Giải bài tập Vật lí 9 Bài 41: Quan hệ giữa góc tới và góc khúc xạ

Trả lời câu hỏi giữa bài

Bài C1 trang 111 SGK Vật lí 9: Chứng minh rằng đường nối các vị trí A, I, A’ là đường truyền của tia sang từ đỉnh ghim A đến mắt.

Lời giải 

   - Đặt mắt ở phía cạnh cong của miếng thủy tinh (hoặc nhựa trong suốt), ta thấy chỉ có một vị trí quan sát được hình ảnh của ghim A qua miếng thủy tinh. Điều đó chứng tỏ rằng ánh sáng từ A phát ra, truyền đến khe hở I vào miếng thủy tinh rồi đến mắt. Khi chỉ nhìn thấy đinh ghim A' có nghĩa là A' đã che khuất I và A, do đó ánh sáng từ A phát ra không đến được mắt. Vậy đường nối các vị trí A, I, A' là đường truyền của tia sáng từ đỉnh ghim A tới mắt.

Bài C2 trang 111 SGK Vật lí 9: Nêu nhận xét về đường truyền của tia sáng từ không khí vào thủy tinh. Chỉ ra tia tới, tia khúc xạ, góc tới, góc khúc xạ. Đo độ lớn góc khúc xạ và ghi vào bảng 1.

Lời giải 

   - Tia sáng truyền từ không khí vào thủy tinh bị khúc xạ tại mặt phân cách giữa không khí và thủy tinh.

   - AI là tia tới. IA' là tia khúc xạ. Góc AIN là góc tới. Góc A'IN' là góc khúc xạ.

   - Học sinh đo độ lớn góc khúc xạ và ghi vào bảng 1.

Bài C3 trang 112 SGK Vật lí 9: Trên hình 41.2 cho biết M là vị trí đặt mắt để nhìn thấy hình ảnh viên sỏi nhỏ ở trong nước, A là vị trí thực của viên sỏi, B là vị trí ảnh của nó, PQ là mặt nước. Hãy vẽ đường truyền của tia sáng từ viên sỏi tới mắt.

Lời giải 

   - Nối B với M cắt PQ tại I

   - Nối I với A ta có đường truyền của tia sáng tới mắt: AIM 

Bài C4 trang 112 SGK Vật lí 9: Ở hình 41.3, SI là tia tới. Tia khúc xạ của tia này trùng với một trong số các đường IH, IE, IG, IK. Hãy điền dấu mũi tên vào tia khúc xạ đó.

Phương pháp giải

   Khi tia sáng truyền từ không khí sang các môi trường trong suốt rắn, lỏng thì góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới.

Lời giải 

   IG là đường biểu diễn tia khúc xạ của tia tới SI.

Lý thuyết quan hệ giữa góc tới và góc khúc xạ

1. Thí nghiệm 

   - Dùng phương pháp che khuất, vẽ đường truyền của tia sáng từ không khí sang thủy tinh hoặc nhựa trong suốt.

   - Dùng phương pháp che khuất, vẽ đường truyền của tia sáng từ không khí sang thủy tinh hoặc nhựa trong suốt.

   - Vẽ đường truyền của tia sáng trong các trường hợp, đo các góc khúc xạ tương ứng:

2. Kết luận

   - Khi tia sáng truyền từ không khí sang các môi trường trong suốt rắn, lỏng khác nhau thì góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới.

   - Khi góc tới tăng (giảm) thì góc khúc xạ cũng tăng (giảm)

   - Khi góc tới bằng $0^0$ thì góc khúc xạ bằng $0^0$, tia sáng không bị gãy khúc khi truyền qua hai môi trường.

Sơ đồ tư duy về quan hệ góc tới và góc khúc xạ