Toptailieu.vn biên soạn và giới thiệu lời giải SBT Hóa 11 (Chân trời sáng tạo) Bài 19: Carboxylic acid, chi tiết sẽ giúp học sinh dễ dàng trả lời câu hỏi vở bài tập Hóa 11 Bài 19 từ đó học tốt môn Hóa 11.

SBT Hóa 11 (Chân trời sáng tạo) Bài 19: Carboxylic acid

Bài 19.1 trang 96 Sách bài tập Hóa học 11: Công thức tổng quát của carboxylic acid no, đơn chức, mạch hở là

A. C_nH_2nO₂ (n ≥ 1). B. C_nH_2n+2O₂ (n ≥ 1)

C. C_nH_2n-1COOH (n ≥ 1). D. C_nH_2nO₂ (n ≥ 2)

Lời giải:

Đáp án đúng là: A

Công thức tổng quát của carboxylic acid no, đơn chức, mạch hở là

C_nH_2nO₂ (n ≥ 1).

Bài 19.2 trang 96 Sách bài tập Hóa học 11: Vị chua của giấm là do chứa

A. acetic acid. B. salicylic acid.

C. oxalic acid. D. citric acid.

Lời giải:

Đáp án đúng là: A

Bài 19.3 trang 96 Sách bài tập Hóa học 11: Benzoic acid được sử dụng như một chất bào quản thực phẩm (kí hiệu là E-210) cho xúc xích, nước sốt cà chua, mù tạt, bơ thực vật,… vì có tác dụng ức chế sự phát triển của nấm mốc, nấm men và một số vi khuẩn. Công thức của benzoic acid là

A. CH₃COOH. B. C₆H₅COOH.

C. HOOC-COOH. D. HCOOH.

Lời giải:

Đáp án đúng là: B

Công thức của benzoic acid là C₆H₅COOH.

Bài 19.4 trang 96 Sách bài tập Hóa học 11: Cho các chất sau: (1) C₃H₈, (2) C₂H₅OH, (3) CH₃CHO, (4) CH₃COOH. Thứ tự các chất theo chiều tăng dần nhiệt độ sôi từ trái sang phải là

A. (1), (2), (3), (4). B. (4), (3), (2), (1).

C. (1), (2), (4), (3). D. (1), (3), (2), (4).

Lời giải:

Đáp án đúng là: D

Khi phân tử khối của các chất chênh lệch nhau không nhiều thì nhiệt độ sôi của các chất tăng dần từ alkane < aldehyde < alcohol < carboxylic acid.

Bài 19.5 trang 96 Sách bài tập Hóa học 11: Tên gọi của CH₃CH(CH₃)CH₂COOH là

A. 2-methylpropanoic acid. B. 2-methylbutanoic acid,

C. 3-methylbutanoic acid. D. 3-methylpropanoic acid

Lời giải:

Đáp án đúng là: C

Tên gọi của CH₃CH(CH₃)CH₂COOH là 3-methylbutanoic acid.

Bài 19.6 trang 96 Sách bài tập Hóa học 11: Methyl salicylate trong thuốc giảm đau được điều chế bằng cách cho salicylic acid phản ứng với methanol có H₂SO₄ đặc làm xúc tác, đun nóng. Cho 0,1 mol methyl salicylate phản ứng với dung dịch NaOH dư, số mol NaOH đã tham gia phản ứng là

A. 0,1 mol. B. 0,2 mol. C. 0,3 mol. D. 0,05 mol.

Lời giải:

Đáp án đúng là: B

Phương trình hóa học:

Bài 19.7 trang 97 Sách bài tập Hóa học 11: Trung hòa 100 mL dung dịch carbonxylic acid (X) nồng độ 0,1 M cần vừa đủ 16 gam dung dịch NaOH 5%, thu được 1,48 gam muối. Công thức cấu tạo của (X) là

A. HOOC-CH₂-COOH.

B. HOOC-COOH.

C. CH₃-COOH.

D. HOOC-CH_2­-CH₂-COOH.

Lời giải:

Đáp án đúng là: A

Từ đề bài, ta có: n_x = 0,1 × 0,1 = 0,01 (mol).

$n_{NaOH}=\frac{16\times 5}{40\times 100}=,02\left(mol\right)=2n_X$

$\Rightarrow$ (X) là carboxylic acid hai chức.

