và những người khác- Thơ- NXB Văn học, 1990.

+ Đỗ Trung Lai, Thơ và tranh- NXB Quân đội Nhân dân, 1998.

+ Người chơi đàn nguyệt ở Hàng Châu- Truyện ngắn và ký- NXB Quân đội Nhân dân, 2000.

+ Đỗ Trung Lai- Đêm sông Cầu và thơ chọn (Tuyển- NXB Quân đội Nhân dân, 2004)

Thời thơ ấu của chàng Lau Sậy hay là Tha hương- Tiểu thuyết- NXB Hội Nhà văn- 2008.

II. Tìm hiểu tác phẩm

1. Thể loại

Mẹ thuộc thể loại thơ

2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác

- Bài thơ Mẹ được in trong tác phẩm Đêm sông Cầu

3. Phương thức biểu đạt

Mẹ có phương thức biểu đạt là biểu cảm

4. Tóm tắt văn bản Mẹ

Bài thơ Mẹ đã thể hiện tình cảm, cảm xúc yêu quý, kính trọng mẹ của người con. Tác giả đã so sánh cuộc đời của mẹ với cau và nhận thấy rằng cau thì vẫn thẳng, xanh rờn còn mẹ thì đầu đã bạc. Khi cau gần với trời, mẹ càng gần với đất. Cây càng cao lớn lên thì người mẹ của ta ngày càng già, càng yếu đi. Sao mẹ ta già khiến trời không thể trả lời được vì đây là quy luật của cuộc đời, khi con ngày càng lớn lên thì mẹ sẽ ngày càng già đi. Công lao của mẹ đối với ta là không gì có thể đền đáp được.

5. Bố cục bài Mẹ

Mẹ có bố cục gồm 2 phần

- Phần 1: ba khổ thơ đầu: Cuộc đời của mẹ

- Phần 2: Còn lại: Tình cảm, cảm xúc yêu thương, kính trọng của người con với mẹ

6. Giá trị nội dung

- Bài thơ Mẹ đã thể hiện tình cảm, cảm xúc yêu quý, kính trọng mẹ của người con.

7. Giá trị nghệ thuật

- Lời thơ nhẹ nhàng, thiết tha

- Sử dụng từ ngữ gợi hình, gợi cảm

- Sử dụng nhiều biện pháp tu từ

III. Tìm hiểu chi tiết

1. Cuộc đời của mẹ

- Tác giả đã so sánh cuộc đời của mẹ với cau:

+ Cau thì “vẫn thẳng”. “ngọn xanh rờn” nhưng mẹ thì “đầu bạc trắng”

+ Cau thì “ngày một cao” nhưng mẹ thì “ngày một thấp”

+ Cau “gần với giời”, mẹ thì “gần đất”

+ Ngày người con bé, cau mẹ “bổ tư”, giờ “cau bổ tám”

- Nhận xét:

+ Cuộc đời của người mẹ một nắng hai sương, vất vả làm lụng để lo cho con từng giấc ngủ. Khi so sánh mẹ với cây cau ta càng thấy thương mẹ hơn

+ Cây càng cao lớn lên thì người mẹ của ta ngày càng già, càng yếu đi

→ Công lao của mẹ đối với ta là không gì có thể đền đáp được. Chúng ta phải biết yêu thương, kính trọng mẹ và trân trọng từng ngày tháng được sống bên mẹ.

2. Tình cảm, cảm xúc yêu thương, kính trọng của người con với mẹ

- Hình ảnh so sánh:

+ Miếng cau khô “khô gầy như mẹ”

→ Hình ảnh cau lại xuất hiện, nhưng lần này không phải là cây cau cao xanh rờn mà là miếng cau khô gầy

- Người con nâng cau trên tay nghĩ đến mẹ mà rơi lệ

- Người con hỏi giời: “Sao mẹ ta già?”

- Trời không đáp, “mây bay về xa”

- Nhận xét:

+ Câu hỏi: Sao mẹ ta già khiến trời không thể trả lời được vì đây là quy luật của cuộc đời, khi con ngày càng lớn lên thì mẹ sẽ ngày càng già đi

+ Chúng ta không thể thay đổi được quy luật của đời người

+ Mẹ là người luôn yêu thương, luôn muốn dành những điều tốt nhất cho con cái. Mẹ chăm lo cho con từng bữa ăn, giấc ngủ, mẹ làm lụng không quản ngày đêm để lo cho con

+ Mẹ yêu thương, vỗ về ta hồi ta còn bé và khi ta đã lớn mẹ luôn mong ta sẽ trở thành một người tốt, có tương lai tươi sáng, giúp ích cho xã hội

→ Bài học: Hãy luôn yêu thương cha mẹ, trân trọng từng ngày tháng ở bên gia đình, sống hiếu thảo với ông bà, cha mẹ mình.