I. Tác giả Vũ Bằng

1. Tiểu sử

- Vũ Bằng (03/06/1913-07/04/1984), tên đầy đủ là Vũ Đăng Bằng, sinh tại Hà Nội

- Quê quán: làng Lương Ngọc, huyện Bình Ginag, tỉnh Hải Dương

- Gia đình: cha mất sớm, Vũ Bằng ở với mẹ là chủ một tiệm bán sách ở phố Hàng Gai (Hà Nội) nên không bị thiếu thốn.

2. Sự nghiệp

- Ngay còn nhỏ đã say mê viết văn, làm báo. Năm 16 tuổi ông đã có truyện đăng báo, liền sau đó ông lao vào nghề văn, nghề báo với tất cả niềm say mê

- Năm 17 tuổi, ông xuất bản tác phẩm đầu tay Lọ Văn

- Ngay còn lúc rất trẻ, ông đã là chủ bút tờ Tiểu Thuyết Thứ Bảy, thư ký toàn soạn tờ Trung Bắc Chủ Nhật và cộng tác với nhiều tờ báo ở Hà Nội, Sài Gòn…
- Phong cách sáng tác: trữ tình, giàu chất thơ, hướng vào biểu hiện nội tâm, hướng về phong cảnh thiên nhiên bốn mùa xứ sở; văn phong tràn đầy cảm xúc, cảm giác tinh tế.

- Các tác phẩm tiêu biểu: Lọ Văn (tập văn trào phúng, 1931), Miếng ngon Hà Nội (bút kí, 1960), Miếng lạ miền Nam (bút kí, 1969), Thương nhớ mười hai (bút kí, 1972)...

II. Tìm hiểu Tác phẩm Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt

1. Tìm hiểu chung

a. Xuất xứ

- Trích Thương nhớ mười hai (bút kí, 1972), là bài đầu tiên của tập tùy bút

- Thương nhớ mười hai được viết trong thời gian Vũ Bắng sống ở miền Nam, xa cách quê hương miền Bắc. Niềm thương nhớ quê hương, gia đình da diết được thể hiện qua sự hồi tưởng về cảnh sắc thiên nhiên, phố xá, cuộc sống hằng ngày mang vẻ đẹp và bản sắc văn hóa của Hà Nội. Thương nhớ mười hai có 13 bài tùy bút, gồm 12 bài viết về các tháng trong năm và 1 bài về Tết.

b. Bố cục

Tác phẩm Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt được chia 3 phần:

- Phần 1 (từ đầu đến “   ): Khẳng định cảm xúc trước thiên nhiên bốn mùa

- Phần 2 (tiếp theo đến  ): Sắc xuân, cảnh xuân, tình xuân đan xen, hòa quyện cùng nhau, gắn bó, tha thiết.

- Phần 3 (còn lại): Nét đẹp của mùa xuân Hà Nội sau rằm tháng Giêng

c. Thể loại

- Tác phẩm Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt thuộc thể loạitùy bút

d. Phương thức biểu đạt

- Tác phẩm Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt có phương thức biểu đạt tự sự kết hợp miêu tả, biểu cảm

2. Giá trị nội dung, nghệ thuật

a. Giá trị nội dung

Qua ngòi bút của Vũ Bằng, mùa xuân ở miền Bắc nói chung và Hà Nội nói riêng vừa đẹp, vừa mang đặc trưng riêng của một vùng đất có khi hậu, thời tiết khá đặc trưng cho tiết xuân, khí xuân. Đưa lại cho người đọc những rung cảm đặc biệt trước thiên nhiên, đất trời và gợi lên trong mỗi chúng ta một niềm mong nhớ về mùa xuân, mong nhớ về những nét đẹp của thiên nhiên cũng là cách làm cho tâm hồn của chúng ta thêm đẹp hơn.

b. Giá trị nghệ thuật

- Lối viết trữ tình, giàu chất thơ, hướng vào nội tâm, hướng về phong cảnh thiên nhiên bốn mùa xứ sở…

- Ngôn từ tinh tế, đầy cảm hứng