$\Rightarrow$ n_muối= 0,01 mol $\Rightarrow$M_muối= $\frac{148}{0,01}$ = 148

$\Rightarrow$ M_x= 148-23×2 + 1×2 = 104.

$\Rightarrow$ (X) có công thức cấu tạo là HOOC-CH₂-COOH.

HOOC-CH₂-COOH + 2NaOH → NaOOC-CH₂-COONa + 2H₂O

Bài 19.8 trang 97 Sách bài tập Hóa học 11: Cho dãy các chất sau: HCHO, CH₃COOH, CH₃CHO, HCOOH, C₂H₅OH. Số chất trong dãy có thể tham gia phản ứng tráng bạc là

A. 3. B. 6. C. 4. D. 5.

Lời giải:

Đáp án đúng là: A

Chất có thể tham gia phản ứng tráng bạc là: HCHO, CH₃CHO, HCOOH.

Bài 19.9 trang 97 Sách bài tập Hóa học 11: Cho dung dịch acetic acid có nồng độ x% tác dụng vừa đủ với dung dịch NaOH 20% thu được dung dịch muối sodium acetate có nồng độ 10,25%. Giá trị của X là

A. 10%. B. 15%. C. 18,67%. D. 20%.

Lời giải:

Đáp án đúng là: A

Gọi a là số mol CH₃COOH phản ứng.

Phương trình hoá học:

CH₃COOH + NaOH → CH₃COONa + H₂O

(mol) a → a

$\Rightarrow m_{\text{dd\hspace{0.17em}}NaOH}=\frac{40a}{20\%}=200a\left(g\right)$

$\Rightarrow m_{{\text{dd\hspace{0.17em}CH}}_3\text{COONa}}=\frac{82a}{10,25\%}=800a\left(g\right)\Rightarrow m_{ddC{H}_{3}COOH}=600a\left(g\right).$

$\Rightarrow C{\%}_{C{H}_{3}COOH}=\frac{60a}{600a}\times 100\%=10\%.$

Bài 19.10 trang 97 Sách bài tập Hóa học 11: Hợp chất hữu cơ (X) có công thức phân tử là C₃H₄O₂. (X) tác dụng được với dung dịch sodium hydroxide và dung dịch bromine. Tên gọi của (X) là

A. methyl acetate. B. acrylic acid.

C. propane-1,3-diol. D. acetone.

Lời giải:

Đáp án đúng là: B

(X) tác dụng được với dung dịch NaOH và dung dịch bromine, vậy (X) là acid không no. (X) là CH₂=CH-COOH (acrylic acid).

Bài 19.11 trang 97 Sách bài tập Hóa học 11: Rót 1 - 2 mL dung dịch chất (X) đậm đặc vào ống nghiệm đựng 1 - 2 mL dung dịch NaHCO₃. Đưa que diêm đang cháy vào miệng ống nghiệm thì que diêm tắt. Chất (X) có thể là chất nào sau đây?

A. Ethanol. B. Acetaldehyde.

C. Acetic acid. D. Phenol.

Lời giải:

Đáp án đúng là: C

CH₃COOH + NaHCO₃ → CH₃COONa + CO₂↑ + H₂O

Que diêm đang cháy cho vào miệng ống nghiệm thì que diêm tắt do có CO₂ tạo thành.

Bài 19.12 trang 97 Sách bài tập Hóa học 11: Phương pháp nào sau đây được dùng để sản xuất giấm ăn?

Lời giải:

Đáp án đúng là: D

Phương pháp được dùng để sản xuất giấm ăn là

Bài 19.13 trang 98 Sách bài tập Hóa học 11: Cho các chất sau: (X) CH₃CH₂CHO; (Y) CH₂=CHCHO; (Z) (CH₃)₂CHCHO; (T) CH₂=CHCH₂OH. Các chất phản ứng hoàn toàn với lượng dư khí hydrogen có chất xúc tác Ni, đun nóng, tạo ra cùng một sản phẩm là

A. (X), (Y), (Z). B. (X), (Y), (T).

C. (Y), (Z), (T). D. (X), (Z), (T).

Lời giải:

