Toptailieu.vn giới thiệu Giải bài tập Toán 9 Bài 2: Hình nón - Hình nón cụt - Diện tích xung quanh và thể tích của hình nón, hình nón cụt chính xác, chi tiết nhất giúp học sinh dễ dàng làm bài tập Căn bậc hai lớp 9.
Giải bài tập Toán 9 Bài 2: Hình nón - Hình nón cụt - Diện tích xung quanh và thể tích của hình nón, hình nón cụt
Trả lời câu hỏi giữa bài:
Trả lời câu hỏi 1 trang 114 Toán 9 Tập 2: Chiếc nón có dạng mặt xung quanh là một hình nón. Cho biết, đâu là đường tròn đáy, đâu là mặt xung quanh, đâu là đường sinh của nón.
Lời giải:
Đường tròn đáy là phần vành rộng nhất của nón
Mặt xung quanh là phần bên ngoài của nón, tính từ đỉnh nón đến đường tròn đáy
Đường sinh là đường thẳng bất kì, nối từ đỉnh đến đường tròn đáy
Bài tập trang 117-120 SGK Toán 9
Bài 15 trang 117 SGK Toán 9 tập 2: Một hình nón được đặt vào bên trong của một hình lập phương như hình vẽ (cạnh của hình lập phương bằng ). Hãy tính:
a) Bán kính đáy của hình nón.
b) Độ dài đường sinh.
Phương pháp giải:
Cho hình nón có chiều cao bán kính đáy và đường sinh Khi đó ta có:
Lời giải:
a) Có đường tròn đáy của hình nón nội tiếp trong hình vuông là một mặt của hình lập phương. Do đó bán kính của đáy hình nón bằng một nửa cạnh hình lập phương và bằng .
b) Đỉnh của hình nón tiếp xúc với một mặt của hình lập phương nên đường cao của hình nón bằng với cạnh của hình lập phương hay chiều cao
Với là độ dài đường sinh của hình nón. Theo định lí Pytago, ta có :
.
Bài 16 trang 117 SGK Toán 9 tập 2: Cắt mặt xung quanh của một hình nón theo một đường sinh và trải phẳng ra thành 1 hình quạt. Biết bán kính của quạt bằng độ dài đường sinh và độ dài cung bằng chu vi đáy.
Quan sát hình 94 và tính số đo cung của hình quạt.
Phương pháp giải:
+ Sử dụng công thức tính chu vi đường tròn bán kính là
+ Sử dụng công thức tính độ dài cung tròn bán kính và số đo cung là
Lời giải:
+ Hình nón có bán kính đáy
+ Hình quạt có bán kính
Độ dài cung của hình quạt chính là chu vi đáy của hình nón và là:
Gọi là số đo cung của hình quạt.
Khi đó độ dài cung là (thỏa mãn)
Vậy số đo cung của hình quạt tròn là
Bài 17 trang 117 SGK Toán 9 tập 2: Khi quay tam giác vuông để tạo ra một hình nón như hinh 87 thì góc gọi là nửa góc ở đỉnh của hình nón. Biết nửa góc ở đỉnh của một hình nón là , độ dài đường sinh là . Tính số đo cung của hình quạt khi khai triển mặt xung quanh của hình nón.
Phương pháp giải:
+) Độ dài cung tròn có số đo của đường tròn bán kính là:
+) Chu vi đáy hình nón với bán kính đáy r là: C=
Lời giải:
Vì nên góc ở đỉnh của hình nón là
Mà AB = AC
Nên đều) (Tam giác cân có 1 góc bằng )
Bán kính đáy của hình nón là:
Chu vi đáy hình nón là
Đường sinh của hình nón là Khai triển mặt xung quanh hình nón ta được hình quạt AOB có bán kính
Độ dài cung AB có số đo bán kính là
Vì độ dài cung bằng chu vi đáy hình nón nên ta có:
Bài 18 trang 117 SGK Toán 9 tập 2: Hình (h95) khi quay quanh thì tạo ra:
(A) Một hình trụ;
(B) Một hình nón;
(C) Một hình nón cụt;
(D) Hai hình nón;
(E) Hai hình trụ.
Hãy chọn câu trả lời đúng.
Phương pháp giải:
Khi quay tam giác vuông vòng quanh một cạnh góc vuông cố định của nó thì ta được một hình nón.
Lời giải:
Gọi là giao điểm của và
Khi quay hình quanh có nghĩa là tam giác vuông quanh và tam giác vuông quanh
Mỗi hình tam giác vuông trên quay sẽ tạo ra một hình nón. Vậy hình tạo ra sẽ tạo ra hình nón.
Vậy chọn D.
Bài 19 trang 118 SGK Toán 9 tập 2: Hình khai triển của mặt xung quanh của một hình nón là một hình quạt. Nếu bán kính của hình quạt là 16cm. Số đo cung là 1200 thì độ dài đường sinh của hình nón là:
(A) 16cm; (B) 8cm; (C) 163cm;
(D) 4cm; (E) 165cm.