Đáp án đúng là: B

CH₃CH₂CHO + H₂ $\stackrel{xt,t^o}{\to }$CH₃CH₂CH₂OH

CH₂=CHCHO + 2H₂ $\stackrel{xt,t^o}{\to }$ CH₃CH₂CH₂OH

CH₂=CHCH₂OH + H₂ $\stackrel{xt,t^o}{\to }$ CH₃CH₂CH₂OH

Bài 19.14 trang 98 Sách bài tập Hóa học 11: Thứ tự các thuốc thử để phân biệt 3 dung dịch riêng biệt: acetic acid, acrylic acid, formic acid là

A. quỳ tím, dung dịch Br₂ trong CCI₄.

B. dung dịch Br₂, dung dịch Na₂CO₃.

C. dung dịch Na₂CO₃, quỳ tím.

D. dung dịch AgNO₃ trong NH₃ dư, dung dịch Br₂.

Lời giải:

Đáp án đúng là: D

Ban đầu, dùng dung dịch AgNO₃ trong NH₃ dư để nhận biết formic acid vì phản ứng sẽ sinh ra kết tủa Ag. Sau đó, dùng dung dịch Br₂ để nhận biết acrylic acid vì làm mất màu dung dịch Br₂. Dung dịch còn lại là acetic acid.

HCHO + 4[Ag(NH₃)₂]OH $\stackrel{t^o}{\to }$ (NH₄)₂CO₃ + 4Ag↓ + 6NH₃ + 2H₂O

CH₂=CH-COOH + Br₂ → CH₂Br-CHBr-COOH

Bài 19.15 trang 98 Sách bài tập Hóa học 11: Cho sơ đồ phản ứng:

Biết (Y), (Z), (T), (Q) là các sản phẩm chính của phản ứng. Xác định tên gọi của các chất trong sơ đồ và viết phản ứng xảy ra.

Lời giải:

X) là propene.

Phương trình hoá học:

Bài 19.16 trang 98 Sách bài tập Hóa học 11: Sơ đồ điều chế ethanol từ tinh bột:

Tinh bột $\stackrel{+H_{2}O,H^{+}}{\to }$ glucose$\stackrel{enzyme}{\to }$ ethanol

Lên men 162 gam tinh bột với hiệu suất các giai đoạn lần lượt là 80% và 90%. Tính thể tích ethanol 40° thu được. Biết khối lượng riêng của C₂H₅OH nguyên chất là 0,79 g/mL.

Lời giải:

Phương trình hoá học:

(C₆H₁₀O₅)_n + nH₂O $\stackrel{H^{+}}{\to }$nC₆H₁₂O₆ (H₁ = 80%)

C₆H_12­O_6­ $\stackrel{enzyme}{\to }$ 2C₂H₅OH + 2CO₂ (H₂ = 90%)

Theo phương trình: n_tinhbột = 1 mol $\Rightarrow$ n_ethanol = 2 mol $\Rightarrow$m_{ethanol (LT)} = 92 gam

Do hiệu suất các giai đoạn là 80% và 90% nên

H = 80×90% = 72%

Khối lượng ethanol thực tế: m_{ethanol (TT)} = 92 × 72% = 66,24 (g).

Thể tích dung dịch ethanol 40° là:

$V_{ethanol{40}^o}=\frac{66,24}{40}\times 100=209,62\left(mL\right)$

Bài 19.17 trang 98 Sách bài tập Hóa học 11: Sữa chua được biết đến là một loại thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao và tốt cho sức khoẻ. Quá trình chủ yếu xảy ra trong giai đoạn lên men sữa chua là đường lactose chuyển thành đường glucose, sau đó tiếp tục chuyển thành pyruvic acid và cuối cùng là lactic acid theo sơ đồ sau.

C₁₂H₂₂O₁₁ $\stackrel{enzyme}{\to }$ C₆H₁₂O_6­ $\stackrel{enzyme}{\to }$C₃H₆O₃

(a) Lactic acid có công thức cấu tạo là CH₃CH(OH)COOH. Hãy gọi tên theo danh pháp thay thế của lactic acid.

(b) Hoàn thành các phản ứng trong sơ đồ phản ứng trên.

Lời giải:

(a) Tên thay thế của lactic acid là 2-hydroxypropanoic acid.

(b) C₁₂H₂₂O₁₁ + H₂O $\stackrel{enzyme}{\to }$2C₆H₁₂O₆

CH₃OH[CH(OH)]₄CHO $\stackrel{enzyme}{\to }$ 2CH₃-CH(OH)-COOH

Bài 19.18 trang 99 Sách bài tập Hóa học 11: Hoàn thành sơ đồ sau với điều kiện đề phản ứng xảy ra, gọi tên của sản phẩm thu được:

Lời giải:

Bài 19.19 trang 99 Sách bài tập Hóa học 11: Cho enthalpy tạo thành tiêu chuẩn của các chất trong bảng sau.

(a) Viết phương trình đốt cháy hoàn toàn C₆H₆, C₂H₅OH và CH₃COOH với hệ số nguyên tối giản.

b) Chất nào trong các chất trên có biến thiên enthalpy của phản ứng lớn hơn (${\Delta }_f{H}_{298}^o$ âm hơn).

c) Từ kết quả tính toán hãy so sánh biến thiên enthalpy của phản ứng khi đốt cháy cùng khối lượng C₆H₆, C₂H₅OH và CH₃COOH.

Lời giải:

(a) Phương trình đốt cháy hoàn toàn các chất:

2C₆H₆(l) + 15O₂(g) $\stackrel{t^o}{\to }$ 12CO₂(g) + 6H₂O(g) (1)

C₂H₅OH(l) + 3O₂(g) $\stackrel{t^o}{\to }$2CO₂(g) + 3H₂O(g) (2)

CH₃COOH(l) + 2O₂ $\stackrel{t^o}{\to }$2CO₂(g) + 3H₂O(g) (3)

b) Biến thiên enthanpy của phản ứng:

C₆H₆(l) + $\frac{15}{2}$ O₂(g) $\stackrel{t^o}{\to }$ 6CO₂(g) + 3H₂O(g)

= 6 ×(-393,5) + 3×(-241,82) - 49,00 = -3 135,46 (kJ)

C₂H₅OH(l) + 3O₂(g) $\stackrel{t^o}{\to }$2CO₂(g) + 3H₂O(g)

= 2 ×(-393,5) + 3×(-241,82) – (-277,63) = -1 234,83 (kJ)

CH₃COOH(l) + 2O₂ $\stackrel{t^o}{\to }$2CO₂(g) + 3H₂O(g)

= 2 ×(-393,5) + 3×(-241,82) – (-487,00) = -783,64 (kJ)

c) Biết $M_{C_6{H}_6}=78$$M_{C_2{H}_{5}OH}=46$$M_{C{H}_3\text{COO}H}=60$.

Xét khi đốt cháy cùng khối lượng là 78 gam thì

C₆H₆ có ${\Delta }_r{H}_{298}^o$ =-3 135,46 kJ;

C₂H₅OH có ${\Delta }_r{H}_{298}^o$ = -2 093,84 kJ;

CH₃COOH có ${\Delta }_r{H}_{298}^o$= -1 018,73 kJ.

Vậy khi đốt cháy cùng khối lượng thì biến thiên enthalpy của phản ứng đốt cháy các chất theo thứ tự giảm dần C₆H₆, C₂H₅OH, CH₃COOH.

Bài 19.20 trang 99 Sách bài tập Hóa học 11: Formic acid là một chất lỏng, mùi xốc mạnh và gây bỏng da, acid này được chưng cất lần đầu từ loài kiến lửa có tên là Formicarufa. Kiến khi cắn sẽ “tiêm” dung dịch chứa 50% thể tích formic acid vào da. Trung bình mỗi lần cắn, kiến có thể “tiêm” khoảng 6,0×10−³ cm³ dung dịch formic acid.

(a) Biết mỗi lần cắn, kiến “tiêm” 80% formic acid có trong cơ thể. Giả sử lượng formic acid trong các con kiến là bằng nhau. Hãy xác định thể tích formic acid tinh khiết có trong một con kiến.

(b) Để làm giảm lượng formic acid trong vết cắn, bác sĩ thường dùng thuốc có chứa thành phần là sodium hydrogencarbonate (NaHCO₃). Hãy viết phương trình hoá học của phản ứng và tính khối lượng sodium hydrogencarbonate cần dùng để trung hoà hoàn toàn lượng formic acid từ vết kiến cắn (biết khối lượng riêng của formic acid là 1,22 g/cm³).