Hãy chọn kết quả đúng.
Phương pháp giải:
+) Độ dài đường sinh của hình nón cần tính chính là bán kính hình quạt.
Lời giải:
Khi khai triển mặt xung quanh hình nón thì ta được hình quạt có bán kính bằng đường sinh của hình nón.
Đầu bài cho bán kính hình tròn chứa hình quạt là nên độ dài đường sinh là .
Vậy chọn A.
Bài 20 trang 118 SGK Toán 9 tập 2: Hãy điền đủ vào các ô trống ở bảng sau (xem hình 96)
Phương pháp giải:
Cho hình nón có chiều cao bán kính đáy và đường sinh Khi đó:
+) Đường kính đáy:
+) Thể tích hình nón:
+) Mối quan hệ
Lời giải:
+ Dòng thứ nhất:
= (cm)
= ()
+ Dòng thứ hai: =
= (cm)
= (cm3)
+ Dòng thứ ba: Khi
Ta có
- Đường kính đáy
- Đường sinh
+ Dòng thứ tư : Khi
Ta có
- Đường kính đáy
- Đường sinh
+ Dòng thứ 5: Khi ta có
- Lại có
- Đường sinh
Bài 21 trang 118 SGK Toán 9 tập 2: Cái mũ của chú hề với các kích thước cho theo hình vẽ (h97). Hãy tính tổng diện tích vải vẩn có để làm nên cái mũ (Không kể riềm, mép, phần thừa).
Phương pháp giải:
+) Diện tích phần vải cần để làm mũ = Diện tích vành mũ + Diện tích của phần trên mũ
= Diện tích hình vành khăn + Diện tích xung quanh hình nón.
+) Diện tích xung quanh của hình nón bán kính và đường sinh là:
Lời giải:
+ Diện tích vải cần có = diện tích xung quanh hình nón + diện tích hình vành khăn
+ Đường kính đường tròn lớn là nên bán kính đường tròn lớn là . Do đó, bán kính đường tròn nhỏ là .
+ Diện tích hình vành khăn là:
+ Hình nón có đường sinh và bán kính đáy nên có diện tích xung quanh là
Vậy diện tích vải cần làm mũ là: .
Bài 22 trang 118 SGK Toán 9 tập 2: Hình 98 cho ta hình ảnh của một đồng hồ cát với các kích thước kèm theo ().
Hãy so sánh tổng thể tích của hai hình nón và thể tích hình trụ.
Phương pháp giải:
+) Thể tích hình trụ bán kính đáy là và chiều cao là:
+) Thể tích hình nón bán kính đáy và chiều cao là:
Lời giải:
Nhận thấy hai hình nón trên hình bằng nhau.
Chiều cao của 1 hình nón là:
Thể tích của hai hình nón là:
Thể tích của hình trụ là:
Nên
Bài 23 trang 119 SGK Toán 9 tập 2: Viết công thức tính nửa góc ở đỉnh của một hình nón (góc của tam giác vuông - hình 99) sao cho diện tích khai triển mặt nón bằng một phần tư diện tích hình tròn (bán kính ).
Phương pháp giải:
+) Diện tích hình quạt có số đo của đường tròn bán kính là:
+) Diện tích xung quanh của hình nón bán kính đáy và đường sinh là:
Lời giải:
Diện tích hình quạt :
Diện tích xung quanh của hình nón:
Theo đề bài ta có:
Trong tam giác vuông SOA, ta có: (vì .)
Vậy
Bài 24 trang 119 SGK Toán 9 tập 2: Hình khai triển mặt xung quanh của một hình nón là một hình quạt, bán kính hình quạt đó là số đo cung là Tang của góc ở đỉnh hình nón là:
(A) (B) (C) (D) 2
Phương pháp giải:
+) Ta có:
+) Gọi góc cần tính là Khi đó:
Lời giải:
Đường sinh của hình nón là
Độ dài cung của đường tròn chứa hình quạt là và độ dài cung này bằng chu vi đáy hình nón suy ra
Trong tam giác vuông có:
Vậy ta có:
Chọn A.
Bài 25 trang 119 SGK Toán 9 tập 2: Hãy tính diện tích xung quanh của hình nón cụt biết hai bán kính đáy () và độ dài đường sinh là ( có cùng đơn vị đo).
Phương pháp giải:
+) Diện tích xung quanh hình nón: với là bán kính đáy và là đường sinh.
+)
Lời giải:
Kí hiệu như hình vẽ.