Lời giải:

a) Thể tích HCOOH có trong 1 con kiến:

V_HCOOH = 6×10^-3 ×$\frac{50}{100}$$\frac{100}{80}$=3,75×10^-3 (cm³).

b) Phương trình hoá học của phản ứng:

HCOOH + NaHCO₃ → HCOONa + CO₂↑ + H₂O

$n_{HCOOH}=\frac{6,0\times {10}^{-3}\times 0,5\times 1,22}{46}=7,96\times {10}^{-5}\left(mol\right).$

Theo phương trình hoá học: $n_{NaHC{O}_3}=n_{HCOOH}=7,96\times {10}^{-5}mol.$

Khối lượng NaHCO₃ cần dùng là:

$m_{NaHC{O}_3}$= 7,96×10^-5×84 = 6,69×10^-3 (g) = 6,69 (mg).

Bài 19.21 trang 99 Sách bài tập Hóa học 11: Giấm ăn được điều chế bằng cách lên men dung dịch ethanol loãng. Hãy tính khối lượng giấm ăn 5% thu được khi lên men 100 L ethanol 4°. Biết hiệu suất quá trình lên men là 80%, khối lượng riêng của ethanol nguyên chất là 0,79 g/mL.

Lời giải:

v_ethanol =$\frac{4\times 100}{100}$ = 4 (L) = 4 000 (mL).

m_ethanol = 0.79×4 000 = 3 160 (g).

Phản ứng lên men:

C₂H₅OH + O₂ $\stackrel{mengiam}{\to }$ CH₃COOH + H₂O

Theo phản ứng: m_{giấm ăn(LT)}=$\frac{3160\times 60}{46}\approx$ 4 121,74 (g).

Với hiệu suất 80% thì khối lượng thực tế thu được:

m_{giấm ăn (TT)} = m_{giấm ăn(LT)}×80%= 4 121,74× 80% = 3 297,39 (g).

Khối lượng giấm ăn 5%:

M_{dd giấm ăn 5%} = $\frac{3297,39}{5\%}=65947,83\left(g\right)=65,95\left(kg\right)$

Bài 19.22 trang 99 Sách bài tập Hóa học 11: Hè năm ngoái, An được bố mẹ cho về quê thăm ông bà nội. Trong vườn của ông bà có rất nhiều cây ăn quả. Một hôm, An treo lên cây hái quả, không may bị ong đốt. Bà của An đã dùng một ít vôi bôi vào chỗ ong đốt, vết thương đỡ bị sưng và giảm đau hơn. Em hãy giải thích tại sao bà của bạn An lại làm như vậy.

Lời giải:

Trong nọc ong có formic acid (HCOOH). Bà của An đã dùng một ít vôi bôi vào chỗ ong đốt để trung hoà acid HCOOH theo phương trình:

2HCOOH + Ca(OH)₂ → (HCOO)₂Ca + 2H₂O

Khi formic acid được trung hoà thì vết thương đỡ bị sưng và giảm đau hơn.

Bài 19.23 trang 100 Sách bài tập Hóa học 11: Ethyl acetate là chất lỏng, có mùi đặc trưng, được sản xuất ở quy mô lớn làm dung môi trong công nghiệp.

(a) Viết phương trình hoá học điều chế ethyl acetate bằng cách đun nóng hỗn hợp acetic acid với ethanol, xúc tác H₂SO₄ đặc.

(b) Sơ đồ thí nghiệm sau mô tả quá trình thực hiện phản ứng trên. Hãy cho biết vai trò của cốc nước lạnh trong thí nghiệm. Sau khi kết thúc phản ứng, ta thêm một ít nước vào ống nghiệm, lắc nhẹ thì có hiện tượng gì xảy ra?

(c) Để một nhà máy sản xuất được 1 000 L ethyl acetate mỗi ngày thì lượng thể tích (L) ethanol và acetic acid tiêu thụ tối thiểu là bao nhiêu? Biết rằng hao hụt trong quá trình sản xuất trên là 34%.

Cho khối lượng riêng (g/cm³) của ethyl acetate, ethanol và acetic acid lần lượt là: 0,902; 0,79; 1,049.

Lời giải:

a) Phương trình hoá học:

C₂H₅OH + CH₃COOH $\stackrel{H_{2}S{O}_{4}dac,t°}{\rightleftharpoons }$CH₃COOC₂H₅ + H₂O

b) Vai trò của cốc nước lạnh: ethyl acetate sinh ra dưới dạng hơi nên cần làm lạnh bằng nước đá để ngưng tụ.

Sau khi kết thúc phản ứng ta thêm một ít nước vào ống nghiệm, lắc nhẹ thì trong ống nghiệm có chất lỏng không màu, mùi đặc trưng, không tan trong nước và nổi trên mặt nước.

c) $n_{C{H}_3{\text{COOC}}_2{H}_5}=\frac{1000\times {10}^3\times 0,902}{88}=10250\left(mol\right)$

Theo đề bài, hao hụt của phản ứng là 34%, do đó, hiệu suất của phản ứng là 66%.

Bài 19.24 trang 100 Sách bài tập Hóa học 11: Nhận biết 4 dung dịch mất nhãn sau: ethanol, acetaldehyde, ethyl acetate và acetic acid bằng phương pháp hoá học.

Lời giải:

Trích mẫu thử, dùng quỳ tím thử các mẫu, chỉ có CH₃COOH làm quỳ tím hoá đỏ. Các mẫu thử còn lại (C₂H₅OH, CH₃CHO, CH₃COOC₂H₅) không làm quỳ tím đổi màu.

Dùng Na cho tác dụng với các mẫu còn lại, chỉ có C₂H₅OH cho sủi bọt khí H₂, các mẫu thử còn lại (CH₃CHO, CH₃COOC₂H₅) không hiện tượng.

2C₂H₅OH + 2Na → 2C₂H₅ONa + H₂↑

Hai mẫu còn lại thực hiện phản ứng tráng bạc, acetaldehyde có hiện tượng tráng bạc, ethyl acetate không có hiện tượng, mẫu còn lại là ethyl acetate.

CH₃CHO + 2[Ag(NH₃)₂]OH → CH₃COONH₄ + 2Ag↓ + 3NH₃ + H₂O

Hoặc có thể trình bày dưới dạng bảng. Trích mẫu thử, sử dụng các thuốc thử, kết quả thu được ở bảng sau:

Các phương trình hoá học:

2C₂H₅OH + 2Na → 2C₂H₅ONa + H₂↑

CH₃CHO + 2[Ag(NH₃)₂]OH → CH₃COONH₄ + 2Ag↓ + 3NH₃ + H₂O

Bài 19.25 trang 100 Sách bài tập Hóa học 11: Viết 4 phương trình hoá học thực hiện sơ đồ chuyển hoá sau đây:

(X)$\stackrel{\left(1\right)}{\to }$ (Y)$\stackrel{\left(2\right)}{\to }$ (Z) $\stackrel{\left(3\right)}{\to }$ (T) $\stackrel{\left(4\right)}{\to }$ (Y)

Cho biết (X), (Y), (Z) và (T) là các chất hữu cơ, trong đó (Y) có nồng độ từ 2% đến 5% thì được gọi là giấm ăn.

Lời giải:

Dung dịch 2% - 5% của (Y) được gọi là giấm ăn $\Rightarrow$ (Y) là CH₃COOH.

Chọn (X), (Y), (Z) và (T) lần lượt là CH₃CH₂OH, CH₃COOH, (CH₃COO)₂Ba và CH₃COONa. Ta có:

(1) C₂H₅OH + O₂ → CH₃COOH + H₂O

(2) 2CH₃COOH + Ba(OH)₂ → (CH₃COO)₂Ba + 2H₂O

(3) (CH₃COO)₂Ba + Na₂SO₄ → BaSO₄↓ + 2CH₃COONa

(4) CH₃COONa + HCl → CH₃COOH + NaCl

Chú ý: Học sinh có thể đề xuất các phản ứng khác (nếu đúng) phù hợp với sơ đồ trên.

Bài 19.26 trang 100 Sách bài tập Hóa học 11: Hợp chất hữu cơ (X) có công thức phân tử là C₄H₆O₂ nhưng chưa rõ công thức cấu tạo. Để tiến hành xác định công thức cấu tạo của chất, người ta đã thực nghiệm về tính chất của (X) thu được kết quả sau:

(X) làm quỳ tím chuyển màu đỏ;

- (X) làm mất màu nước bromine;

- Khi cho tác dụng với Na₂CO₃ tạo chất khí không màu.