Vì (Hệ quả định lí Talet)
Suy ra
Diện tích xung quanh hình nón lớn là
Diện tích xung quanh hình nón nhỏ là
Diện tích xung quanh hình nón cụt là
Vậy diện tích xung quanh nón cụt là
Bài 26 trang 119 SGK Toán 9 tập 2: Hãy điền đầy đủ vào các ô trống cho ở bảng sau (đơn vị độ dài: cm):
Phương pháp giải:
Cho hình nón có chiều cao bán kính đáy và đường sinh Khi đó:
+) Đường kính đáy:
+) Thể tích hình nón:
+) Mối quan hệ
Lời giải:
Cách tính:
Lấy
+ Dòng thứ nhất: Khi ta có
- Đường kính
- Đường sinh
- Thể tích
+ Dòng thứ hai: Khi ta có
- Bán kính
- Đường sinh
- Thể tích
+ Dòng thứ ba: Khi ta có
- Đường kính
- Vì
- Thể tích
+ Dòng thứ tư: Khi ta có
- Đường kính
- Vì
- Thể tích
Bài 27 trang 119 SGK Toán 9 tập 2: Một phần dụng cụ gồm một phần có dạng trụ, phần còn lại có dạng nón. Các kích thước cho trên hình 100. Hãy tính:
a) Thể tích của dụng cụ này;
b) Diện tích mặt ngoài của dụng cụ (Không tính nắp đậy).
Phương pháp giải:
+) Diện tích xung quanh hình trụ:
+) Diện tích xung quanh hình nón:
+) Thể tích hình trụ:
+) Thể tích hình nón:
Lời giải:
Lấy
a) Thể tích cần tính gồm một hình trụ, đường kính đáy nên bán kính đáy là = 0,7 m, chiều cao , và một hình nón, bán kính đáy bằng bán kính hình trụ, chiều cao hình nón bằng .
Thể tích hình trụ:
Thể tích hình nón:
Vậy thể tích cái phễu:
b) Diện tích cần tính = diện tích xung quanh hình trụ + diện tích xung quanh hình nón.
Đường sinh của hình nón là:
Vậy diện tích toàn phần của phễu:
()
Bài 28 trang 120 SGK Toán 9 tập 2: Một xô bằng inốc có dạng nón cụt đựng hóa chất, có các kích thước cho ở hình 101 (đơn vị:cm).
a) Hãy tính diện tích xung quanh của xô.
b) Khi xô chưa đầy hóa chất thì dung tích của nó là bao nhiêu?
Phương pháp giải:
+)
+)
+)
Lời giải:
Gọi là đường sinh của hình nón lớn.
Theo hệ quả định lý Ta-lét ta có:
Suy ra
a) Cách 1: Diện tích cần tính gồm diện tích xung quanh của hình xung quanh của hình nón cụt và diện tích hình tròn đáy có bán kính .
Đường sinh của hình nón lớn là .
Đường sinh của hình nón nhỏ là .
Ta có:
Diện tích xung quanh của xô chính là diện tích xung quanh hình nón cụt:
Cách 2: Diện tích xung quanh của xô chính là diện tích xung quanh hình nón cụt có đường sinh là l = 36 cm, bán kính đáy nhỏ là , bán kính đáy lớn là nên diện tích xung quanh của xô là:
b) Chiều cao của hình nón lớn:
Chiều cao của hình nón nhỏ:
Ta có:
Khi xô chứa đầy hóa chất thì dung tích của nó là:
Bài 29 trang 120 SGK Toán 9 tập 2: Cối xay gió của Đôn-ki-hô-tê (từ tác phẩm của Xéc-van-téc)
Phần trên của cối xay gió có dạng một hình nón (h102). Chiều cao của hình nón là cm và thể tích của nó là cm3
Em hãy giúp chàng Đôn-ki-hô-tê tính bán kính của đáy hình nón (làm tròn đến kết quả chữ số thập phân thứ hai).
Phương pháp giải:
+) Thể tích hình nón:
Lời giải:
Theo đề bài ta có:
Vì nên
Vậy bán kính của đáy hình nón là
Lý thuyết Bài 2: Hình nón - Hình nón cụt - Diện tích xung quanh và thể tích của hình nón, hình nón cụt
1. Hình nón
Khi quay một tam giác vuông góc một vòng quanh cạnh góc vuông cố định thì được một hình nón.
- Cạnh tạo nên đáy của hình nón, là một hình nón tâm .
- Cạnh quét lên mặt xung quanh của hình nón, mỗi vị trí của nó được gọi là một đường sinh, chẳng hạn là một đường sinh .
- là đỉnh và là đường cao của hình nón.
2. Diện tích xung quanh, diện tích toàn phần của hình nón
Diện tích xung quanh của hình nón:
Diện tích toàn phần của hình nón:
( là bán kính đường tròn đáy, là đường sinh)
3. Thể tích
Công thức tính thể tích hình nón: .
4. Hình nón cụt
Cho hình nón cụt có là các bán kính đáy, là độ dài đường sinh, là chiều cao.
+ Diện tích xung quanh nón cụt là
+ Thể tích nón cụt là