(a) Tìm công thức cấu tạo có thể có của (X), gọi tên các đồng phân và cho biết cấu tạo nào có đồng phân hình học.

(b) Viết phương trình hoá học của các phản ứng xảy ra.

Lời giải:

a) (X) làm mất màu nước bromine nên (X) có chứa liên kết đôi trong phân tử. (X) làm quỳ tím chuyển màu đỏ, tạo chất khí không màu khi tác dụng với Na₂CO₃, vậy (X) là carboxylic acid.

Với công thức phân tử là C₄H₆O₂ chứa liên kết đôi và mang nhóm chức carboxylic acid, các đồng phân có thể có của (X) là:

CH₂=CH-CH₂-COOH (1)

CH₃CH=CH-COOH (2)

CH₂=C(CH₃)-COOH (3)

Trong đó (2) có đồng phân hình học (cis-, trans-).

b) Các phương trình phản ứng:

- Đối với chất CH₂=CH-CH₂-COOH:

CH₂=CH-CH₂COOH + Br₂ → CH₂Br-CHBr-CH₂COOH

2CH₂=CH-CH₂COOH + Na₂CO₃ → 2CH₂=CH-CH₂COONa + CO₂↑ + H₂O

- Đối với chất CH₃CH=CH-COOH:

CH₃CH=CH-COOH + Br₂ → CH₃CHBr-CHBr-COOH

2CH₃CH=CH-COOH + Na₂CO₃ → 2CH₃CH=CH-COONa + CO₂↑ + H₂O

- Đối với chất CH₂=C(CH₃)-COOH:

CH₂=C(CH₃)-COOH + Br₂ → CH₂Br-CBr(CH₃)-COOH

2CH₂=C(CH₃)-COOH + Na₂CO₃ → 2CH₂=C(CH₃)-COONa + CO₂↑ + H₂O

Bài 19.27 trang 101 Sách bài tập Hóa học 11: Sắp xếp theo trình tự tăng dần tính acid của các chất trong dãy sau:

Lời giải:

Thứ tự giảm dần tính acid: (2) > (1) > (3).

Bài 19.28 trang 101 Sách bài tập Hóa học 11: Cho sơ đồ chuyển hóa:

Hãy xác định (X), viết công thức cấu tạo các chất trong sơ đồ và hoàn thành các phản ứng.

Lời giải:

Vậy (X) là acetone cyanohydrin.

Bài 19.29 trang 101 Sách bài tập Hóa học 11: Vị chua của trái cây là do các acid hữu cơ có trong đó gây nên. Trong quả táo có 2-hydroxybutane-1,4-dioic acid (malic acid), trong quả nho có 2,3-dihydroxybutanedioic acid (tartaric acid), trong quả chanh có 2-hydroxypropane-1,2,3-tricarboxylic acid (citric acid). Hãy viết công thức cấu tạo các acid đó.

Lời giải:

Công thức cấu tạo của malic acid (2-hydroxybutane-1,4-dioic acid) có trong táo

Công thức cấu tạo của tartaric acid (2,3-dihydroxybutane-1,4-dioic acid) có trong nho

Công thức cấu tạo của citric acid (2-hydroxypropane-1,2,3-tricarboxylic acid) có trong chanh:

Bài 19.30 trang 101 Sách bài tập Hóa học 11: Vì sao nước rau muống đang xanh khi vắt chanh vào thì chuyển sang màu đỏ?

Lời giải:

Các hợp chất hoá học có thể thay đổi màu theo pH của dung dịch được gọi là chất chỉ thị. Một số chất chỉ thị màu tự nhiên có trong các loại thực vật, trong đó có rau muống, hoa cẩm tú cầu, bắp cải tím, ... Trong chanh có chứa 7% citric acid, vắt chanh vào nước rau muống làm thay đổi pH, do đó làm thay đổi màu nước rau. Khi chưa vắt chanh, nước rau muống có màu xanh. Khi nhỏ acid vào làm chất chỉ thị màu trong nước rau muống bị chuyển màu.

Xem thêm giải Sách bài tập Hóa học 11 bộ sách Chân trời sáng tạo hay, chi tiết khác:

Bài 14: Arene (Hydrocarbon thơm)

Bài 15: Dẫn xuất halogen

Bài 16: Alcohol

Bài 17: Phenol

Bài 18: Hợp chất carbonyl